Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021

6Diffiniadau allweddolLL+C

This section has no associated Explanatory Notes

(1)Ystyr “system mwyafrif syml” yw system etholiadol pan fo—

(a)pob pleidleisiwr yn cael bwrw pa faint bynnag o bleidleisiau ag sydd o swyddi i’w llenwi;

(b)yn achos etholiad ar gyfer un swydd, yr ymgeisydd sy’n cael y nifer uchaf o bleidleisiau yn cael ei ethol;

(c)yn achos etholiad i lenwi mwy nag un swydd, yr ymgeiswyr sy’n gyfartal â nifer y swyddi sydd i’w llenwi sy’n cael y nifer uchaf o bleidleisiau yn cael eu hethol.

(2)Ystyr “system pleidlais sengl drosglwyddadwy” yw system etholiadol pan fo—

(a)yn achos etholiad i lenwi mwy nag un swydd—

(i)pleidleiswyr yn mynegi dewis cyntaf o ran un ymgeisydd a chaniateir iddynt fynegi ail ddewis a dewisiadau pellach o ran ymgeiswyr eraill;

(ii)cwota ar gyfer ethol yn cael ei gyfrifo ar sail nifer y pleidleisiau a’r swyddi sydd i’w llenwi;

(iii)y dewisiadau cyntaf yn cael eu cyfrif ac unrhyw ymgeisydd y mae’r pleidleisiau dewisiadau cyntaf ar ei gyfer yn cyfateb i’r cwota neu uwchlaw’r cwota yn cael ei ethol;

(iv)os yw nifer yr ymgeiswyr a etholir o dan is-baragraff (iii) yn annigonol, y gyfran o bleidleisiau ymgeisydd a etholwyd sydd uwchlaw’r cwota yn cael ei hailddosbarthu yn ôl dewisiadau pellach y pleidleiswyr;

(v)yr ymgeiswyr sy’n cyrraedd y cwota bryd hynny yn cael eu hethol a’r ymgeisydd sydd â’r nifer lleiaf o bleidleisiau yn cael ei eithrio;

(vi)pleidleisiau’r ymgeisydd a gafodd ei eithrio yn cael eu hailddosbarthu yn ôl dewisiadau pellach y pleidleiswyr;

(vii)os yw nifer yr ymgeiswyr a etholir o dan is-baragraffau (iv) i (vi) yn annigonol, y camau a ddisgrifir yn yr is-baragraffau hynny yn cael eu hailadrodd hyd nes y bo’r holl swyddi wedi eu llenwi;

(b)yn achos etholiad i un swydd—

(i)pleidleiswyr yn mynegi dewis cyntaf o ran un ymgeisydd a chaniateir iddynt fynegi ail ddewis a dewisiadau pellach o ran ymgeiswyr eraill;

(ii)mwyafrif absoliwt o bleidleisiau er mwyn ethol ymgeisydd yn cael ei gyfrifo ar sail nifer y pleidleisiau;

(iii)y dewisiadau cyntaf yn cael eu cyfrif ac, os yw’r pleidleisiau dewisiadau cyntaf ar gyfer ymgeisydd yn cyfateb i’r mwyafrif absoliwt o’r pleidleisiau neu uwchlaw’r mwyafrif absoliwt hwnnw, yr ymgeisydd hwnnw yn cael ei ethol;

(iv)os na chaiff unrhyw ymgeisydd ei ethol o dan is-baragraff (iii), yr ymgeisydd sydd â’r nifer lleiaf o bleidleisiau yn cael ei eithrio, pleidleisiau’r ymgeisydd a gafodd ei eithrio yn cael eu hailddosbarthu yn ôl dewisiadau pellach y pleidleiswyr ac ymgeisydd sy’n cyrraedd y mwyafrif absoliwt bryd hynny yn cael ei ethol;

(v)os na chaiff unrhyw ymgeisydd ei ethol o dan is-baragraff (iv), y camau a ddisgrifir yn is-baragraff (iv) yn cael eu hailadrodd hyd nes y bo ymgeisydd yn cael ei ethol.

(3)Caiff y systemau a ddisgrifir yn is-adrannau (1) a (2) gynnwys darpariaeth arall ar gyfer sefyllfaoedd—

(a)pan na fo dilyn y camau a ddisgrifir yn arwain at ethol ymgeisydd, neu

(b)pan na fyddai’n briodol dilyn y camau a ddisgrifir.

(4)Mae’r adran hon yn gymwys at ddibenion y Rhan hon.

Gwybodaeth Cychwyn

I1A. 6 mewn grym ar 6.5.2022, gweler a. 175(6)(a)