Nodyn Esboniadol
Mae'r Gorchymyn hwn, a wnaed o dan Ddeddf Cyrff Cyhoeddus 2011 (“y Ddeddf”), yn sefydlu corff statudol newydd, Corff Adnoddau Naturiol Cymru (“y Corff”), ac yn darparu ar gyfer ei ffurf, ei ddiben, ei aelodaeth, ei weithdrefn, ei lywodraethu ariannol a'i swyddogaethau cychwynnol.
Prif swyddogaeth y Corff ar y cam hwn yw paratoi i ysgwyddo swyddogaethau rheoleiddio sylweddol a swyddogaethau eraill, sy'n ymwneud ag amgylchedd ac adnoddau naturiol Cymru, yn ddiweddarach. Bydd y gwaith rhagbaratoawl hwn yn cynnwys sefydlu strwythurau mewnol y Corff a pharatoi ar gyfer trosglwyddo'r swyddogaethau hynny, ac ar gyfer trosglwyddo staff, eiddo a hawliau a rhwymedigaethau eraill, mewn deddfwriaeth ddilynol.
Mae'r Corff yn cael ei sefydlu fel hyn oherwydd bod Gweinidogion Cymru yn dal wrthi'n llunio eu cynigion terfynol, o dan y Ddeddf, o ran pa swyddogaethau i'w trosglwyddo i'r Corff o'r sefydliadau presennol, ac a ddylid addasu unrhyw un neu rai o'r swyddogaethau hynny.
Mae erthygl 6 yn rhoi i'r Corff ei swyddogaethau rhagbaratoawl cychwynnol. Mae paragraff (1) o erthygl 6 yn dynodi'r categorïau o gynigion Gweinidogion Cymru y mae'r swyddogaeth ragbaratoawl hon yn ymwneud â hwy. Os oes angen i gynnig gael ei gymeradwyo gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru (neu unrhyw gorff arall) er mwyn iddo gael ei weithredu, mae paragraff (2) yn ei gwneud yn glir nad oes dim yn y Gorchymyn hwn yn dileu'r angen i gael y gymeradwyaeth honno.
Mae'r Gorchymyn hefyd yn rhoi i'r Corff bwerau eraill y gall fod eu hangen arno er mwyn cyflawni ei swyddogaethau rhagbaratoawl: er enghraifft, y pŵer i ymrwymo i gytundebau (erthygl 9), benthyca arian (erthygl 14) a chyflogi staff (paragraff 13(4) o'r Atodlen). Mae'r Gorchymyn hefyd yn gosod amodau penodol ar arfer swyddogaethau'r Corff (gweler erthyglau 7 ac 8).
Yn y Gorchymyn hwn, ni roddir unrhyw swyddogaethau rheoleiddio sylweddol na swyddogaethau eraill i'r Corff mewn perthynas ag amgylchedd neu adnoddau naturiol Cymru. Oni bai neu hyd nes bod y swyddogaethau hynny'n cael eu trosglwyddo i'r Corff, byddant yn parhau i fod yn swyddogaethau'r cyrff neu'r swydd-ddeiliaid y maent wedi eu breinio ynddynt ar hyn o bryd.
Mae'r Gorchymyn yn breinio nifer o swyddogaethau sy'n ymwneud â'r Corff yng Ngweinidogion Cymru, gan gynnwys y pŵer i benodi a diswyddo nifer o'i aelodau (paragraffau 2, 4 a 7 o'r Atodlen); pwerau o ran ei lywodraethu corfforaethol ac ariannol (paragraffau 10 i 15, 18, 19 ac 21 i 24 o'r Atodlen) a phwerau i roi canllawiau (erthygl 5) a chyfarwyddiadau (erthygl 11) i'r Corff.