Adran 171 – Cwynion ynghylch gwasanaethau cymdeithasol
431.Mae adran 171 yn rhoi i Weinidogion Cymru bwerau i wneud rheoliadau sy’n sefydlu gweithdrefnau ar gyfer gwneud cwynion ynghylch gwasanaethau cymdeithasol. Bydd y rhain yn disodli’r darpariaethau cyfredol ynghylch gweithdrefnau cwynion ar gyfer gwasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol Cymru o dan adrannau 114 a 115 o Ddeddf Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Iechyd Cymunedol a Safonau) 2003, sydd wedi eu datgymhwyso i’r graddau y maent yn ymwneud â Chymru.
432.Mae is-adran (1) yn rhoi i Weinidogion Cymru y pŵer i wneud rheoliadau ynghylch ystyried cwynion sy’n ymwneud â gwasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol. Mae’n nodi’r mathau o gwynion y caiff rheoliadau wneud darpariaeth ar eu cyfer. Mae’r rhain yn cynnwys cwynion ynghylch y ddarpariaeth o wasanaethau gan awdurdod lleol neu berson arall o dan drefniant partneriaeth a wnaed gan yr awdurdod o dan adran 33 o Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006, neu adran 75 o Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol 2006 mewn perthynas â swyddogaethau corff GIG, i’r graddau y maent yn arferadwy o ran Cymru. Y bwriad yw y bydd modd i berson sy’n cael gwasanaethau iechyd yn ogystal â gwasanaethau cymdeithasol gan awdurdod lleol o dan drefniant o’r fath gwyno wrth yr awdurdod lleol hwnnw hyd yn oed os bydd y gŵyn yn ymwneud â gwasanaethau iechyd a ddarperir gan yr awdurdod.
433.Mae is-adran (2) yn caniatáu i’r rheoliadau wneud darpariaeth ynghylch y person neu’r corff a fydd yn ystyried cwyn. Rhagwelir y rhoddir y rôl hon i’r awdurdod lleol o dan sylw, a cham cyntaf y broses fydd i’r awdurdod geisio datrys y mater yn anffurfiol. Os nad yw’r ymgais yn llwyddiannus, caiff ei ddilyn gan ymchwiliad ffurfiol.
434.Mae is-adran (3) yn darparu ar gyfer atgyfeirio cwynion, neu unrhyw fater a godir gan gŵyn, i fan arall. Mae’n gwneud darpariaeth benodol sy’n galluogi Gweinidogion Cymru i ddarparu, mewn rheoliadau, y ceir atgyfeirio materion at Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru (“yr Ombwdsmon”) i’w hystyried o dan Ddeddf Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2005. Gwneir hyn gyda’r bwriad o godi’r ymwybyddiaeth ymhlith achwynwyr o’u hawl i gwyno wrth yr Ombwdsmon. Caiff y rheoliadau hefyd ddarparu y ceir atgyfeirio’r gŵyn neu’r mater a godir gan y gŵyn at unrhyw gorff arall ar gyfer penderfynu a ddylid cymryd unrhyw gamau.
435.Mae is-adran (4) yn atal y rheoliadau rhag gwneud darpariaeth ynghylch ystyried cwynion a sylwadau y gellir eu gwneud o dan adrannau 174 neu 176 o’r Ddeddf hon. Mae gweithdrefn ar wahân yn cael ei chynnal o dan adran 174 ar gyfer cwynion a sylwadau eraill sy’n ymwneud â grwpiau penodedig o blant a phobl ifanc. (Mae hyn yn adlewyrchu’r gwahaniaeth sy’n bodoli ar hyn o bryd rhwng y cwynion y caniateir eu hystyried o dan Ddeddf Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Iechyd Cymunedol a Safonau) 2003 a’r sylwadau y caniateir eu hystyried o dan Ran III o Ddeddf Plant 1989, gyda’r darpariaethau hynny’n cael eu hailddatgan i raddau helaeth yn y Ddeddf hon).
