RHAN 11LL+CDARPARIAETHAU TERFYNOL

Dehongli’r DdeddfLL+C

243Awdurdodau lleol ac awdurdodau eraillLL+C

(1)Mae’r adran hon yn gymwys at ddibenion dehongli’r Ddeddf hon.

(2)Mae’r canlynol yn awdurdodau lleol—

(a)cyngor sir ar gyfer ardal yng Nghymru,

(b)cyngor bwrdeistref sirol, ac

(c)comisiynydd heddlu a throseddu ar gyfer ardal heddlu yng Nghymru.

(3)Ystyr “awdurdod tai lleol” (ac eithrio ym mharagraff 12 o Atodlen 2) yw cyngor sir ar gyfer ardal yng Nghymru neu gyngor bwrdeistref sirol.

(4)Ystyr “ymddiriedolaeth gweithredu tai” yw ymddiriedolaeth gweithredu tai a sefydlwyd o dan Ran 3 o Ddeddf Tai 1988 (p. 50) ac mae’n cynnwys unrhyw gorff a sefydlwyd o dan adran 88 o’r Ddeddf honno.

(5)Mae i “corfforaeth dref newydd” yr un ystyr â “new town corporation” yn Neddf Tai 1985 (p. 68) (gweler adran 4 o’r Ddeddf honno).

(6)Ystyr “corfforaeth datblygu trefol” yw corfforaeth datblygu trefol a sefydlwyd o dan Ran 16 o Ddeddf Llywodraeth Leol, Cynllunio a Thir 1980 (p. 65) ac mae’n cynnwys unrhyw gorff a sefydlwyd o dan adran 165B o’r Ddeddf honno.

Gwybodaeth Cychwyn

I1A. 243 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

244Landlord, lletywr a meddiannydd a ganiateirLL+C

(1)Mae’r adran hon yn gymwys at ddibenion dehongli’r Ddeddf hon.

(2)Y landlord, mewn perthynas â chontract meddiannaeth, yw’r person sydd (neu sy’n honni ei fod) â hawl i roi’r hawl i unigolyn feddiannu’r annedd fel cartref.

(3)Mae person yn byw mewn annedd fel lletywr os yw’r denantiaeth neu’r drwydded y mae’n meddiannu’r annedd oddi tani yn dod o fewn paragraff 6 o Atodlen 2 (llety a rennir â’r landlord).

(4)Ond nid yw person yn byw mewn annedd fel lletywr os rhoddir hysbysiad iddo o dan baragraff 3 o Atodlen 2 bod ei denantiaeth neu drwydded yn gontract meddiannaeth.

(5)Mae person yn feddiannydd a ganiateir mewn annedd sy’n ddarostyngedig i gontract meddiannaeth—

(a)os yw’n byw yn yr annedd fel lletywr neu isddeiliad i ddeiliad y contract, neu

(b)os nad yw’n lletywr nac yn isddeiliad ond bod deiliad y contract yn caniatáu iddo fyw yn yr annedd fel cartref.

Gwybodaeth Cychwyn

I2A. 244 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

245Dyddiad meddiannu contract meddiannaethLL+C

Yn y Ddeddf hon, dyddiad meddiannu contract meddiannaeth yw’r diwrnod y mae gan ddeiliad y contract hawl i ddechrau meddiannu’r annedd.

Gwybodaeth Cychwyn

I3A. 245 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

246AnneddLL+C

(1)At ddibenion y Ddeddf hon, ystyr “annedd” yw annedd [F1sydd] yng Nghymru, ac—

(a)nid yw’n cynnwys unrhyw strwythur neu gerbyd y gellir ei symud o un lle i’r llall, ond

(b)mae’n cynnwys unrhyw dir a feddiennir ynghyd â’r annedd, oni bai bod y tir yn dir amaethyddol sy’n fwy na 0.809 hectar.

(2)Ystyr “tir amaethyddol” yw—

(a)tir a ddefnyddir fel tir âr, doldir neu borfa yn unig;

(b)tir a ddefnyddir ar gyfer planhigfa neu goedwig neu ar gyfer tyfu prysgwydd y gellir eu gwerthu;

(c)tir a ddefnyddir at ddiben ffermio dofednod, gerddi marchnad, tiroedd planhigfa, perllannau neu randiroedd, gan gynnwys gerddi rhandir o fewn ystyr Deddf Rhandiroedd 1922 (p. 51),

ond nid yw’n cynnwys tir a feddiennir ynghyd â thŷ fel parc, gerddi (ac eithrio fel y crybwyllir ym mharagraff (c)) neu diroedd hamdden, tir a ddefnyddir yn bennaf neu’n llwyr at ddibenion chwaraeon neu hamdden neu dir a ddefnyddir fel cae ras.

(3)Ystyr annedd, mewn perthynas â chontract meddiannaeth, yw’r annedd sy’n ddarostyngedig i’r contract.

Diwygiadau Testunol

Gwybodaeth Cychwyn

I4A. 246 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

247Ystyr “amrywio” contract meddiannaethLL+C

Yn y Ddeddf hon, mewn perthynas â chontract meddiannaeth—

(a)mae “amrywio” yn cynnwys ychwanegu teler i’r contract neu ddileu un o delerau’r contract;

(b)nid yw “amrywio” yn cynnwys unrhyw newid o ran pwy yw’r landlord na deiliad y contract o dan y contract.

Gwybodaeth Cychwyn

I5A. 247 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

248Y llysLL+C

Yn y Ddeddf hon, ystyr “y llys” yw’r Uchel Lys neu’r llys sirol.

Gwybodaeth Cychwyn

I6A. 248 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

249Les, tenantiaeth ac ymadroddion cysylltiedigLL+C

(1)Yn y Ddeddf hon, mae i “les” a “tenantiaeth” yr un ystyr.

(2)Mae’r naill ymadrodd a’r llall yn cynnwys—

(a)is-les neu is-denantiaeth, a

(b)les neu denantiaeth (neu is-les neu is-denantiaeth) mewn ecwiti.

(3)Mae’r ymadroddion “lesydd” a “lesddeiliad” a “landlord” a “tenant”, a chyfeiriadau at osod, at roi neu wneud les neu at gyfamodau neu delerau, i’w darllen yn unol â hynny.

(4)Ystyr “tenantiaeth” a “trwydded” yw tenantiaeth neu drwydded sy’n berthnasol i annedd (gweler adran 246).

Gwybodaeth Cychwyn

I7A. 249 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

250Aelodau o deuluLL+C

(1)Mae person yn aelod o deulu rhywun arall at ddibenion y Ddeddf hon—

(a)os yw’n briod neu’n bartner sifil i’r person hwnnw,

(b)os yw’n byw gyda’r person hwnnw fel pe baent yn briod neu’n bartneriaid sifil, neu

(c)os yw’n rhiant, yn fam-gu/nain neu’n dad-cu/taid, yn blentyn, yn ŵyr neu wyres, yn frawd, yn chwaer, yn ewythr, yn fodryb, yn nai neu’n nith i’r person hwnnw.

(2)At ddibenion is-adran (1)(c)—

(a)mae perthynas drwy briodas neu bartneriaeth sifil i’w thrin fel perthynas waed,

(b)mae perthynas rhwng personau nad oes ganddynt ond un rhiant yn gyffredin i’w thrin fel perthynas rhwng personau sydd â’r naill riant a’r llall yn gyffredin, ac

(c)ac eithrio at ddibenion paragraff (b), mae llysblentyn person i’w drin fel ei blentyn.

Gwybodaeth Cychwyn

I8A. 250 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

251Gorchymyn eiddo teuluolLL+C

(1)At ddibenion y Ddeddf hon gorchymyn eiddo teuluol yw gorchymyn o dan—

(a)adran 24 o Ddeddf Achosion Priodasol 1973 (p. 18) (gorchmynion ad-drefnu eiddo mewn cysylltiad ag achosion priodasol),

(b)adran 17 neu 22 o Ddeddf Achosion Priodasol a Theuluol 1984 (p. 42) (gorchmynion ad-drefnu eiddo etc. ar ôl ysgariad mewn gwlad dramor),

(c)paragraff 1 o Atodlen 1 i Ddeddf Plant 1989 (p. 41) (gorchmynion am gymorth ariannol yn erbyn rhieni),

(d)Atodlen 7 i Ddeddf Cyfraith Teulu 1996 (p. 27) (trosglwyddo tenantiaethau ar ôl ysgaru neu wahanu),

(e)Rhan 2 o Atodlen 5 i Ddeddf Partneriaeth Sifil 2004 (p. 33) (gorchmynion ad-drefnu eiddo mewn cysylltiad â phartneriaeth sifil), neu

(f)paragraff 9 neu 13 o Atodlen 7 i’r Ddeddf honno (gorchmynion ad-drefnu eiddo etc. yn dilyn diddymu partneriaeth sifil mewn gwlad dramor).

(2)Mae gorchymyn o dan Atodlen 1 i Ddeddf Cartrefi Priodasol 1983 (p. 19) (fel y mae’n parhau i gael effaith oherwydd Atodlen 9 i Ddeddf Cyfraith Teulu 1996) hefyd yn orchymyn eiddo teuluol.

Gwybodaeth Cychwyn

I9A. 251 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

252Mân ddiffiniadauLL+C

Yn y Ddeddf hon—

Diwygiadau Testunol

Gwybodaeth Cychwyn

I10A. 252 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

253MynegaiLL+C

Mae’r tabl canlynol yn cynnwys mynegai o’r termau a ddefnyddir yn y Ddeddf hon (ac eithrio mewn adrannau neu baragraffau lle mae’r term a ddefnyddir wedi ei ddiffinio neu ei esbonio yn yr adran honno neu’r paragraff hwnnw)—

TABL 2
aelod o deulu (“member of a family”)adran 250
amrywiad (“variation”)adran 247
annedd (“dwelling”)adran 246
awdurdod lleol (“local authority”)adran 243
awdurdod tai lleol (ac eithrio ym mharagraff 12 o Atodlen 2 (“local housing authority”)adran 243
blaendal (“deposit”)adran 47
contract cyflogaeth (“contract of employment”)adran 252
contract cyfnod penodol (“fixed term contract”)adran 252
contract cyfyngedig (“restricted contract”)adran 242
contract diogel (“secure contract”)adran 8
contract isfeddiannaeth (“sub-occupation contract”)adran 59
contract meddiannaeth (“occupation contract”)adran 7
contract safonol (“standard contract”)adran 8
contract safonol â chymorth (“supported standard contract”)adran 143
contract safonol rhagarweiniol (“introductory standard contract”)adran 16
contract safonol ymddygiad gwaharddedig (“prohibited conduct standard contract”)adran 116
corfforaeth datblygu trefol (“urban development corporation”)adran 243
corfforaeth tref newydd (“new town corporation”)adran 243
cyfnod prawf (“probation period”)paragraff 3 o Atodlen 7
cyfnod rhagarweiniol (“introductory period”)paragraff 1 o Atodlen 4
cyfnod rhentu (“rental period”)adran 252
cymal terfynu deiliad contract (“contract-holder’s break clause”)adran 189
cymal terfynu’r landlord (“landlord’s break clause”)adran 194
cymdeithas dai (“housing association”)adran 252
cymdeithas dai gwbl gydfuddiannol (“fully mutual housing association”)adran 9
cymdeithas dai gydweithredol (“co-operative housing association”)adran 9
cynllun blaendal awdurdodedig (“authorised deposit scheme”)adran 47
darpariaeth atodol (ac eithrio yn adrannau 255 a 256) (“supplementary provision”)adran 23
darpariaeth sylfaenol (“fundamental provision”)adran 18 (gweler adran 19 hefyd)
darparwr tai cymdeithasol preifat cofrestredig (“private registered provider of social housing”)adran 9
deddfiad (“enactment”)adran 252
deiliad contract (“contract-holder”)adran 7 (gweler adran 48 hefyd)
diwrnod penodedig (“appointed day”)adran 242
dyddiad cyflwyno (“introduction date”)paragraffau 1 a 2 o Atodlen 4
dyddiad meddiannu (“occupation date”)adran 245
elusen gofrestredig (“registered charity”)adran 252
gofynion cychwynnol (o ran cynllun blaendal awdurdodedig) (“initial requirements (in relation to an authorised deposit scheme)”)adran 47
gosodiad gwasanaeth (“service installation”)adran 92
gorchymyn eiddo teuluol (“family property order”)adran 251
hawliau Confensiwn (“Convention rights”)adran 252
hawliad meddiant (“possession claim”)adran 149
hysbysiad adennill meddiant (“possession notice”) [F3adrannau 159, 161, 166, 171, 182, 188 a 192 (a gweler hefyd adran 150)]
isddeiliad (“sub-holder”)adran 59
landlord (“landlord”)adran 244 (gweler adran 53 hefyd)
landlord cymdeithasol cofrestredig (“registered social landlord”)adran 9
landlord cymunedol (“community landlord”)adran 9
landlord preifat (“private landlord”)adran 10
les (“lease”)adran 249
llety â chymorth (“supported accommodation”)adran 143
lletywr (“lodger”)adran 244
llys (“court”)adran 248
mater allweddol (o ran contract meddiannaeth) (“key matter (in relation to an occupation contract)”)adrannau 26 a 27
meddiannydd a ganiateir (“permitted occupier”)adran 244
olynydd â blaenoriaeth (i ddeiliad contract) (“priority successor (of a contract-holder)”)adran 75
olynydd â blaenoriaeth (o ran contract meddiannaeth) (“priority successor (in relation to an occupation contract)”)adran 83
olynydd wrth gefn (i ddeiliad contract) (“reserve successor (of a contract-holder)”)adrannau 76 a 77
olynydd wrth gefn (o ran contract meddiannaeth) (“reserve successor (in relation to an occupation contract)”)adran 83
prif landlord (“head landlord”)adran 59
rhagnodedig (“prescribed”)adran 252
rhannau cyffredin (“common parts”)adran 252
rhent (“rent”)adran 252
seiliau rheoli ystad (“estate management grounds”)adran 160 ac Atodlen 8
sicrwydd (“security”)adran 47
teler atodol (“supplementary term”)adran 23
teler sylfaenol (“fundamental term”)adran 19
telerau ychwanegol (contract meddiannaeth) (“additional terms (of an occupation contract)”)adran 28
tenantiaeth (“tenancy”)adran 249
[F4tenantiaeth cymdeithas dai adran 252]
tenantiaeth ddiogel (“secure tenancy”)adran 242
tenantiaeth fyrddaliol sicr (“assured shorthold tenancy”)adran 242
tenantiaeth fyrddaliol warchodedig (“protected shorthold tenancy”)adran 242
tenantiaeth isradd (“demoted tenancy”)adran 242
tenantiaeth ragarweiniol (“introductory tenancy”)adran 242
tenantiaeth sicr (“assured tenancy”)adran 242
tenantiaeth statudol (“statutory tenancy”)adran 242
tenantiaeth warchodedig (“protected tenancy”)adran 242
ymddiriedolaeth dai (“housing trust”)adran 252
ymddiriedolaeth gweithredu tai (“housing action trust”)adran 243
ymddygiad gwaharddedig (“prohibited conduct”)adran 55
ymddygiad gwrthgymdeithasol (“anti-social behaviour”)adran 55

Diwygiadau Testunol

F3Geiriau yn a. 253 table 2 wedi eu hamnewid (7.6.2021) gan Deddf Rhentu Cartrefi (Diwygio) (Cymru) 2021 (asc 3), a. 19(3), Atod. 6 para. 20

Gwybodaeth Cychwyn

I11A. 253 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

Cymhwysiad i’r GoronLL+C

254Cymhwysiad i’r GoronLL+C

Mae’r Ddeddf hon yn gymwys i’r Goron.

Gwybodaeth Cychwyn

I12A. 254 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

Darpariaeth ganlyniadol a throsiannol etc.LL+C

255Pŵer i wneud darpariaeth ganlyniadol a throsiannol etc.LL+C

(1)Os yw Gweinidogion Cymru o’r farn ei bod yn angenrheidiol neu’n hwylus at ddiben rhoi effaith lawn i unrhyw ddarpariaeth yn y Ddeddf hon, neu o ganlyniad i unrhyw ddarpariaeth o’r fath, cânt wneud drwy reoliadau—

(a)unrhyw ddarpariaeth atodol, darpariaeth gysylltiedig neu ddarpariaeth ganlyniadol, a

(b)unrhyw ddarpariaeth ddarfodol, darpariaeth drosiannol neu ddarpariaeth arbed.

(2)Caiff rheoliadau o dan is-adran (1) ddiwygio, diddymu, dirymu neu addasu unrhyw ddeddfiad (gan gynnwys darpariaeth yn y Ddeddf hon) F5....

Diwygiadau Testunol

Gwybodaeth Cychwyn

I13A. 255 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

RheoliadauLL+C

256RheoliadauLL+C

(1)Mae unrhyw bŵer i wneud rheoliadau o dan y Ddeddf hon—

(a)i’w arfer drwy offeryn statudol,

(b)yn bŵer y caniateir ei arfer er mwyn gwneud darpariaeth wahanol ar gyfer gwahanol achosion neu ddisgrifiadau o achos neu ar gyfer gwahanol ddibenion neu ardaloedd,

(c)yn bŵer y caniateir ei arfer er mwyn gwneud darpariaeth wahanol ar gyfer gwahanol fathau neu ddisgrifiadau o gontract meddiannaeth, oni bai bod y pŵer ond yn gymwys mewn perthynas â mathau neu ddisgrifiadau penodol o gontract meddiannaeth, a

(d)yn cynnwys pŵer i wneud darpariaeth gysylltiedig, darpariaeth atodol, darpariaeth ganlyniadol, darpariaeth ddarfodol, darpariaeth drosiannol neu ddarpariaeth arbed.

(2)Caiff rheoliadau o dan y Ddeddf hon wneud diwygiadau canlyniadol[F6, addasiadau, diddymiadau a dirymiadau i unrhyw ddeddfiad (gan gynnwys darpariaeth yn y Ddeddf hon)] .

(3)Ni chaniateir gwneud rheoliadau y mae’r is-adran hon yn gymwys iddynt oni bai bod drafft o’r offeryn statudol sy’n cynnwys y rheoliadau (boed ar eu pen eu hunain neu ynghyd â rheoliadau nad yw’r is-adran hon yn gymwys iddynt) wedi ei osod gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru a’i gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.

(4)Mae is-adran (3) yn gymwys i reoliadau o dan—

(a)adran 9 (pŵer i ddiwygio’r adran honno),

(b)adran 22 (pwerau o ran darpariaethau sylfaenol),

(c)adran 56 (pŵer i ddiwygio adran 55),

(d)adran 68 (pŵer i ddiwygio adrannau 66 a 67),

[F7(da)adran 121 (pŵer i ddiwygio’r Ddeddf mewn perthynas â’r pŵer i wahardd deiliad contract o dan gontract safonol cyfnodol o annedd am gyfnodau penodol),

(db)adran 133 (pŵer i ddiwygio’r Ddeddf mewn perthynas â’r pŵer i wahardd deiliad contract o dan gontract safonol cyfnod penodol o annedd am gyfnodau penodol),]

(e)adran 217 (pŵer i ddiwygio’r adran honno),

(f)adran 223 (pŵer i ddiwygio adrannau 220 a 222),

(g)adran 229 (pŵer i ddiwygio adrannau 225 i 228),

[F8(ga)adran 239A (pŵer i wneud darpariaeth ynghylch tenantiaethau a thrwyddedau penodol),]

(h)paragraff 17 o Atodlen 2 (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

(i)paragraff 17 o Atodlen 3 (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

(j)paragraff 3 o Atodlen 4 (pŵer i newid y terfyniad amser ar gyfer rhoi hysbysiad o ymestyn y cyfnod rhagarweiniol),

(k)paragraff 5 o Atodlen 5 (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

(l)paragraff 4 o Atodlen 7 (pŵer i newid y terfyniad amser ar gyfer rhoi hysbysiad o estyniad o gyfnod prawf),

[F9(la)paragraff 13 o Atodlen 8A (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),]

(m)paragraff 13 o Atodlen 9 (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

[F10(ma)paragraff 8 o Atodlen 9A (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

(mb)paragraff 11 o Atodlen 9B (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno),

(mc)paragraff 11 o Atodlen 9C (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno), ] ac

(n)paragraff 33 o Atodlen 12 (pŵer i ddiwygio’r Atodlen honno).

(5)Mae is-adran (3) hefyd yn gymwys i unrhyw reoliadau eraill o dan y Ddeddf hon sy’n diwygio, yn addasu neu’n dirymu unrhyw ddarpariaeth mewn Deddf Seneddol neu Fesur neu Ddeddf gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru.

(6)Mae offeryn statudol sy’n cynnwys rheoliadau a wneir o dan ddarpariaeth yn y Ddeddf hon nad yw is-adran (3) yn gymwys iddynt, yn ddarostyngedig i gael ei ddiddymu yn unol â phenderfyniad gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru.

Dod i rym ac enw byrLL+C

257Dod i rymLL+C

(1)Daw’r Rhan hon i rym drannoeth y diwrnod y caiff y Ddeddf hon y Cydsyniad Brenhinol.

(2)Daw gweddill darpariaethau’r Ddeddf hon i rym ar ddiwrnod a bennir gan Weinidogion Cymru mewn gorchymyn a wneir drwy offeryn statudol.

(3)Caiff gorchymyn o dan yr adran hon—

(a)cynnwys darpariaeth ddarfodol, darpariaeth drosiannol neu ddarpariaeth arbed;

(b)gwneud darpariaeth wahanol ar gyfer gwahanol achosion neu ddisgrifiadau o achos neu ar gyfer gwahanol ddibenion neu ardaloedd;

(c)gwneud darpariaeth wahanol ar gyfer gwahanol fathau neu ddisgrifiadau o gontract meddiannaeth;

(d)pennu dyddiau gwahanol at ddibenion gwahanol.

Gwybodaeth Cychwyn

I15A. 257 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)

258Enw byrLL+C

Enw byr y Ddeddf hon yw Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016.

Gwybodaeth Cychwyn

I16A. 258 mewn grym ar 19.1.2016, gweler a. 257(1)