RHAN 5COSBAU
PENNOD 3COSBAU AM ANGHYWIRDEBAU
Cosbau am anghywirdebau mewn dogfennau
I28I4129Cosb am anghywirdeb mewn dogfen a roddir i ACC
1
Mae person yn agored i gosb pan fo—
a
y person yn rhoi dogfen i ACC, a
b
amodau 1 a 2 wedi eu bodloni.
2
Amod 1 yw bod y ddogfen yn cynnwys anghywirdeb sy’n gyfystyr â’r canlynol, neu’n arwain at y canlynol—
a
tanddatganiad o rwymedigaeth i dreth ddatganoledig,
b
datganiad ffug neu ormodol o golled sy’n ymwneud â threth ddatganoledig, F19...
c
hawliad ffug neu ormodol am ad-daliad o dreth ddatganoledig F16, neu
d
hawliad ffug neu ormodol am gredyd treth.
3
Amod 2 yw bod yr anghywirdeb yn fwriadol neu’n ddiofal ar ran y person.
4
Mae anghywirdeb yn ddiofal ar ran person os gellir ei briodoli i fethiant y person i gymryd gofal rhesymol.
5
Mae anghywirdeb nad oedd yn fwriadol nac yn ddiofal ar ran person pan roddwyd y ddogfen i’w drin fel un diofal—
a
os darganfu’r person yr anghywirdeb yn ddiweddarach, a
b
os na chymerodd y person gamau rhesymol i roi gwybod i ACC.
6
Pan fo dogfen yn cynnwys mwy nag un anghywirdeb y bodlonir amodau 1 a 2 mewn cysylltiad â hwy, mae’r person yn agored i gosb am bob anghywirdeb o’r fath.
I22I2130Swm y gosb am anghywirdeb mewn dogfen a roddir i ACC
1
Y gosb am anghywirdeb bwriadol yw F13swm heb fod yn fwy na 100% o’r refeniw posibl a gollir.
2
Y gosb am anghywirdeb diofal yw F11swm heb fod yn fwy na 30% o’r refeniw posibl a gollir.
I24I3131Gohirio cosb am anghywirdeb diofal
1
Caiff ACC ohirio cosb gyfan neu ran o gosb am anghywirdeb diofal o dan adran 129 drwy ddyroddi hysbysiad i’r person sy’n agored i’r gosb.
2
Rhaid i’r hysbysiad bennu—
a
pa ran o’r gosb sydd i’w gohirio,
b
cyfnod gohirio nad yw’n hwy na 2 flynedd, ac
c
amodau gohirio y mae’n rhaid i’r person gydymffurfio â hwy.
3
Ni chaiff ACC ohirio cosb gyfan neu ran o gosb oni fyddai cydymffurfio ag amod gohirio yn helpu’r person i osgoi dod yn agored i gosbau pellach o dan adran 129 am anghywirdeb diofal.
4
Caiff amod gohirio bennu—
a
cam sydd i’w gymryd, a
b
cyfnod ar gyfer cymryd y cam hwnnw.
5
Pan ddaw’r cyfnod gohirio i ben—
a
os yw’r person yn bodloni ACC y cydymffurfiwyd â’r amodau gohirio, caiff y gosb neu’r rhan a ohiriwyd ei chanslo, a
b
fel arall, daw’r gosb neu’r rhan a ohiriwyd yn daladwy.
6
Os yw’r person, yn ystod cyfnod gohirio cosb gyfan neu ran o gosb sy’n daladwy o dan adran 129, yn dod yn agored i gosb arall o dan yr adran honno, daw’r gosb neu’r rhan a ohiriwyd yn daladwy.
I21I26132Cosb am anghywirdeb bwriadol mewn dogfen a roddir i ACC gan berson arall
1
Mae person (y cyfeirir ato yn yr adran hon fel “person A”) yn agored i gosb pan fo—
a
person arall yn rhoi dogfen i ACC,
b
y ddogfen yn cynnwys anghywirdeb perthnasol, ac
c
yr anghywirdeb i’w briodoli—
i
i berson A yn darparu gwybodaeth ffug i’r person arall yn fwriadol (boed yn uniongyrchol neu’n anuniongyrchol), neu
ii
i berson A yn atal gwybodaeth yn fwriadol rhag y person arall,
gyda’r bwriad bod y ddogfen yn cynnwys yr anghywirdeb.
2
Mae “anghywirdeb perthnasol” yn anghywirdeb sy’n gyfystyr ag, neu’n arwain at—
a
tanddatganiad o rwymedigaeth i dreth ddatganoledig,
b
datganiad ffug neu ormodol o golled sy’n ymwneud â threth ddatganoledig, F3...
c
hawliad ffug neu ormodol am ad-daliad o dreth ddatganoledig F18, neu
d
hawliad ffug neu ormodol am gredyd treth.
3
Mae person A yn agored i gosb o dan yr adran hon mewn cysylltiad ag anghywirdeb pa un a yw’r person arall yn agored i gosb ai peidio o dan adran 129 mewn perthynas â’r un anghywirdeb.
4
Y gosb sy’n daladwy o dan yr adran hon yw F1 100% o’r refeniw posibl a gollir.
Cosb am fethu â hysbysu ynghylch tanasesiad etc.
I8I1133Cosb am fethu â hysbysu ynghylch tanasesiad neu danddyfarniad
1
Mae person yn agored i gosb pan fo—
a
asesiad ACC yn tanddatgan rhwymedigaeth y person i dreth ddatganoledig, a
b
y person wedi methu â chymryd camau rhesymol i hysbysu ACC, o fewn y cyfnod o 30 o ddiwrnodau sy’n dechrau â’r diwrnod y dyroddir yr hysbysiad am yr asesiad, ei fod yn danasesiad.
F81A
Mae person hefyd yn agored i gosb pan fo—
a
asesiad ACC o dan adran 55A yn tanddatgan y swm y mae’n ofynnol i’r person ei dalu i ACC, a
b
y person wedi methu â chymryd camau rhesymol i hysbysu ACC, o fewn y cyfnod o 30 o ddiwrnodau sy’n dechrau â’r diwrnod y dyroddir yr hysbysiad am yr asesiad, ei fod yn danasesiad.
2
Wrth benderfynu pa gamau (os o gwbl) a oedd yn rhesymol, rhaid i ACC ystyried pa un a wyddai’r person am y tanasesiad, neu a ddylai fod wedi gwybod amdano.
3
Y gosb sy’n daladwy o dan yr adran hon yw F10swm heb fod yn fwy na 30% o’r refeniw posibl a gollir.
4
Yn yr adran hon—
a
mae “asesiad ACC” yn cynnwys dyfarniad a wnaed gan ACC o dan adran 52, a
b
yn unol â hynny, mae cyfeiriadau yn y Bennod hon at danasesiad yn cynnwys cyfeiriadau at danddyfarniad.
Refeniw posibl a gollir
I5I13134Ystyr “refeniw posibl a gollir”
Yn y Bennod hon, mae i “refeniw posibl a gollir” yr ystyr a roddir gan adrannau 135 i 138.
I10I12135Refeniw posibl a gollir: y rheol arferol
1
Y “refeniw posibl a gollir” mewn cysylltiad ag—
a
anghywirdeb mewn dogfen (gan gynnwys anghywirdeb sydd i’w briodoli i ddarparu gwybodaeth ffug neu atal gwybodaeth), neu
b
methiant i hysbysu ynghylch tanasesiad,
yw’r swm ychwanegol sy’n daladwy mewn cysylltiad â threth ddatganoledig F17neu gredyd treth o ganlyniad i gywiro’r anghywirdeb neu’r tanasesiad.
2
Mae’r cyfeiriad yn is-adran (1) at y swm ychwanegol sy’n daladwy yn cynnwys cyfeiriad at—
a
swm sy’n daladwy i ACC wedi iddo gael ei dalu drwy gamgymeriad ar ffurf ad-daliad o dreth ddatganoledig, F15...
b
swm a fyddai wedi bod i’w ad-dalu gan ACC pe na byddai’r anghywirdeb neu’r tanasesiad wedi ei gywiro, F2ac
c
swm y byddai wedi bod yn ofynnol i ACC ei osod yn erbyn atebolrwydd person i dreth, neu ei dalu i berson, pe na bai’r anghywirdeb neu’r tanasesiad wedi ei gywiro.
I7I23136Refeniw posibl a gollir: camgymeriadau lluosog
1
Pan fo person yn agored i gosb o dan adran 129 mewn cysylltiad â mwy nag un anghywirdeb, a bod y cyfrifiad o’r refeniw posibl a gollir o dan adran 135 mewn cysylltiad â phob anghywirdeb yn dibynnu ar y drefn y cânt eu cywiro, dylid cymryd bod anghywirdebau diofal yn cael eu cywiro cyn anghywirdebau bwriadol.
2
Wrth gyfrifo refeniw posibl a gollir pan fo person yn agored i gosb o dan adran 129 mewn cysylltiad ag un neu ragor o danddatganiadau mewn un neu ragor o ddogfennau sy’n ymwneud â chyfnod treth F9, trafodiad neu hawliad am gredyd treth, rhaid rhoi ystyriaeth i unrhyw orddatganiadau mewn unrhyw ddogfen a roddwyd gan y person sy’n ymwneud â’r un cyfnod treth F14, trafodiad neu hawliad am gredyd treth.
3
Yn is-adran (2)—
a
ystyr “tanddatganiad” yw anghywirdeb sy’n bodloni amod 1 yn adran 129, a
b
ystyr “gorddatganiad” yw anghywirdeb nad yw’n bodloni’r amod hwnnw.
4
At ddibenion is-adran (2), mae gorddatganiadau i’w gosod yn erbyn tanddatganiadau yn y drefn a ganlyn—
a
tanddatganiadau nad yw’r person yn agored i gosb mewn cysylltiad â hwy,
b
tanddatganiadau diofal, ac
c
tanddatganiadau bwriadol.
5
Wrth gyfrifo, at ddibenion cosb o dan adran 129, refeniw posibl a gollir mewn cysylltiad â dogfen a roddwyd gan berson neu ar ran person, ni ddylid ystyried y ffaith fod refeniw posibl a gollir gan berson i’w wrthbwyso, neu y caniateir ei wrthbwyso, gan ordaliad posibl gan berson arall (ac eithrio i’r graddau y mae deddfiad yn ei gwneud yn ofynnol bod rhwymedigaeth person i dreth ddatganoledig yn cael ei haddasu drwy gyfeirio at rwymedigaeth person arall i dreth ddatganoledig).
I6I18137Refeniw posibl a gollir: colledion
1
Pan fo anghywirdeb yn arwain at gofnodi colled yn anghywir at ddibenion treth ddatganoledig a bod y golled wedi ei defnyddio’n llwyr i ostwng y swm sy’n daladwy mewn cysylltiad â’r dreth honno, cyfrifir y refeniw posibl a gollir yn unol ag adran 135.
2
Pan fo anghywirdeb yn arwain at gofnodi colled yn anghywir at ddibenion treth ddatganoledig ac nad yw’r golled wedi ei defnyddio’n llwyr i ostwng y swm sy’n daladwy mewn cysylltiad â’r dreth honno, y refeniw posibl a gollir yw—
a
y refeniw posibl a gollir wedi ei gyfrifo yn unol ag adran 135 mewn cysylltiad ag unrhyw ran o’r golled a ddefnyddiwyd i ostwng y swm sy’n daladwy mewn cysylltiad â’r dreth honno, ynghyd â
b
10% o unrhyw ran nas defnyddiwyd.
3
Mae is-adrannau (1) a (2) yn gymwys i’r canlynol fel ei gilydd—
a
achos pan na fyddai unrhyw golled wedi ei chofnodi oni bai am yr anghywirdeb, a
b
achos pan fyddai swm gwahanol o golled wedi ei gofnodi (ond yn yr achos hwnnw nid yw is-adrannau (1) a (2) ond yn gymwys i’r gwahaniaeth rhwng y swm a gofnodwyd a’r gwir swm).
4
Mae’r refeniw posibl a gollir mewn cysylltiad â cholled yn ddim pan na fo unrhyw obaith rhesymol, oherwydd natur y golled neu amgylchiadau’r person y mae’r dreth ddatganoledig i’w chodi arno, y defnyddir y golled i gefnogi hawliad i ostwng rhwymedigaeth unrhyw berson i’r dreth honno.
I11I20138Refeniw posibl a gollir: treth oediedig
1
Pan fo anghywirdeb wedi arwain at ddatgan swm o dreth ddatganoledig yn hwyrach nag y dylid (“y dreth oediedig”), y refeniw posibl a gollir yw—
a
5% o’r dreth oediedig am bob blwyddyn o’r oedi;
b
canran o’r dreth oediedig, ar gyfer pob cyfnod oedi o lai na blwyddyn, sy’n cyfateb i 5% y flwyddyn.
2
Nid yw’r adran hon yn gymwys i achos y mae adran 137 yn gymwys iddo.
Cosbau o dan Bennod 3: cyffredinol
I17I27139Gostwng cosb o dan Bennod 3 am ddatgelu
1
Caiff ACC ostwng cosb sy’n daladwy o dan y Bennod hon pan fo person yn gwneud datgeliad cymwys.
2
Ystyr “datgeliad cymwys” yw datgelu—
a
anghywirdeb sy’n berthnasol i rwymedigaeth person i dreth ddatganoledig,
b
bod gwybodaeth ffug wedi ei darparu, neu wybodaeth wedi ei hatal, sy’n berthnasol i rwymedigaeth person i dreth ddatganoledig, F6...
c
methiant i ddatgelu tanasesiad mewn cysylltiad â threth ddatganoledig,
F7d
anghywirdeb sy’n berthnasol i hawlogaeth person i gredyd treth neu atebolrwydd person i dalu swm mewn cysylltiad â chredyd treth,
e
bod gwybodaeth ffug wedi ei darparu, neu wybodaeth wedi ei hatal, sy’n berthnasol i hawlogaeth person i gredyd treth neu atebolrwydd person i dalu swm mewn cysylltiad â chredyd treth, neu
f
methiant i ddatgelu tanasesiad mewn cysylltiad ag atebolrwydd person i dalu swm mewn cysylltiad â chredyd treth.
3
Mae person yn gwneud datgeliad cymwys drwy—
a
dweud wrth ACC amdano,
b
rhoi cymorth rhesymol i ACC wrth feintioli—
i
yr anghywirdeb,
ii
yr anghywirdeb sydd i’w briodoli i ddarparu gwybodaeth ffug neu gelu gwybodaeth, neu
iii
y tanasesiad, ac
c
caniatáu i ACC weld cofnodion at ddiben sicrhau bod—
i
yr anghywirdeb,
ii
yr anghywirdeb sydd i’w briodoli i ddarparu gwybodaeth ffug neu atal gwybodaeth, neu
iii
y tanasesiad,
yn cael ei gywiro’n llawn.
4
Wrth ostwng cosb o dan yr adran hon, caiff ACC ystyried—
a
pa un a oedd y datgeliad wedi ei gymell neu’n ddigymell, a
b
ansawdd y datgeliad.
5
Mae datgelu gwybodaeth berthnasol—
a
yn “ddigymell” os caiff ei wneud ar adeg pan nad oes gan y person sy’n datgelu unrhyw reswm i gredu bod ACC wedi darganfod neu ar fin darganfod yr anghywirdeb, bod gwybodaeth ffug wedi ei darparu neu bod gwybodaeth wedi ei hatal, neu’r tanasesiad, a
b
fel arall, “wedi ei gymell”.
6
Mae “ansawdd”, mewn perthynas â datgelu, yn cynnwys amseriad, natur a graddau.
I9I25140Gostyngiad arbennig i gosb o dan Bennod 3
1
Caiff ACC ostwng cosb o dan y Bennod hon os yw’n credu ei bod yn iawn gwneud hynny oherwydd amgylchiadau arbennig.
2
Yn is-adran (1), nid yw “amgylchiadau arbennig” yn cynnwys—
a
gallu i dalu, na
b
y ffaith fod refeniw posibl a gollir gan un person yn cael ei wrthbwyso gan ordaliad posibl gan berson arall.
3
Yn is-adran (1), mae’r cyfeiriad at ostwng cosb yn cynnwys cyfeiriad at—
a
dileu cosb yn llwyr,
b
gohirio cosb, ac
c
cytuno ar gyfaddawd mewn perthynas ag achos yn ymwneud â chosb.
4
Yn yr adran hon, mae cyfeiriadau at gosb yn cynnwys cyfeiriadau at unrhyw log mewn perthynas â chosb.
I19I14141Asesu cosbau o dan Bennod 3
1
Pan ddaw person yn agored i gosb o dan y Bennod hon, rhaid i ACC—
a
asesu’r gosb,
b
dyroddi hysbysiad i’r person o’r gosb a aseswyd, ac
c
datgan yn yr hysbysiad ar gyfer pa gyfnod F12, trafodiad neu hawliad am gredyd treth yr aseswyd y gosb.
2
Caniateir cyfuno asesiad o gosb o dan y Bennod hon ac asesiad o dreth ddatganoledig.
3
Rhaid gwneud asesiad o gosb o dan adran 129 neu 132 cyn diwedd y cyfnod o 12 mis sy’n dechrau—
a
â diwedd y cyfnod apelio ar gyfer y penderfyniad sy’n cywiro’r anghywirdeb, neu
b
os nad oes asesiad o’r dreth o dan sylw o ganlyniad i’r penderfyniad hwnnw, â’r diwrnod y caiff yr anghywirdeb ei gywiro.
4
Rhaid gwneud asesiad o gosb o dan adran 133 cyn diwedd y cyfnod o 12 mis sy’n dechrau—
a
â diwedd y cyfnod apelio ar gyfer yr asesiad treth a oedd yn cywiro’r tanddatganiad, neu
b
os nad oes asesiad sy’n cywiro’r tanddatganiad, â’r diwrnod y caiff y tanddatganiad ei gywiro.
5
Yn is-adrannau (3) a (4), ystyr “cyfnod apelio” F4yw—
a
os na wneir apêl, y cyfnod y gellid gwneud apêl, a
b
os gwneir apêl, y cyfnod sy’n dod i ben pan gaiff ei dyfarnu’n derfynol neu ei thynnu’n ôl.
6
Yn ddarostyngedig i is-adrannau (3) a (4), caniateir gwneud asesiad atodol mewn cysylltiad â chosb o dan y Bennod hon os oedd asesiad cynharach yn gweithredu drwy gyfeirio at danddatganiad o’r refeniw posibl a gollir.
Dehongli
I16I15142Dehongli Pennod 3
Yn y Bennod hon—
a
mae cyfeiriad at roi dogfen i ACC yn cynnwys—
i
cyfeiriad at gyfleu gwybodaeth i ACC ar unrhyw ffurf ac mewn unrhyw fodd (boed drwy’r post, ffacs, e-bost, ffôn neu fel arall), a
ii
cyfeiriad at wneud datganiad mewn dogfen;
b
mae cyfeiriad at ddychwelyd ffurflen dreth neu at wneud unrhyw beth mewn perthynas â ffurflen dreth yn cynnwys cyfeiriad at ddiwygio ffurflen dreth neu at wneud unrhyw beth mewn perthynas â ffurflen dreth ddiwygiedig;
c
d
mae cyfeiriad at weithred yn cynnwys cyfeiriad at anweithred.