RHAN 8DEHONGLI A DARPARIAETHAU TERFYNOL
Dehongli
I167Ystyr treth
Ac eithrio fel y darperir fel arall, yn y Ddeddf hon, ystyr “treth” yw treth trafodiadau tir.
I268Ystyr prif fuddiant mewn tir
Mae cyfeiriadau yn y Ddeddf hon at “prif fuddiant” mewn tir yn gyfeiriadau at—
a
ystad mewn ffi syml absoliwt, neu
b
cyfnod o flynyddoedd absoliwt,
pa un a yw’n bodoli mewn cyfraith neu mewn ecwiti.
I369Ystyr testun a phrif destun
Ac eithrio fel y darperir fel arall, mae cyfeiriadau yn y Ddeddf hon at “testun” trafodiad tir yn gyfeiriadau at y buddiant trethadwy a gaffaelir (y “prif destun”), ynghyd ag unrhyw fuddiant neu hawl sy’n perthyn iddo neu sy’n ymwneud ag ef a gaffaelir gydag ef.
I470Ystyr gwerth marchnadol
At ddibenion y Ddeddf hon, mae “gwerth marchnadol” i’w bennu yn yr un modd ag y pennir “market value” at ddibenion Deddf Trethiant Enillion Trethadwy 1992 (p. 12) (gweler adrannau 272 i 274 o’r Ddeddf honno).
I571Ystyr y dyddiad y mae trafodiad yn cael effaith
Ac eithrio fel y darperir fel arall, y dyddiad y mae trafodiad tir yn cael effaith at ddibenion y Ddeddf hon yw’r dyddiad cwblhau.
I672Ystyr eiddo preswyl
1
Yn y Ddeddf hon, ystyr “eiddo preswyl” yw—
a
adeilad a ddefnyddir fel un annedd neu ragor, neu sy’n addas i’w ddefnyddio felly, neu sydd yn y broses o gael ei godi neu ei addasu i’w ddefnyddio felly;
b
tir sy’n ardd neu’n diroedd, neu’n ffurfio rhan o ardd neu diroedd adeilad o fewn paragraff (a) (gan gynnwys unrhyw adeilad neu strwythur ar dir o’r fath);
c
buddiant mewn tir neu hawl dros dir sy’n bodoli er budd adeilad o fewn paragraff (a) neu dir o fewn paragraff (b).
2
Yn unol â hynny, ystyr “eiddo amhreswyl” yw unrhyw eiddo nad yw’n eiddo preswyl.
3
Ond gweler y rheol yn is-adran (9) yn achos trafodiad sy’n ymwneud â 6 neu ragor o anheddau.
4
At ddibenion is-adran (1), mae adeilad a ddefnyddir at unrhyw un neu ragor o’r dibenion a ganlyn yn cael ei ddefnyddio fel annedd—
a
llety preswyl ar gyfer disgyblion ysgol;
b
llety preswyl ar gyfer myfyrwyr, ac eithrio llety o fewn is-adran (5)(b);
c
llety preswyl ar gyfer aelodau’r lluoedd arfog;
d
sefydliad sy’n unig breswylfa neu’n brif breswylfa o leiaf 90% o’i breswylwyr ac nad yw o fewn unrhyw un neu ragor o baragraffau (a) i (f) o is-adran (5).
5
At ddibenion is-adran (1), nid yw adeilad a ddefnyddir at unrhyw un neu ragor o’r dibenion a ganlyn yn cael ei ddefnyddio fel annedd—
a
cartref neu sefydliad arall sy’n darparu llety preswyl ar gyfer plant;
b
neuadd breswyl myfyrwyr addysg bellach neu addysg uwch;
c
cartref neu sefydliad arall sy’n darparu llety preswyl â gofal personol ar gyfer personau sydd angen gofal personol oherwydd henaint, anabledd, dibyniaeth ar alcohol neu gyffuriau yn y gorffennol neu ar hyn o bryd neu anhwylder meddwl yn y gorffennol neu ar hyn o bryd;
d
ysbyty neu hosbis;
e
carchar neu sefydliad tebyg;
f
gwesty neu sefydliad tebyg.
6
Pan fo adeilad yn cael ei ddefnyddio at ddiben a bennir yn is-adran (5), rhaid diystyru ei addasrwydd ar gyfer unrhyw ddefnydd arall at ddibenion is-adran (1)(a).
7
Pan fo adeilad nad yw’n cael ei ddefnyddio yn addas i’w ddefnyddio at o leiaf un o’r dibenion a bennir yn is-adran (4) ac o leiaf un o’r dibenion hynny a bennir yn is-adran (5)—
a
os oes un defnydd o’r fath y mae’r adeilad yn fwyaf addas ar ei gyfer, neu os yw’r defnyddiau y mae’n fwyaf addas ar eu cyfer oll wedi eu pennu yn yr un is-adran, rhaid diystyru ei addasrwydd ar gyfer unrhyw ddefnydd arall at ddibenion is-adran (1)(a),
b
fel arall, mae’r adeilad i’w drin at y dibenion hynny fel pe bai’n addas i’w ddefnyddio fel annedd.
8
Yn yr adran hon, mae “adeilad” yn cynnwys rhan o adeilad.
9
Pan fo trafodiad unigol yn ymwneud â 6 neu ragor o anheddau ac yn cynnwys trosglwyddo prif fuddiant ynddynt, neu roi les drostynt, yna, at ddibenion y Ddeddf hon fel y mae’n gymwys mewn perthynas â’r trafodiad hwnnw, caiff yr anheddau hynny eu trin fel anheddau amhreswyl.
10
Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau ddiwygio’r adran hon.
I773Ystyr annedd
Mae cyfeiriadau yn y Ddeddf hon at “annedd” yn gyfeiriadau at eiddo preswyl sy’n annedd unigol.
I874Cyfeiriadau at bersonau cysylltiedig
1
Mae adran 1122 o Ddeddf Treth Gorfforaeth 2010 (p. 4) (personau cysylltiedig) yn gymwys at ddibenion unrhyw gyfeiriad yn y Ddeddf hon at berson sy’n gysylltiedig â pherson arall.
2
Ond gweler y ddarpariaeth benodol a wneir yn y darpariaethau a ganlyn—
a
adran 23(3)(b) (eithriadau i’r rheol gwerth marchnadol tybiedig mewn trafodiadau gyda chwmnïau cysylltiedig);
b
paragraffau 16(2)(b) a 24(2)(b) o Atodlen 7 (trafodiadau partneriaeth: pennu’r partneriaid cyfatebol);
c
paragraff 51 o’r Atodlen honno (partneriaethau: cymhwyso adran 1122 o Ddeddf Treth Gorfforaeth 2010 (p. 4) i Atodlen 7 yn gyffredinol);
d
paragraff 5(5) o Atodlen 16 (rhyddhad grŵp: cwmnïau cyd-fenter);
e
paragraff 6(3) o’r Atodlen honno (rhyddhad grŵp: trefniadau morgais).
I975Diffiniadau eraill
Yn y Ddeddf hon—
mae i “Cymru” yr ystyr a roddir i “Wales” gan adran 158(1) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 (p. 32);
ystyr “DCRhT” (“TCMA”) yw Deddf Casglu a Rheoli Trethi (Cymru) 2016 (dccc 6);
ystyr “deddfiad” (“enactment”) yw deddfiad (pa bryd bynnag y’i deddfir neu y’i gwneir) sy’n, neu sydd wedi ei gynnwys mewn—
- a
Deddf Seneddol,
- b
Deddf neu Fesur Cynulliad Cenedlaethol Cymru, neu
- c
is-ddeddfwriaeth (o fewn ystyr Deddf Dehongli 1978 (p. 30)) a wneir o dan—
- i
Deddf Seneddol, neu
- ii
Deddf neu Fesur Cynulliad Cenedlaethol Cymru;
- i
- a
ystyr “landlord cymdeithasol cofrestredig” (“registered social landlord”) yw corff a gofrestrir fel landlord cymdeithasol mewn cofrestr a gynhelir o dan adran 1(1) o Ddeddf Tai 1996 (p. 52);
ystyr “mynegai prisiau defnyddwyr” (“consumer prices index”) yw’r mynegai prisiau defnyddwyr ar gyfer pob eitem a gyhoeddir gan y Bwrdd Ystadegau;
ystyr “mynegai prisiau manwerthu” (“retail prices index”) yw Mynegai Cyffredinol Prisiau Manwerthu’r Deyrnas Unedig a gyhoeddir gan y Bwrdd Ystadegau o dan adran 21 o Ddeddf y Gwasanaeth Ystadegau a Chofrestru 2007 (p. 18);
ystyr “plentyn” (“child”) yw person o dan 18 oed;
mae “tir” (“land”) yn cynnwys—
- a
adeiladau a strwythurau;
- b
tir a orchuddir â dŵr.
- a
Diwygiadau i Ddeddf Casglu a Rheoli Trethi (Cymru) 2016
I10I17I18I1976Diwygiadau i DCRhT
Mae Atodlen 23 yn gwneud diwygiadau i DCRhT.
Adolygiad annibynnol
I1177Adolygiad annibynnol o’r dreth trafodiadau tir
1
Rhaid i Weinidogion Cymru wneud trefniadau i adolygiad annibynnol o’r dreth trafodiadau tir gael ei gwblhau cyn diwedd y cyfnod o 6 blynedd sy’n dechrau â’r diwrnod y daw’r is-adran hon i rym.
2
Ar ôl i’r adolygiad gael ei gwblhau, rhaid i Weinidogion Cymru gyhoeddi adroddiad arno.
3
Caiff y trefniadau a grybwyllir yn is-adran (1) gynnwys—
a
talu treuliau y mae person yn mynd iddynt wrth gynnal yr adolygiad (neu wrth gynorthwyo i’w gynnal);
b
darparu cymorth (gan gynnwys cymorth ariannol) i berson o’r fath;
c
cyfarwyddo ACC i gynorthwyo â’r gwaith o gynnal yr adolygiad.
Darpariaethau terfynol
I1278Pŵer i wneud darpariaeth ganlyniadol etc.
1
Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau wneud unrhyw ddarpariaeth gysylltiedig, ganlyniadol, atodol, drosiannol, ddarfodol neu arbed sy’n briodol yn eu barn hwy at ddibenion unrhyw ddarpariaeth a wneir gan y Ddeddf hon neu oddi tani, neu mewn cysylltiad â hi, neu er mwyn rhoi effaith lawn iddi.
2
Caiff rheoliadau o dan yr adran hon ddiwygio, ddirymu neu ddiddymu unrhyw ddeddfiad (gan gynnwys unrhyw ddarpariaeth a wneir gan y Ddeddf hon neu oddi tani).
3
Os yw offeryn statudol yn cynnwys rheoliadau o dan yr adran hon y mae Gweinidogion Cymru o’r farn eu bod yn gwneud darpariaeth a all gael yr effaith a grybwyllir yn is-adran (4), ni chaniateir gwneud yr offeryn oni bai bod drafft wedi ei osod gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru a’i gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.
4
Yr effaith yw, mewn cysylltiad â thrafodiad tir—
a
bod swm y dreth sydd i’w godi yn fwy na’r swm a fyddai i’w godi oni wneir y rheoliadau, neu
b
bod treth i’w chodi pan na fyddai treth i’w chodi oni wneir y rheoliadau.
I1379Rheoliadau
1
Mewn perthynas ag unrhyw bŵer i wneud rheoliadau o dan y Ddeddf hon—
a
rhaid ei arfer drwy offeryn statudol, a
b
mae’n cynnwys pŵer i wneud darpariaeth wahanol at ddibenion gwahanol.
2
Ni chaniateir gwneud offeryn statudol sy’n cynnwys rheoliadau a wneir o dan unrhyw un neu ragor o’r darpariaethau a ganlyn oni bai bod drafft o’r offeryn wedi ei osod gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru a’i gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo—
a
adran 5(4) (buddiannau esempt);
b
adran 18(2) (cydnabyddiaeth drethadwy);
c
adran 24(11) (trafodiadau eiddo preswyl cyfraddau uwch);
d
adran 30(6) (rhyddhadau);
e
adran 33(7) (cwmnïau);
f
adran 34(6) (cynlluniau ymddiriedolaeth unedau);
g
adran 35(1) (cwmnïau buddsoddi penagored);
h
adran 36(8) (cynllun contractiol awdurdodedig cyfberchnogaeth);
i
adran 41(2) (partneriaethau);
j
adran 42(2) (ymddiriedolaethau);
k
adran 46(10) (trothwyon ar gyfer trafodiadau hysbysadwy);
l
adran 47(5) (dyddiad dechrau llog taliadau hwyr);
m
adran 49(5) (dyddiad dechrau llog taliadau hwyr);
n
adran 52(1) (y cyfnod y mae’n rhaid dychwelyd ffurflen dreth o’i fewn);
o
adran 64(1) (rheoliadau ynghylch gohirio treth);
p
adran 72(10) (eiddo preswyl);
q
paragraff 7 o Atodlen 3 (trafodiadau esempt);
r
paragraff 27(2) o Atodlen 6 (codi treth ar elfen rent lesoedd preswyl);
s
paragraff 32 o’r Atodlen honno (cyfradd disgownt amser ar gyfer lesoedd);
t
paragraff 36(1)(b) o’r Atodlen honno (swm penodedig o rent perthnasol);
u
paragraff 37 o’r Atodlen honno (pŵer i ddiwygio neu ddiddymu paragraffau 34 i 36);
v
paragraff 6(7) o Atodlen 13 (rhyddhad anheddau lluosog: y ganran isaf o dreth sydd i’w phriodoli i anheddau);
w
paragraff 3 o Atodlen 17 (rhyddhad caffael: cyfran y dreth a ryddheir).
3
Mae unrhyw offeryn statudol arall sy’n cynnwys rheoliadau a wneir o dan y Ddeddf hon (ac eithrio offeryn a grybwyllir yn is-adran (4)) yn ddarostyngedig i’w ddiddymu yn unol â phenderfyniad Cynulliad Cenedlaethol Cymru.
4
Nid yw is-adran (3) yn gymwys i offeryn statudol sy’n cynnwys unrhyw un neu ragor o’r canlynol—
a
rheoliadau a wneir o dan adran 24(1) neu baragraff 27(4) neu 28(1) o Atodlen 6 (rheoliadau ynghylch cyfraddau treth a bandiau treth);
b
rheoliadau a wneir o dan adran 78 y mae is-adran (3) o’r adran honno yn gymwys iddynt.
I1480Cymhwyso i’r Goron
1
Mae’r Ddeddf hon yn rhwymo’r Goron.
2
Ond gweler paragraff 2 o Atodlen 3 (sy’n esemptio trafodiadau tir rhag codi treth arnynt pan fo’r prynwr yn un o gyrff penodedig y Goron).
3
Ac nid oes unrhyw beth ym Mhennod 2 o Ran 6 (atebolrwydd ar gyfer treth a thalu treth) yn effeithio ar weithrediad adrannau 8 a 9 o Ddeddf Ystadau Preifat y Goron 1862 (p. 37).
4
Nid yw is-adran (1) yn gwneud y Goron yn agored i’w herlyn am drosedd.
I1581Dod i rym
1
Daw’r Rhan hon (ac eithrio adran 76 ac Atodlen 23) i rym ar y diwrnod ar ôl y diwrnod y mae’r Ddeddf hon yn cael y Cydsyniad Brenhinol.
2
Daw gweddill darpariaethau’r Ddeddf hon i rym ar unrhyw ddiwrnod y caiff Gweinidogion Cymru ei bennu drwy orchymyn a wneir drwy offeryn statudol.
3
Caiff gorchymyn o dan adran (2) bennu diwrnodau gwahanol at ddibenion gwahanol.
I1682Enw byr
Enw byr y Ddeddf hon yw Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017.