Deddf Seilwaith (Cymru) 2024 (dsc3)

RHAN 1 PROSIECTAU SEILWAITH ARWYDDOCAOL

Trafnidiaeth

7 Priffyrdd

(1) Mae’r mathau o ddatblygiad a ganlyn yn brosiectau seilwaith arwyddocaol—

(a) adeiladu priffordd mewn achos sy’n dod o fewn is-adran (2);

(b) addasu neu wella priffordd mewn achos sy’n dod o fewn is-adran (3),

oni bai eu bod wedi eu heithrio gan unrhyw un neu ragor o is-adrannau (4) i (6).

(2) Nid yw adeiladu priffordd ond o fewn yr is-adran hon—

(a) os bydd y briffordd (ar ôl ei hadeiladu) yng Nghymru,

(b) os Gweinidogion Cymru fydd yr awdurdod priffyrdd ar gyfer y briffordd, ac

(c) os bydd y briffordd (ar ôl ei hadeiladu) yn briffordd ddi-dor o fwy nag 1 cilometr o hyd.

(3) Nid yw addasu neu wella priffordd ond o fewn yr is-adran hon—

(a) os bydd y briffordd (ar ôl ei hadeiladu) yng Nghymru,

(b) os Gweinidogion Cymru fydd yr awdurdod priffyrdd ar gyfer y briffordd, ac

(c) os yw’r addasu neu’r gwella yn debygol o gael effaith sylweddol ar yr amgylchedd.

(4) Nid yw’r adran hon yn gymwys i adeiladu, addasu neu wella priffordd—

(a) os oes gorchymyn a grybwyllir yn adran 20(3) wedi ei wneud mewn perthynas â’r datblygiad cyn i’r adran honno ddod i rym,

(b) os oes angen gorchymyn pellach mewn perthynas â’r datblygiad, ac

(c) os nad oes mwy na 7 mlynedd wedi mynd heibio ers i’r gorchymyn cynharach gael ei wneud.

(5) Nid yw’r adran hon yn gymwys i addasu priffordd—

(a) os oes caniatâd cynllunio wedi ei roi ar gyfer datblygiad,

(b) os yw’r addasiad yn angenrheidiol o ganlyniad i’r datblygiad, ac

(c) os yw’r datblygwr wedi gofyn am i’r addasiad gael ei wneud i’r briffordd.

(6) Nid yw’r adran hon yn gymwys i addasu priffordd—

(a) os oes gorchymyn a grybwyllir yn adran 20(3) wedi ei wneud mewn perthynas â gwaith priffordd leol,

(b) os yw’r addasiad yn angenrheidiol o ganlyniad i’r gwaith priffordd leol, ac

(c) os yw’r awdurdod priffyrdd lleol sy’n gyfrifol am y gwaith priffordd leol wedi gofyn am i’r addasiad gael ei wneud i’r briffordd.

(7) Yn yr adran hon—

• mae i “awdurdod priffyrdd lleol” yr ystyr a roddir i “local highway authority” gan adran 329(1) o Ddeddf Priffyrdd 1980 (p. 66);

• ystyr “gwaith priffordd leol” (“local highway works”) yw gwaith a gynhelir gan awdurdod priffyrdd lleol, neu ar ei ran, mewn perthynas â phriffordd y mae’n awdurdod priffyrdd ar ei chyfer (ac yn yr adran hon cyfeirir at yr awdurdod priffyrdd lleol fel y sawl sy’n “gyfrifol” am y gwaith hwnnw).

8 Rheilffyrdd

(1) Mae adeiladu rheilffordd yn brosiect seilwaith arwyddocaol—

(a) os bydd y rheilffordd (ar ôl ei hadeiladu) yn dechrau, yn gorffen ac yn aros yng Nghymru,

(b) os bydd y rheilffordd (ar ôl ei hadeiladu) yn rhan o rwydwaith a weithredir gan weithredwr a gymeradwywyd,

(c) os bydd y rheilffordd (ar ôl ei hadeiladu) yn cynnwys darn o drac sy’n ddi-dor am fwy na 2 gilometr o hyd, a

(d) os nad yw adeiladu’r rheilffordd yn ddatblygu a ganiateir.

(2) Mae addasu rheilffordd yn brosiect seilwaith arwyddocaol—

(a) os yw’r rhan o’r rheilffordd sydd i’w haddasu yn rhan o reilffordd sy’n dechrau, yn gorffen ac yn aros yng Nghymru,

(b) os yw’r rheilffordd yn rhan o rwydwaith a weithredir gan weithredwr a gymeradwywyd,

(c) os bydd yr addasiad i’r rheilffordd yn cynnwys gosod darn o drac sy’n ddi-dor am fwy na 2 gilometr o hyd, a

(d) os nad yw adeiladu’r rheilffordd yn ddatblygu a ganiateir.

(3) Nid yw’r adran hon yn gymwys i adeiladu neu addasu rheilffordd i’r graddau y bo’r rheilffordd yn ffurfio rhan (neu y bydd yn ffurfio rhan ar ôl ei hadeiladu) o gyfnewidfa nwyddau rheilffordd.

(4) Yn yr adran hon—

• ystyr “datblygu a ganiateir” (“permitted development”) yw datblygu y mae caniatâd cynllunio wedi ei roi iddo gan erthygl 3 o Ddeddf Cynllunio Gwlad a Thref (Datblygu Cyffredinol a Ganiateir) 1995 (O.S. 1995/418) (fel y mae’n cael effaith o bryd i’w gilydd);

• ystyr “gweithredwr a gymeradwywyd” (“approved operator”) yw—

  (a)

  person sydd wedi ei awdurdodi’n weithredwr rhwydwaith gan drwydded a roddwyd o dan adran 8 o Ddeddf Rheilffyrdd 1993 (p. 43) (trwyddedau i weithredu asedau rheilffordd), neu

  (b)

  is-gwmni o dan berchnogaeth lwyr cwmni sy’n berson o’r fath;

• mae i “is-gwmni o dan berchnogaeth lwyr” yr un ystyr ag a roddir i “wholly-owned subsidiary” yn Neddf Cwmnïau 2006 (p. 46) (gweler adran 1159 o’r Ddeddf honno);

• mae i “rhwydwaith” yr ystyr a roddir i “network” gan adran 83(1) o Ddeddf Rheilffyrdd 1993 (p. 43).

9 Cyfnewidfeydd nwyddau rheilffordd

(1) Mae adeiladu cyfnewidfa nwyddau rheilffordd yn brosiect seilwaith arwyddocaol os disgwylir (ar ôl ei hadeiladu) y bodlonir pob un o’r amodau yn is-adrannau (3) i (7) mewn perthynas â hi.

(2) Mae addasu cyfnewidfa nwyddau rheilffordd yn brosiect seilwaith arwyddocaol—

(a) os disgwylir, ar ôl yr addasiad, y bodlonir pob un o’r amodau yn is-adrannau (3)(a) a (4) i (7) mewn perthynas â hi, a

(b) y disgwylir i’r addasiad gael yr effaith a bennir yn is-adran (8).

(3) Rhaid i’r tir y lleolir y gyfnewidfa nwyddau rheilffordd arno—

(a) bod yng Nghymru, a

(b) bod ag arwynebedd o 60 o hectarau o leiaf.

(4) Rhaid i’r gyfnewidfa nwyddau rheilffordd allu trin—

(a) llwythi o nwyddau oddi wrth fwy nag un traddodwr ac i fwy nag un traddodai, a

(b) o leiaf bedwar trên nwyddau y dydd.

(5) Rhaid i’r gyfnewidfa nwyddau rheilffordd fod yn rhan o’r rhwydwaith rheilffyrdd yng Nghymru.

(6) Rhaid i’r gyfnewidfa nwyddau rheilffordd gynnwys warysau y gellir danfon nwyddau iddynt o’r rhwydwaith rheilffyrdd yng Nghymru naill ai yn uniongyrchol neu drwy gyfrwng math arall o drafnidiaeth.

(7) Ni chaiff y gyfnewidfa nwyddau rheilffordd fod yn rhan o sefydliad milwrol.

(8) Yr effaith y cyfeirir ati yn is-adran (2)(b) yw cynyddu 60 o hectarau o leiaf arwynebedd y tir y lleolir y gyfnewidfa nwyddau rheilffordd arno.

(9) Yn yr adran hon—

• ystyr “sefydliad milwrol” (“military establishment”) yw sefydliad y bwriedir ei ddefnyddio at ddibenion y llynges, y fyddin neu’r llu awyr neu at ddibenion Adran yr Ysgrifennydd Gwladol sy’n gyfrifol am amddiffyn;

• ystyr “trên nwyddau” (“goods train”) yw trên (gan ddiystyru unrhyw locomotif) sy’n cynnwys cerbydau rheilffyrdd a gynlluniwyd i gludo nwyddau.

(10) Mae i “cerbydau rheilffyrdd”, “rhwydwaith” a “trên” yr un ystyron ag a roddir i “rolling stock”, “network” a “train” gan adran 83(1) o Ddeddf Rheilffyrdd 1993 (p. 43).

10 Cyfleusterau harbwr

(1) Mae adeiladu cyfleusterau harbwr yn brosiect seilwaith arwyddocaol—

(a) os bydd y cyfleusterau harbwr (ar ôl eu hadeiladu) yn gyfan gwbl yng Nghymru, yn ardal forol Cymru, neu yn y naill a’r llall,

(b) os na fydd y cyfleusterau harbwr (ar ôl eu hadeiladu) yn borthladd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl, nac yn ffurfio rhan o borthladd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl, ac

(c) os disgwylir i’r cyfleusterau harbwr (ar ôl eu hadeiladu) allu trin llwytho neu ddadlwytho y swm perthnasol o ddeunydd y flwyddyn o leiaf.

(2) Mae addasu cyfleusterau harbwr yn brosiect seilwaith arwyddocaol—

(a) os yw’r cyfleusterau harbwr yn gyfan gwbl yng Nghymru, yn ardal forol Cymru, neu yn y naill a’r llall,

(b) os nad yw’r cyfleusterau harbwr yn borthladd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl, nac yn ffurfio rhan o borthladd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl, ac

(c) os disgwylir mai effaith yr addasiad yw cynyddu swm y deunydd y mae’r cyfleusterau yn gallu trin ei lwytho neu ei ddadlwytho y swm perthnasol y flwyddyn o leiaf.

(3) “Y swm perthnasol” yw—

(a) yn achos cyfleusterau ar gyfer llongau cynwysyddion, 50,000 UCU;

(b) yn achos cyfleusterau ar gyfer llongau gyrru i mewn ac allan, 25,000 o unedau;

(c) yn achos cyfleusterau ar gyfer llongau cargo o unrhyw ddisgrifiad arall, 500,000 o dunelli;

(d) yn achos cyfleusterau ar gyfer mwy nag un o’r mathau o longau a grybwyllir ym mharagraffau (a) i (c), swm cyfatebol o ddeunydd.

(4) At ddibenion is-adran (3)(d), mae cyfleusterau yn gallu trin swm cyfatebol o ddeunydd os yw swm y ffracsiynau perthnasol yn un neu’n fwy.

(5) Y ffracsiynau perthnasol yw—

(a) i’r graddau y bo’r cyfleusterau ar gyfer llongau cynwysyddion—

Ffigwr 1

pan fo x y nifer o UCU y mae’r cyfleusterau yn gallu eu trin;

(b) i’r graddau y bo’r cyfleusterau ar gyfer llongau gyrru i mewn ac allan—

Ffigwr 2

pan fo y y nifer o unedau y mae’r cyfleusterau yn gallu eu trin;

(c) i’r graddau y bo’r cyfleusterau ar gyfer llongau cargo o unrhyw ddisgrifiad arall—

Ffigwr 3

pan fo z y nifer o dunelli o ddeunydd y mae’r cyfleusterau yn gallu eu trin.

(6) Yn yr adran hon—

• ystyr “llong gargo” (“cargo ship”) yw llong a ddefnyddir i gludo cargo;

• ystyr “llong gynwysyddion” (“container ship”) yw llong gargo sy’n cludo ei holl gargo neu’r rhan fwyaf o’i chargo mewn cynwysyddion;

• ystyr “llong gyrru i mewn ac allan” (“roll-on roll-off ship”) yw llong a ddefnyddir i gludo cargo ar olwynion;

• mae i “porthladd ymddiriedolaeth a gedwir yn ôl” yr ystyr a roddir i “reserved trust port” yn adran 32 o Ddeddf Cymru 2017 (p. 4);

• ystyr “UCU” (“TEU”) yw uned cyfwerth ag ugain troedfedd;

• ystyr “uned” (“unit”) mewn perthynas â llong gyrru i mewn ac allan yw unrhyw eitem o gargo ar olwynion (pa un a yw’n hunanyredig ai peidio).

11 Meysydd awyr

(1) Mae’r mathau o ddatblygiad a ganlyn yn brosiectau seilwaith arwyddocaol—

(a) adeiladu maes awyr sydd yng Nghymru neu yn ardal forol Cymru mewn achos sy’n dod o fewn is-adran (2),

(b) addasu maes awyr sydd yng Nghymru neu yn ardal forol Cymru mewn achos sy’n dod o fewn is-adran (3), neu

(c) cynyddu’r defnydd a ganiateir o faes awyr sydd yng Nghymru neu yn ardal forol Cymru mewn achos sy’n dod o fewn is-adran (5).

(2) Mae adeiladu maes awyr o fewn yr is-adran hon os disgwylir y gall y maes awyr (ar ôl ei adeiladu) ddarparu—

(a) gwasanaethau cludo teithwyr awyr ar gyfer o leiaf 1 filiwn o deithwyr bob blwyddyn, neu

(b) gwasanaethau cludo cargo awyr ar gyfer o leiaf 5,000 o symudiadau cludo awyr gan awyrennau cargo bob blwyddyn.

(3) Mae addasu maes awyr o fewn yr is-adran hon os disgwylir i’r addasiad—

(a) cynyddu nifer y teithwyr y gall y maes awyr ddarparu gwasanaethau cludo teithwyr awyr ar eu cyfer 1 filiwn y flwyddyn o leiaf, neu

(b) cynyddu nifer y symudiadau cludo awyr gan awyrennau cargo y gall y maes awyr ddarparu gwasanaethau cludo cargo awyr ar eu cyfer 5,000 y flwyddyn o leiaf.

(4) Mae “addasu”, mewn perthynas â maes awyr, yn cynnwys adeiladu, estyn neu addasu—

(a) rhedfa yn y maes awyr,

(b) adeilad yn y maes awyr, neu

(c) mast radar neu radio, antena neu gyfarpar arall yn y maes awyr.

(5) Nid yw cynyddu’r defnydd a ganiateir o faes awyr ond o fewn yr is-adran hon—

(a) os yw’n gynnydd o 1 filiwn y flwyddyn o leiaf yn nifer y teithwyr y caniateir i’r maes awyr ddarparu gwasanaethau cludo teithwyr awyr iddynt, neu

(b) os yw’n gynnydd o 5,000 y flwyddyn o leiaf yn nifer y symudiadau cludo awyr gan awyrennau cargo y caniateir i’r maes awyr ddarparu gwasanaethau cludo cargo awyr iddynt.

(6) Yn yr adran hon—

• ystyr “a ganiateir” (“permitted”) yw wedi ei ganiatáu gan ganiatâd cynllunio neu gydsyniad seilwaith;

• ystyr “awyren gargo” (“cargo aircraft”) yw awyren sydd—

  (a)

  wedi ei chynllunio i gludo cargo ond nid teithwyr, a

  (b)

  sy’n cludo cargo ar delerau masnachol;

• ystyr “gwasanaethau cludo cargo awyr” (“air cargo transport services”) yw gwasanaethau ar gyfer cludo cargo mewn awyren;

• ystyr “gwasanaethau cludo teithwyr awyr” (“air passenger transport services”) yw gwasanaethau ar gyfer cludo teithwyr mewn awyren;

• mae “cargo” (“cargo”) yn cynnwys post;

• ystyr “symudiad cludo awyr” (“air transport movement”) yw glaniad neu esgyniad awyren.