Gorchymyn Awdurdodau Lleol (Indemniadau ar gyfer Aelodau a Swyddogion) (Cymru) 2006

Nodyn Esboniadol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Gorchymyn)

Mae'r Gorchymyn hwn yn darparu ar gyfer amgylchiadau lle caiff awdurdod perthnasol yng Nghymru ddarparu indemniad i unrhyw rai o'i aelodau neu ei swyddogion neu sicrhau bod yswiriant yn cael ei ddarparu iddynt. Mae'r pwerau hyn yn ychwanegol at unrhyw bwerau sy'n bodoli eisoes y mae awdurdodau perthnasol o'r fath yn meddu arnynt.

Yr awdurdodau perthnasol yng Nghymru yw—

• cynghorau sir

• cynghorau bwrdeistref sirol

• cynghorau cymuned

• awdurdodau tân a gyfansoddwyd drwy gynllun cyfuno o dan Ddeddf Gwasanaethau Tân 1947

• awdurdodau tân ac achub a gyfansoddwyd drwy gynllun o dan adran 2 o Ddeddf y Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 neu gynllun y mae adran 4 o'r Ddeddf honno yn gymwys iddi

• awdurdodau Parciau Cenedlaethol a sefydlwyd o dan adran 63 o Ddeddf yr Amgylchedd 1995.

Mae erthygl 4 yn egluro y caiff yr awdurdod perthnasol ddarparu indemniad drwy sicrhau bod polisi yswiriant yn cael i ddarparu i aelod neu i swyddog.

Mae erthygl 5 yn nodi'r achosion lle caniateir darparu indemniadau (gan gynnwys y rheini a ddarperir drwy yswiriant). Mae'r erthygl hon yn cyfyngu'r fath ddarpariaeth i achosion lle mae'r aelod neu'r swyddog yn cyflawni unrhyw swyddogaeth ar gais yr awdurdod perthnasol, gyda'i gymeradwyaeth neu at ddibenion yr awdurdod hwnnw. Serch hynny, mae'n ymestyn i achosion lle mae'r swyddog neu'r aelod, wrth arfer y swyddogaeth o dan sylw, yn gwneud hynny yn rhinwedd swydd ac eithro swydd aelod o'r awdurdod perthnasol neu swyddog i'r awdurdod hwnnw. Byddai hynny'n caniatáu i indemniad, er enghraifft, gwmpasu achos lle mae aelod neu swyddog yn gweithredu fel cyfarwyddwr cwmni ar gais yr awdurdod perthnasol, ac felly yn gweithredu yn rhinwedd swydd yr aelod neu'r swyddog hwnnw fel cyfarwyddwr.

Mae erthygl 6 yn atal indemniad rhag cael ei ddarparu neu yswiriant rhag cael ei sicrhau mewn perthynas â thramgwydd troseddol, unrhyw ddrygioni bwriadol arall, twyll, byrbwylltra, neu mewn perthynas â dwyn (ond nid amddiffyn) unrhyw achos difenwi.

Mae erthygl 7 yn rhoi pŵer cyfyngedig i ddarparu indemniad (gan gynnwys unrhyw indemniad a ddarperir drwy yswiriant) pan fo'r weithred neu'r anweithred y cwynir amdani y tu allan i bŵer yr awdurdod perthnasol ei hun. Mae hefyd yn cwmpasu achosion lle mae aelod neu swyddog yn datgan bod camau penodol wedi'u cymryd neu fod gofynion penodol wedi'u bodloni ond daw'n eglur wedyn nad felly y bu. Mae'r pŵer wedi'i gyfyngu i achosion lle'r oedd y person a oedd wedi'i indemnio neu wedi'i yswirio—

• yn credu'n rhesymol nad oedd y mater o dan sylw y tu allan i'r pwerau hynny, neu

• pan fo dogfen wedi'i dyroddi a bod honno'n cynnwys datganiad anwir ynghylch pwerau'r awdurdodau perthnasol, neu ynghylch y camau a gymerwyd neu'r gofynion a fodlonwyd, yn credu'n rhesymol fod y datganiad yn wir pan gafodd ei dyroddi neu pan awdurdodwyd ei dyroddi gan y person hwnnw.

Mae erthygl 8 yn rhoi rhyddid i'r awdurdod perthnasol negodi'r telerau ar gyfer unrhyw indemniad neu bolisi yswiriant y mae'n credu ei fod yn briodol ond mae erthygl 8 yn ei gwneud yn ofynnol i'r telerau hynny gynnwys darpariaeth ar gyfer ad-dalu symiau sy'n cael eu gwario gan yr awdurdod perthnasol neu'r yswiriwr mewn achosion lle—

• y dyfarnwyd bod aelod wedi torri'r Cod Ymddygiad sy'n gymwys i'r aelod hwnnw fel aelod o'r awdurdod perthnasol, a lle cymerwyd mesurau disgyblu yn erbyn yr aelod hwnnw o ganlyniad i'w fethiant â chydymffurfio â'r Cod (os byddai'r indemniad neu'r polisi yswiriant fel arall yn cwmpasu'r camau a arweiniodd at y gollfarn honno), neu

• y collfarnwyd aelod neu swyddog o dramgwydd troseddol (os byddai'r indemniad neu'r polisi yswiriant fel arall yn cwmpasu'r camau a arweiniodd at y dyfarniad hwnnw).

Os dyfarnwyd bod aelod wedi torri'r Cod Ymddygiad sy'n gymwys i'r aelod hwnnw fel aelod o'r awdurdod perthnasol ac os yw'r aelod o dan sylw wedi'i geryddu neu, lle ni chymerwyd mesurau disgyblu yn erbyn yr aelod hwnnw o ganlyniad o'i fethiant â chydymffurfio â'r Cod, caiff Pwyllgor Safonau awdurdod perthnasol yr aelod hwnnw ei gwneud yn ofynnol i ad-dalu'r symiau a werir gan yr awdurdod perthansol neu gan yr yswiriwr. Caniateir adennill unrhyw symiau adenilladwy fel dyled sifil.