Y weithdrefn i ysgol adael ffederasiwn awdurdod lleol
80.—(1) Mae’r rheoliad hwn yn gymwys i gais a wneir i’r awdurdod lleol cynnal am i ysgol ffederal (“yr ysgol berthnasol”) adael y ffederasiwn awdurdod lleol.
(2) Ni chaniateir gwneud cais os yw’r ysgol berthnasol yn destun ymyriad gan awdurdod lleol neu Weinidogion Cymru ym Mhennod 1 o Ran 2 o Ddeddf 2013 oni bai bod yr awdurdod lleol neu Weinidogion Cymru (yn ôl y digwydd) yn cytuno y caniateir gwneud y cais.
(3) Rhaid gwneud y cais mewn ysgrifen a rhaid ei lofnodi gan—
(a)dau neu ragor o lywodraethwyr;
(b)un rhan o bump o rieni’r disgyblion cofrestredig yn yr ysgol berthnasol;
(c)dwy ran o bump o’r staff y telir iddynt am weithio yn yr ysgol berthnasol;
(d)yr awdurdod lleol;
(e)ymddiriedolwyr yr ysgol berthnasol; neu
(f)corff sydd â’r hawl i benodi llywodraethwyr sefydledig i gorff llywodraethu’r ffederasiwn.
(4) Rhaid i’r awdurdod lleol sy’n cynnal yr ysgol berthnasol hysbysu’r canlynol am y cais—
(a)pob awdurdod lleol perthnasol;
(b)pennaeth y ffederasiwn neu (os nad oes pennaeth i’r ffederasiwn) penaethiaid pob un o’r ysgolion ffederal;
(c)pan fo’r ysgol berthnasol yn ysgol sefydledig neu wirfoddol sydd â sefydliad crefyddol, unrhyw ymddiriedolwyr ymddiriedolaeth sy’n ymwneud â’r ysgol berthnasol ac, yn achos un o ysgolion yr Eglwys yng Nghymru neu’r Eglwys Gatholig Rufeinig, yr awdurdod esgobaethol priodol, neu’r corff crefyddol priodol yn achos pob ysgol arall o’r fath;
(d)corff sydd â’r hawl i benodi llywodraethwyr sefydledig i gorff llywodraethu’r ffederasiwn;
(e)ymddiriedolwyr ymddiriedolaeth unrhyw ysgol ffederal y ffederasiwn;
(f)yr holl staff y telir iddynt am weithio yn yr ysgol berthnasol;
(g)pob person y gŵyr ei fod yn rhiant disgybl cofrestredig yn yr ysgol berthnasol;
(h)pob undeb llafur y gŵyr fod ganddo aelodau sy’n cael eu cyflogi i weithio mewn unrhyw un o’r ysgolion; ac
(i)pa bersonau eraill bynnag a ystyrir yn briodol gan yr awdurdod lleol.
(5) Rhaid i’r hysbysiad o dan baragraff (4) gael ei roi o fewn y cyfnod o bum niwrnod gwaith clir sy’n dechrau ar y dyddiad y cafwyd y cais.
(6) Ystyrir bod yr awdurdod lleol wedi cael cais o dan baragraff (1) os rhoddwyd neu anfonwyd y cais at y prif swyddog addysg().
(7) Ymhen dim llai na 14 o ddiwrnodau gwaith clir wedi i’r awdurdod lleol roi hysbysiad o’r cais yn unol â pharagraff (4), rhaid i’r awdurdod lleol ystyried y cais a’r holl ymatebion a gafwyd gan y personau yr anfonwyd hysbysiad o’r cais atynt, a rhaid iddo benderfynu—
(a)yn ddarostyngedig i baragraff (9), a ddylai’r ysgol berthnasol adael y ffederasiwn, ac os felly, ar ba ddyddiad y dylai wneud hynny (“y dyddiad dadffedereiddio”) (“the de-federation date”);
(b)a ddylid diddymu’r ffederasiwn ac, os felly, ar ba ddyddiad; neu
(c)a ddylai’r ysgol berthnasol beidio â gadael y ffederasiwn.
(8) Rhaid i’r awdurdod lleol roi hysbysiad ysgrifenedig o’i benderfyniad o dan baragraff (7) o fewn pum niwrnod gwaith clir i’r personau hynny y cyfeirir atynt ym mharagraff (4).
(9) Rhaid i’r dyddiad dadffedereiddio a bennir gan y corff llywodraethu beidio â bod yn gynharach na 125 o ddiwrnodau ar ôl y diwrnod y rhoddwyd hysbysiad o benderfyniad y corff llywodraethu o dan baragraff (8).