Rheoliadau Deddf Cydraddoldeb 2010 (Galluedd rhieni a phersonau sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol) (Cymru) 2021

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Rheoliadau)

Mae’r Rheoliadau hyn yn ychwanegu at y fframwaith gweithdrefnol yn Atodlen 17 i Ddeddf Cydraddoldeb 2010 (“y Ddeddf”). Mae’r Rheoliadau yn darparu’r hawl i bersonau sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol a rhieni nad oes ganddynt alluedd i ddod â hawliad mewn perthynas â gwahaniaethu ar sail anabledd etc. o dan yr Atodlen honno. Mae’r Rheoliadau yn gwneud hyn drwy ddarparu y caiff cynrychiolydd ddod â hawliad ar ran y rhiant neu’r person sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol nad oes ganddo alluedd. At ddibenion y Rheoliadau, nid oes gan berson alluedd o fewn ystyr “lacks capacity” yn Neddf Galluedd Meddyliol 2005, hynny yw, pan nad oes ganddo alluedd meddyliol, nid galluedd cyfreithiol.

Mae rheoliad 3 yn darparu, pan na fo gan riant i blentyn nad yw’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol alluedd, fod y cyfeiriad at “parent” yn y ddarpariaeth sy’n galluogi’r rhiant hwnnw i ddod â hawliad o dan Atodlen 17 i’w ddarllen fel cyfeiriad at gynrychiolydd i’r rhiant hwnnw.

Mae rheoliad 4 yn darparu, pan na fo gan berson sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol alluedd, fod y cyfeiriad at “person” yn y ddarpariaeth sy’n galluogi’r person hwnnw i ddod â hawliad o dan Atodlen 17 i’w ddarllen fel cyfeiriad at gynrychiolydd i’r person sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol.

Mae rheoliad 5 yn gymwys pan fo rheoliad 3 neu 4 yn gymwys i hawliadau o dan baragraff 3A(1) o Atodlen 17 i’r Ddeddf. Pan fo rheoliad 5 yn gymwys, mae’n ei gwneud yn ofynnol i gyfeiriadau penodol yn adran 86 o’r Ddeddf gael eu darllen yn wahanol gan ddibynnu ai at blentyn sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol nad oes ganddo alluedd, rhiant i blentyn nad yw’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol nad oes ganddo alluedd, neu oedolyn nad oes ganddo alluedd y cyfeirir. Mae adran 86 o’r Ddeddf yn darparu na ellir erlid disgyblion, a phersonau sy’n gwneud cais i fod yn ddisgyblion, oherwydd gweithredoedd gwarchodedig a wneir gan eu rhiant neu eu brawd neu eu chwaer. Drwy ei gwneud yn ofynnol i gyfeiriadau penodol yn adran 86 o’r Ddeddf gael eu darllen yn wahanol, mae’r Rheoliadau yn sicrhau na ellir erlid disgyblion, neu bersonau sy’n gwneud cais i fod yn ddisgyblion, am weithredoedd gwarchodedig gan eu cynrychiolydd (os ydynt yn blentyn sy’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol neu’n oedolyn) neu gynrychiolydd i’w rhiant (os ydynt yn blentyn nad yw’n hŷn na’r oedran ysgol gorfodol).

Mae’r Rheoliadau yn pennu bod y darpariaethau yn y Rheoliadau sy’n ymwneud â galluedd meddyliol, mewn achosion penodedig, yn cael effaith er gwaethaf adran 27(1)(g) o Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005.

Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Rheoliadau hyn. O ganlyniad, ystyriwyd nad oedd yn angenrheidiol cynnal asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Rheoliadau hyn.