Rheoliadau Pensiynau Diffoddwyr Tân (Gwasanaeth Rhwymedïol) (Cymru) 2023

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Rheoliadau)

Mae Deddf Pensiynau’r Gwasanaethau Cyhoeddus 2013 (“DPGC 2013”) yn gwneud darpariaeth ac yn rhoi pwerau i wneud darpariaeth bellach (ar ffurf “rheoliadau cynllun” fel y diffinnir “scheme regulations” yn adran 1 o DPGC 2013) ynghylch sefydlu cynlluniau pensiwn y gwasanaethau cyhoeddus. Rheoliadau Cynllun Pensiwn y Diffoddwyr Tân (Cymru) 2015 (“cynllun 2015”) yw’r rheoliadau cynllun sy’n sefydlu cynllun pensiwn olynol y diffoddwyr tân (“y cynllun diwygiedig”) i’r cynlluniau a sefydlwyd gan Orchymyn Cynllun Pensiwn y Dynion Tân 1992 a Gorchymyn Cynllun Pensiwn y Diffoddwyr Tân (Cymru) 2007 (“y cynlluniau gwaddol”). Roedd cynllun 2015 yn darparu ar gyfer diogelwch trosiannol i garfanau penodol o aelodau o gynlluniau gwaddol, y cafwyd eu bod yn gwahaniaethu’n anghyfreithlon rhwng aelodau ar sail oedran.

Mae Deddf Pensiynau’r Gwasanaethau Cyhoeddus a Swyddi Barnwrol 2022 (“DPGCSB 2022”), ym Mhennod 1, yn gwneud darpariaeth, ac yn rhoi pwerau i reoliadau cynllun o dan DPGC 2013 wneud darpariaeth bellach, mewn perthynas â gwasanaeth penodedig (“gwasanaeth rhwymedïol” fel y diffinnir “remediable service” yn adran 1 o DPGCSB 2022) o aelodau a oedd yn cael budd diogelwch trosiannol, ac aelodau nad oeddent yn cael budd diogelwch trosiannol dim ond oherwydd eu hoedran. Mae adran 27 o DPGCSB 2022 yn ei gwneud yn ofynnol i bwerau penodol i wneud rheoliadau cynllun gael eu harfer yn unol â chyfarwyddydau’r Trysorlys.

Mae’r Rheoliadau hyn yn rheoliadau cynllun o dan DPGC 2013 ac yn unol â DPGCSB 2022 mewn perthynas â gwasanaeth rhwymedïol aelod mewn cynllun pensiwn diffoddwyr tân. Fe’u gwneir, i’r graddau y bo’n ofynnol gan adran 27 o DPGCSB 2022, yn unol â chyfarwyddydau’r Trysorlys o dan yr adran honno (ar ffurf Cyfarwyddydau Pensiynau’r Gwasanaethau Cyhoeddus (Arfer Pwerau, Digolledu a Gwybodaeth) 2022). Mae effaith ôl-weithredol i’r Rheoliadau hyn, am y rhain gweler adran 3(3)(b) o DPGC 2013.

Mae Rhan 2 o’r Rheoliadau hyn yn gwneud darpariaeth ynghylch pryd ac i bwy y mae datganiad o wasanaeth rhwymedïol i’w ddarparu gan y rheolwr cynllun, yn ogystal â chynnwys y datganiad o wasanaeth rhwymedïol.

Mae Rhan 3 yn gwneud darpariaeth ynghylch y prif benderfyniadau y caniateir eu gwneud mewn perthynas â gwasanaeth rhwymedïol aelod—

(a) mae Pennod 1 yn gwneud darpariaeth ynghylch pryd a sut y caniateir gwneud dewisiad i adfer gwasanaeth yr optiodd aelod allan o gynllun pensiwn diffoddwyr tân mewn cysylltiad ag ef a’i drin fel gwasanaeth rhwymedïol;

(b) mae Pennod 2 yn gwneud darpariaeth ynghylch pryd a sut y caniateir gwneud penderfyniad, neu farnu bod penderfyniad wedi ei wneud, ynghylch a yw gwasanaeth rhwymedïol aelod-bensiynwr neu aelod ymadawedig (“aelod dewis ar unwaith”) i’w drin fel gwasanaeth yng nghynllun gwaddol yr aelod neu yng nghynllun 2015;

(c) mae Pennod 3 yn gwneud darpariaeth debyg i Bennod 2, ond mewn perthynas â gwasanaeth rhwymedïol aelod actif neu aelod gohiriedig .

Mae Rhan 4 yn gwneud darpariaeth ynghylch achosion pan fo’r hawliau pensiwn a sicrhawyd yn rhinwedd gwasanaeth rhwymedïol aelod o dan ystyriaeth mewn achos sy’n ymwneud â’r aelod yn gwahanu oddi wrth briod neu bartner sifil—

(a) mae Pennod 1 yn gwneud darpariaeth ynghylch rhannu gwerth yr hawliau hynny o dan orchymyn rhannu pensiwn pan fônt yn ddarostyngedig i ddebyd pensiwn o dan adran 29 o Ddeddf Diwygio Lles a Phensiynau 1999. Mae’n darparu, yn benodol, ar gyfer cyfrifo gwerth neu, pan fo hynny’n briodol, ailgyfrifo gwerth debyd pensiwn a chredyd pensiwn mewn perthynas â’r hawliau;

(b) mae Pennod 2 yn gwneud darpariaeth ynghylch cyfrifo gwerth hawliau at ddibenion rhannu’r hawliau hynny o dan drefniant heblaw gorchymyn rhannu pensiwn.

Mae Rhan 5 yn gwneud darpariaeth ynghylch cyfraniadau gwirfoddol ar ffurf cyfandaliad a dalwyd gan aelod yn ystod cyfnod ei wasanaeth rhwymedïol, a chyfraniadau cyfnodol a dalwyd gan aelod o dan drefniant a ddechreuodd yn ystod cyfnod ei wasanaeth rhwymedïol, er mwyn sicrhau hawliau pensiwn pellach, a threfniadau ôl-weithredol er mwyn sicrhau’r hawliau pellach hynny mewn cysylltiad â gwasanaeth rhwymedïol aelod—

(a) mae rheoliad 30 yn gwneud darpariaeth y mae digollediad i’w dalu odani mewn perthynas â chyfraniadau gwirfoddol a ddefnyddiwyd i sicrhau hawliau i bensiwn ychwanegol cynllun 2015 yn ystod cyfnod ei wasanaeth rhwymedïol;

(b) mae rheoliad 31 yn gwneud darpariaeth y mae digollediad i’w dalu odani mewn perthynas â chyfraniadau gwirfoddol a ddefnyddiwyd i sicrhau hawliau i flynyddoedd ychwanegol cynllun gwaddol yn ystod cyfnod ei wasanaeth rhwymedïol pan fo’r buddion sydd i’w talu mewn perthynas â gwasanaeth rhwymedïol aelod yn fuddion cynllun 2015;

(c) mae rheoliad 32 yn gwneud darpariaeth y caiff aelod a chanddo wasanaeth rhwymedïol yng nghynllun 2015 wneud dewisiad odani i ymrwymo i drefniant ôl-weithredol i sicrhau blynyddoedd ychwanegol yng nghynllun gwaddol yr aelod mewn cysylltiad â’r gwasanaeth rhwymedïol hwnnw.

Mae Rhan 6 yn gwneud darpariaeth ynghylch trosglwyddo hawliau pensiwn i mewn i gynllun pensiwn diffoddwyr tân ac allan o gynllun o’r fath yn ystod cyfnod gwasanaeth rhwymedïol aelod—

(a) mae Pennod 1 yn gwneud darpariaeth ynghylch, ymhlith pethau eraill, ddarparu datganiad o wasanaeth rhwymedïol i berson a chanddo hawliau a drosglwyddwyd allan mewn cysylltiad â gwasanaeth rhwymedïol ac nad yw’n ofynnol fel arall i ddatganiad o wasanaeth rhwymedïol gael ei ddarparu mewn cysylltiad ag ef;

(b) mae Pennod 2 yn gwneud darpariaeth ynghylch trosglwyddiadau i mewn ac allan o gynllun pensiwn diffoddwyr tân ac allan o gynllun o’r fath ar sail cyfwerth ariannol, gan gynnwys darpariaeth ynghylch cyfrifo gwerth (a, phan fo hynny’n briodol, ailgyfrifo gwerth) gwerth trosglwyddo cyfwerth ariannol, a gwneud a derbyn taliadau mewn perthynas â gwerth trosglwyddo hawliau a sicrhawyd yn rhinwedd gwasanaeth rhwymedïol;

(c) mae Pennod 3 yn gwneud darpariaeth debyg i Bennod 2, ond mewn perthynas â throsglwyddiadau i mewn i gynllun pensiwn diffoddwyr tân ac allan o gynllun o’r fath ar sail clwb;

(d) mae Pennod 4 yn gwneud darpariaeth ar gyfer—

(i) trin trosglwyddiadau i mewn i gynllun 2015 mewn cysylltiad â hawliau a sicrhawyd yn rhinwedd gwasanaeth rhwymedïol fel pe baent wedi eu trosglwyddo i mewn i gynllun gwaddol yr aelod pan fo’r buddion a ddaw’n daladwy mewn cysylltiad â gwasanaeth rhwymedïol yr aelod yn fuddion cynllun gwaddol;

(ii) rhoi neu amrywio hawliau yng nghynllun gwaddol aelod i adlewyrchu newid yng ngwerth yr hawliau hynny yn rhinwedd DPGCSB 2022 a’r Rheoliadau hyn;

(iii) cywiriadau ariannol i unrhyw fuddion pensiwn a dalwyd mewn cysylltiad â hawliau a drosglwyddwyd i mewn aelod dewis ar unwaith.

Mae Rhan 7 yn gwneud darpariaeth ynghylch ymddeol ar sail afiechyd—

(a) mae rheoliad 53 yn gwneud darpariaeth ynghylch yr achosion pan fernir bod aelod a oedd yn bodloni’r gofynion ar gyfer dyfarniad ymddeol ar sail afiechyd mewn un cynllun pensiwn diffoddwyr tân yn bodloni’r gofynion yn ei gynllun pensiwn diffoddwyr tân amgen;

(b) mae rheoliad 54 yn gwneud darpariaeth y mae aelod sydd wedi cael dyfarniad ymddeol ar sail afiechyd o dan Orchymyn Cynllun Pensiwn y Dynion Tân 1992 i’w asesu odani o ran ei gymhwystra i gael dyfarniad haen uchaf yng nghynllun 2015.

Mae Rhan 8 yn gwneud darpariaeth mewn perthynas ag achosion pan fo person eisoes wedi cael rhwymedi mewn perthynas â’i wasanaeth rhwymedïol. Trinnir personau o’r fath at ddibenion DPGCSB 2022 a’r Rheoliadau hyn fel pe baent yn aelod dewis ar unwaith sydd wedi gwneud dewisiad i gael buddion cynllun gwaddol mewn perthynas â’i wasanaeth rhwymedïol.

Mae Rhan 9 yn gwneud darpariaeth ynghylch unrhyw symiau (“symiau perthnasol”) sy’n ddyledus i berson neu gan berson o ganlyniad i DPGCSB 2022 neu’r Rheoliadau hyn—

(a) mae Pennod 2 yn gwneud darpariaeth ar gyfer cyfrifo’r llog ar symiau perthnasol, ar gyfer cynyddu buddion yn lle talu swm perthnasol, ar gyfer gwneud cais pan fo person yn dymuno hawlio digollediad, ac ar gyfer netio symiau perthnasol sy’n ddyledus i berson a chan berson;

(b) mae Pennod 3 yn gwneud darpariaeth ynghylch lleihau a hepgor symiau perthnasol, ac yn benodol ofyniad i’r rheolwr cynllun leihau rhai symiau perthnasol yn ôl symiau rhyddhad treth, y gofyniad i’r rheolwr cynllun hepgor symiau sy’n ddyledus gan oroeswyr perthnasol a phersonau perthnasol sydd wedi gwahanu, disgresiwn y rheolwr cynllun i leihau neu hepgor symiau perthnasol sy’n ddyledus gan berson i gynllun o dan amgylchiadau penodol, a’r opsiwn i ohirio talu symiau perthnasol penodol sy’n ddyledus i aelod hyd nes y gwneir dewisiad mewn perthynas â gwasanaeth rhwymedïol yr aelod;

(c) mae Pennod 4 yn gwneud darpariaeth ynghylch pryd a sut y mae rhaid talu symiau perthnasol.

Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Rheoliadau hyn. O ganlyniad, lluniwyd asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Rheoliadau hyn. Gellir cael copi oddi wrth Cangen y Gwasanaethau Tân, Llywodraeth Cymru, Rhyd-y-car, Merthyr Tudful, CF48 1UZ.