RHAN 4Trin a chyfrifo cyfalaf
Cyfrifo cyfalaf
18.—(1) Cyfalaf A sydd i’w gymryd i ystyriaeth mewn asesiad ariannol, yn ddarostyngedig i baragraff (2), yw’r cyfan o gyfalaf A fel y’i cyfrifir yn unol â’r Rhan hon ac unrhyw incwm a drinnir fel cyfalaf o dan reoliad 19.
(2) Wrth gyfrifo cyfalaf person o dan baragraff (1), rhaid diystyru unrhyw gyfalaf, pan fo’n gymwys, a bennir yn Atodlen 2.
Incwm a drinnir fel cyfalaf
19.—(1) Rhaid trin fel cyfalaf unrhyw swm ar ffurf ad-daliad o dreth incwm a ddidynnwyd o elw neu enillion trethadwy i dreth incwm o dan Atodlen D neu E i Ddeddf Trethi Incwm a Chorfforaeth 1998(1).
(2) Rhaid trin fel cyfalaf unrhyw dâl gwyliau nad yw’n enillion.
(3) Ac eithrio incwm sy’n deillio o gyfalaf a ddiystyrir o dan baragraffau 1, 4, 8, 14, 22 a 24 o Atodlen 2, rhaid trin fel cyfalaf unrhyw incwm A sy’n deillio o gyfalaf, ond hynny yn unig ar y dyddiad pan fo taliad arferol ohono yn ddyledus i A.
(4) Pan fo A yn enillydd cyflogedig, rhaid trin fel cyfalaf unrhyw flaendal o enillion neu unrhyw fenthyciad a roddir gan gyflogwr A.
(5) Rhaid trin fel cyfalaf unrhyw daliad elusennol neu wirfoddol nad yw’n cael ei dalu neu’n daladwy ar adegau rheolaidd, ac eithrio taliad a wneir o dan y Gronfa, Ymddiriedolaeth Eileen, Ymddiriedolaeth Macfarlane, Ymddiriedolaeth Macfarlane (Taliadau Arbennig), Ymddiriedolaeth Macfarlane (Taliadau Arbennig) (Rhif 2), y Gronfa Byw’n Annibynnol neu Gynllun Byw’n Annibynnol Cymru(2).
(6) Rhaid trin fel cyfalaf A unrhyw daliad gwirfoddol o incwm a wneir i A gan drydydd parti at y diben o gynorthwyo A i dalu unrhyw ôl-ddyledion o’r taliadau, cyfraniadau neu ad-daliadau y gofynnodd yr awdurdod lleol amdanynt gan y person am lety a ddarparwyd neu a sicrhawyd yn unol â’r Ddeddf.
(7) Yn y rheoliad hwn, mae i “y Gronfa”, “Ymddiriedolaeth Eileen”, “Ymddiriedolaeth Macfarlane”, “Ymddiriedolaeth Macfarlane (Taliadau Arbennig)”, “Ymddiriedolaeth Macfarlane (Taliadau Arbennig) (Rhif 2)” ac “y Gronfa Byw’n Annibynnol” yr ystyron, yn eu trefn, a roddir i “the Fund”, “the Eileen Trust”, “the Macfarlane Trust”, “the Macfarlane (Special Payments) Trust”, “the Macfarlane (Special Payments) (No. 2) Trust” a “the Independent Living Fund” yn y Rheoliadau Cymhorthdal Incwm.
Cyfrifo cyfalaf yn y Deyrnas Unedig
20. Rhaid cyfrifo’r cyfalaf a feddir gan A yn y Deyrnas Unedig yn ôl naill ai ei werth cyfredol ar y farchnad neu ei werth ildio (pa un bynnag yw’r uchaf), llai—
(a)os byddai treuliau a briodolid i’r gwerthiant, 10%; a
(b)swm unrhyw lyffethair a sicrhawyd ar y cyfalaf.
Cyfrifo cyfalaf y tu allan i’r Deyrnas Unedig
21. Rhaid cyfrifo’r cyfalaf a feddir gan A y tu allan i’r Deyrnas Unedig yn unol â’r dull a nodir yn rheoliad 50 o’r Rheoliadau Cymhorthdal Incwm (cyfrifo cyfalaf y tu allan i’r Deyrnas Unedig).
Cyfalaf tybiannol
22.—(1) Rhaid trin A fel pe bai’n meddu unrhyw gyfalaf y mae A wedi amddifadu ei hunan ohono at y diben o leihau’r swm y mae A yn atebol i’w dalu, ei ad-dalu neu ei gyfrannu tuag at gost gofal a chymorth i ddiwallu ei anghenion, ac eithrio—
(a)pan fo’r cyfalaf hwnnw’n deillio o daliad a wnaed o ganlyniad i unrhyw anaf personol a’r cyfalaf wedi ei osod ar ymddiried er budd A;
(b)i’r graddau y mae’r cyfalaf a drinnir fel pe bai A yn ei feddu wedi ei leihau yn unol â rheoliad 23 (y rheol cyfalaf tybiannol lleihaol); neu
(c)unrhyw swm y cyfeirir ato ym mharagraff 44(1) neu 45(a) o Atodlen 10 i’r Rheoliadau Cymhorthdal Incwm (diystyru digolledu am anafiadau personol neu farwolaeth, a weinyddir gan y Llys).
(2) Yn ddarostyngedig i baragraff (3), caniateir trin A fel pe bai’n meddu unrhyw daliad o gyfalaf y byddid yn ei drin fel cyfalaf a feddir gan hawlydd cymhorthdal incwm o dan reoliad 51(2) neu (3) o’r Rheoliadau Cymhorthdal Incwm (cyfalaf tybiannol).
(3) At ddibenion paragraff (2), mae rheoliad 51(2)(c) o’r Rheoliadau Cymhorthdal Incwm yn gymwys fel pe rhoddid cyfeiriad at Atodlen 2 (cyfrifo cyfalaf) yn lle’r cyfeiriad at Atodlen 10 i’r Rheoliadau Cymhorthdal Incwm.
(4) Pan drinnir A fel pe bai’n meddu cyfalaf o dan baragraff (1) neu (2), mae darpariaethau’r Rhan hon yn gymwys at ddibenion cyfrifo swm y cyfalaf fel pe bai’n gyfalaf gwirioneddol a feddir gan A.
Y rheol cyfalaf tybiannol lleihaol
23.—(1) Pan drinnir A fel pe bai’n meddu cyfalaf o dan reoliad 22 (“cyfalaf tybiannol”), yna, am bob wythnos neu ran o wythnos y dyfarnodd yr awdurdod lleol fod A yn atebol i dalu, cyfrannu neu wneud ad-daliadau tuag at gost ei ofal a chymorth ar gyfradd uwch na’r gyfradd y byddid wedi asesu A yn atebol i dalu, cyfrannu neu wneud ad-daliadau pe na bai gan A gyfalaf tybiannol, rhaid lleihau swm cyfalaf tybiannol A gan ddefnyddio’r dull a nodir ym mharagraff (2).
(2) Rhaid i’r awdurdod lleol leihau swm cyfalaf tybiannol A o’r gwahaniaeth rhwng—
(a)y gyfradd uchaf y cyfeirir ati ym mharagraff (1); a
(b)y gyfradd y byddai A, yn unol â hi, wedi ei asesu’n atebol i dalu, cyfrannu neu wneud ad-daliadau tuag at gost y cyfryw ofal a chymorth am yr wythnos honno neu’r rhan honno o wythnos, pe bai A wedi ei asesu yn rhywun sy’n meddu dim cyfalaf tybiannol.
Cyfalaf a ddelir ar y cyd
24.—(1) Pan fo gan A ac un neu ragor o bersonau eraill hawl lesiannol mewn meddiant i unrhyw ased cyfalaf ac eithrio buddiant mewn tir—
(a)onid yw paragraff (2) yn gymwys, rhaid trin pob person fel pe bai gan bob un ohonynt hawl mewn meddiant i gyfran gyfartal o’r buddiant llesiannol cyfan; a
(b)rhaid trin yr ased hwnnw fel pe bai’n gyfalaf gwirioneddol.
(2) Mae’r paragraff hwn yn gymwys pan fo’r awdurdod lleol wedi ei fodloni bod gan A hawl lesiannol mewn meddiant i gyfran sy’n llai neu, yn ôl y digwydd, yn fwy, na chyfran gyfartal o’r ystad lesiannol gyfan.
(3) Pan fo paragraff (2) yn gymwys, cyfran A o’r buddiant llesiannol cyfan fydd y gyfran wirioneddol (fel y’i penderfynir gan yr awdurdod lleol) a rhaid ei thrin fel pe bai’n gyfalaf gwirioneddol.
Bydd cyn-dderbynwyr taliadau o’r Gronfa Byw’n Annibynnol (sydd wedi cau bellach) yn cael taliadau o Gynllun Byw’n Annibynnol Cymru a hynny’n effeithiol o fis Gorffennaf 2015.