Rheoliadau Tai (Hawl Cynnig Cyntaf) (Cymru) 2005

Nodyn Esboniadol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Rheoliadau)

Mae'n ofynnol i landlordiaid tenantiaid diogel sy'n prynu eu cartrefi o dan y cynllun Hawl i Brynu (y nodir ei delerau yn Rhan 5 o Ddeddf Tai 1985 (“Deddf 1985”)), gan adran 156A o Ddeddf 1985 osod cyfamod mewn trawsgludiadau a lesoedd i'r perwyl, am gyfnod o ddeng mlynedd ar ôl i'r eiddo gael ei drosglwyddo i'r tenant o dan y cynllun Hawl i Brynu, na fydd gwaredu perthnasol nad yw'n waredu esempt (diffinnir y termau “relevant disposal” ac “exempted disposal” yn adrannau 159 a 160 o Ddeddf 1985 yn eu trefn), oni chafodd yr amodau rhagnodedig eu bodloni (“cyfamod hawl cynnig cyntaf”). Mae'r offeryn hwn yn cynnwys yr amodau rhagnodedig.

Mae'r Rheoliadau hyn yn ei gwneud yn ofynnol bod perchenogion eiddo y mae'r cyfamod ynghlwm wrtho sy'n dymuno gwneud gwarediad perthnasol nad yw'n warediad esempt, yn gyntaf yn gorfod cynnig yr eiddo i'r landlord blaenorol i'w brynu, ei olynydd yn y teitl neu berson a enwebwyd ganddo. O ran eiddo lesddaliadol, rhaid cyflwyno'r hysbysiad i'r landlord blaenorol, neu'r landlord cyfredol o dan y les os nad ef yw'r landlord blaenorol (rheoliad 5). Os yw'r eiddo yn rhydd-ddaliadol, rhaid cyflwyno'r hysbysiad i'r landlord blaenorol os yw'r person hwnnw yn dal mewn bodolaeth, neu fel arall i'r awdurdod tai lleol ar gyfer yr ardal y lleolir yr eiddo ynddi (rheoliad 4).

Mae gan y sawl sy'n cael hysbysiad cynnig gyfnod o 8 wythnos naill ai i dderbyn y cynnig ei hunan, neu i enwebu person arall i dderbyn y cynnig (rheoliad 6). Os nad yw'r sawl sy'n cael hysbysiad cynnig yn dymuno derbyn y cynnig ei hunan, nac yn dymuno enwebu landlord cymdeithasol arall, yna rhaid iddo gyflwyno hysbysiad gwrthod i'r perchennog (rheoliad 7).

Yr unig bersonau y gellir eu henwebu i dderbyn cynnig yw'r landlordiaid cymdeithasol a bennir yn rheoliad 8. Cyn y gellir enwebu landlord cymdeithasol, rhaid ei fod wedi cadarnhau'n ysgrifenedig ei fod yn dymuno derbyn y cynnig drwy enwebiad.

Os na fydd unrhyw landlord cymdeithasol yn derbyn y cynnig o fewn y terfyn amser o 8 wythnos, yna mae'r perchennog yn rhydd i waredu'r eiddo fel y gwêl y perchennog yn dda. Er hynny, os na fydd y perchennog wedi gwneud hynny o fewn 12 mis, ac yna y mae wedyn yn dymuno gwaredu'r eiddo, rhaid cyflwyno hysbysiad cynnig newydd (rheoliad 9).

Rhaid i'r landlord cymdeithasol ymrwymo i gontract cyfrwymol i brynu'r eiddo naill ai o fewn 12 wythnos ar ôl derbyn y cynnig, neu o fewn 4 wythnos ar ôl derbyn hysbysiad ysgrifenedig oddi wrth y perchennog sy'n dweud bod y perchennog yn barod i gwblhau'r trafodiad, p'un bynnag yw'r hiraf. Os na chydymffurfir â'r terfyn amser, yna mae'r perchennog yn rhydd i waredu'r eiddo fel y gwêl y perchennog yn dda (rheoliad 10).

Mae'r Rheoliadau hyn hefyd yn gymwys i gyfamodau hawl cynnig cyntaf a osodwyd o ran eiddo a brynwyd gan denantiaid sicr o dan y cynllun Hawl i Brynu a Ddiogelwyd (gweler adrannau 171A-H o Ddeddf 1985), y cynllun Hawl i Gaffael (gweler adrannau 16 a 17 o Ddeddf Tai 1996), ac eiddo a werthwyd yn wirfoddol ar ddisgownt gan awdurdodau lleol (gweler adran 32 o Ddeddf 1985) a landlordiaid cymdeithasol cofrestredig (gweler adran 8 o Ddeddf Tai 1996). Mae eiddo a gaiff ei brynu o dan unrhyw un o'r cynlluniau hyn yn gyffredinol yn ddarostyngedig i gyfamod hawl cynnig cyntaf. Mae rheoliadau 16 a 17 yn cynnwys yr addasiadau angenrheidiol yn achos gwerthu eiddo a gaffaelwyd o ganlyniad i'r gwaredu gwirfoddol hwn. Wrth gymhwyso rheoliadau 16 a 17 caiff y termau “relevant disposal” ac “exempted disposal” eu diffinio yn Rhan 1 o Ddeddf 1985 ac adran 15 o Ddeddf Tai 1996 yn eu trefn.