Gorchymyn Iechyd Planhigion (Diwygio) (Cymru) 2005

Nodyn Esboniadol

(Nid yw'r nodyn hwn yn rhan o'r Gorchymyn)

Mae'r Gorchymyn hwn, sy'n dod i rym ar 31 Ionawr 2005, yn diwygio Gorchymyn Iechyd Planhigion (Prydain Fawr) 1993(1) er mwyn gweithredu'r canlynol yng Nghymru —

• Pwyntiau 9 a 30 o'r Atodiad i Gyfarwyddeb y Comisiwn 2002/36/EC (OJ Rhif L 116, 3.5.2002, t.16) sy'n diwygio amrywiol Atodiadau i Gyfarwyddeb y Cyngor 2000/29/EC (OJ Rhif L 169, 10.7.2000, t.1) ar fesurau diogelu yn erbyn cyflwyno i'r Gymuned organeddau sy'n niweidiol i blanhigion neu gynhyrchion planhigion ac yn erbyn eu lledaenu o fewn y Gymuned;

• Cyfarwyddeb y Comisiwn 2003/116/EC (OJ Rhif L 321, 6.12.2003, t. 36) sy'n diwygio Atodiadau penodol i Gyfarwyddeb y Cyngor 2000/29/EC parthed yr organedd niweidiol Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al.;

• Cyfarwyddeb y Comisiwn 2004/31/EC (OJ Rhif L 85, 23.3.2004, t. 18) sy'n diwygio Atodiadau penodol i Gyfarwyddeb y Cyngor 2000/29/EC parthed yr organedd niweidiol Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al. ac mewn ffyrdd eraill;

• Cyfarwyddeb y Comisiwn 2004/32/EC (OJ Rhif L 85, 23.3.2004, t. 24) sy'n diwygio parthau gwarchod penodol sy'n agored i risgiau penodol i iechyd planhigion yn y Gymuned yng Nghyfarwyddeb y Comisiwn 2001/32/EC;

• Cyfarwyddeb y Comisiwn 2004/70/EC (OJ Rhif L 127, 29.4.2004, t. 97) sy'n diwygio Atodiadau penodol i Gyfarwyddeb y Cyngor 2000/29/EC;

• Penderfyniad y Comisiwn 2004/522/EC (OJ Rhif L 228, 29.6.2004, t. 18) sy'n diwygio parthau gwarchod penodol sy'n agored i risgiau penodol i iechyd planhigion yn y Gymuned yng Nghyfarwyddeb y Comisiwn 2001/32/EC;

• Penderfyniad y Comisiwn 2004/278/EC (OJ Rhif L 87, 25.3.2004, t. 31) ar safbwynt y Gymuned ar ddiwygio'r Atodion i Atodlen 4 i'r Cytundeb rhwng y Gymuned Ewropeaidd a Chydffederasiwn y Swistir ar fasnach a chynhyrchion amaethyddol; a

• Erthygl 20 o'r Ddeddf ac Atodiad II iddi ynghylch Amodau Derbyn y Weriniaeth Tsiec, Gweriniaeth Estonia, Gweriniaeth Cyprus, Gweriniaeth Latfia, Gweriniaeth Lithiwania, Gweriniaeth Hwngari, Gweriniaeth Malta, Gweriniaeth Gwlad Pwyl, Gweriniaeth Slofenia a'r Weriniaeth Slofac, a'r addasiadau i'r Cytuniadau sy'n sail i'r Undeb Ewropeaidd (OJ Rhif L 236, 23.9.2003, t. 33) i'r graddau y maent yn ymwneud â materion sy'n cael eu cwmpasu gan Orchymyn Iechyd Planhigion (Prydain Fawr) 1993.

Mae'r prif newidiadau i Orchymyn Iechyd Planhigion (Prydain Fawr) 1993 fel y mae'n gymwys yng Nghymru fel a ganlyn —

(a) diwygio'r diffiniad o “Directive 2000/29/EC” i ymgorffori diwygiadau a wnaed iddo gan Gyfarwyddebau 2003/47/EC, 2003/116/EC, 2004/31/EC, 2004/70/EC ac Erthygl 20 o'r Ddeddf ac Atodiad II iddi ynghylch yr Amodau Derbyn y cyfeiriwyd atynt uchod (para. 1(a) o'r Atodlen);

(b) diwygio'r diffiniad o “the Euro-Mediterranean area” ac “Europe” i ddileu'r cyfeiriadau at Gyprus, Malta, Estonia, Latfia a Lithiwania (para. 1(b) ac (c) o'r Atodlen);

(c) diwygio'r diffiniad o “European Community” (para. 1(ch) o'r Atodlen);

(ch) diwygio'r diffiniad o “official statement” mewn perthynas â phlanhigion, cynhyrchion planhigion a phethau eraill sy'n cael eu mewnforio o'r tu allan i'r Gymuned Ewropeaidd i gynnwys, yn achos mewnforion o'r Swistir, pasbort planhigion Swisaidd (para. 1(d) o'r Atodlen);

(d) diwygio'r diffiniad o “plant passport” i gynnwys, yn achos mewnforion o'r Swistir, pasbortau planhigion Swisaidd, a mewnosod diffiniad o “Swiss plant passport” (para. 1(dd) ac (e) a phara. (19) o'r Atodlen);

(dd) diwygio erthyglau 3(1)(e), 9 ac 11(2) er mwyn cynnwys cydnabyddiaeth o basbort planhigion Swisaidd ar gyfer cynhyrchion planhigion penodol a fewnforir o'r Swistir ac, mewn perthynas ag erthygl 3(1)(e), er mwyn eithrio cynhyrchion planhigion penodol a fewnforir o'r Swistir rhag y gwaharddiad ar fewnforio (para. (2), (3), (4) a (19) o'r Atodlen);

(e) diwygio'r Parth Gwarchod ar gyfer Globodera pallida (Stone) Behrens i gynnwys Latfia, Slofacia a Slofenia (para. (5)(a), (16)(c) ac (20) o'r Atodlen);

(f) sefydlu Parth Gwarchod newydd ar gyfer Daktulosphaira vitifoliae (Fitch) yng Nghyprus a'r diwygiadau cyfatebol i'r trefniadau ynglyn â phasbortau planhigion ar gyfer Vitis L. (paragraffau (5)(a), (16)(c) ac (20)(a) o'r Atodlen);

(ff) diwygio'r Parth Gwarchod ar gyfer Leptinotarsa decemlineata Say i gynnwys Cyprus a Malta (para. (5)(b) ac (20)(ch) o'r Atodlen);

(g) diwygio'r Parth Gwarchod ar gyfer feirws necrotig gwythïen felen betys i gynnwys Lithiwania ac i eithrio Sweden (para. (6), (16)(b) a 22(a) o'r Atodlen);

(ng) tynnu Eotetranychus orientalis Klein oddi ar y rhestr o blâu planhigion na wyddys eu bod yn digwydd yn y Gymuned ac sy'n berthnasol i'r Gymuned gyfan a'i roi ar y rhestr o blâu planhigion y gwyddys eu bod yn digwydd yn y Gymuned a'u bod yn berthnasol i'r Gymuned gyfan (para. (7) ac (8) o'r Atodlen);

(h) diwygio'r Parth Gwarchod ar gyfer y feirws Citrus tristeza i gynnwys Malta (para. (11), (16)(ch) a (22)(b) o'r Atodlen);

(i) tynnu Cyprus a Malta oddi ar y rhestr o darddwledydd mewn perthynas â chloron o rywogaeth Solanum L. a'u croesrywiau (para (10)(a) o'r Atodlen);

(j) tynnu Cyprus, Malta, Estonia, Latfia a Lithiwania ac Algeria oddi ar y rhestr o wledydd sy'n ddarostyngedig i ofynion ynglyn â phridd a chyfrwng tyfu ac ychwanegu Georgia at y rhestr honno (para. (12)(b), (14)(b) a (18)(a)(iii) o'r Atodlen);

(l) tynnu'r Swistir oddi ar y rhestr o drydydd gwledydd y gwaherddir cyflwyno i Gymru ohonynt blanhigion Vitis L. nad ydynt yn ffrwythau (para. (12)(c) o'r Atodlen);

(ll) diwygio Atodlen 5, Rhan B, adran I, eitem 2 i gynnwys y darnau perthnasol o blanhigion o'r rhywogaeth y cyfeirir ati yn yr eitem honno (para. (18)(a)(ii) o'r Atodlen);

(m) cyflwyno gofynion ynglyn â phasbortau planhigion a thystysgrifau ffytoiechydol ar gyfer ffrwythau Vitis L. (para. (17)(c) a 18(b)(ii) o'r Atodlen);

(n) amrywiol ddiwygiadau ynglyn ag Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al., fel a ganlyn:

(i) diwygiad i'r rhestr o blanhigion lletyol sy'n gallu lledaenu Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al. i gynnwys Amelanchier Med., Photinia davidiana (Dcne.) Cardot a phob rhywogaeth o Sorbus L. (para. (9), (10), (13), (14)(a), (15), (16)(ch), (17)(a) a (b) a (18)(b)(i) o'r Atodlen);

(ii) diwygiadau i'r darpariaethau am “buffer zones” yn Atodlen 4, Rhan B, eitem 21 (para. (16)(ch) o'r Atodlen);

(iii) cyflwyno gofyniad am dystiolaeth ddogfennol am ffeithiau penodol ar gyfer symud cychod gwenyn yn Atodlen 4, Rhan B, eitem 21 (para. (16)(ch) o'r Atodlen);

(iv) diwygio'r Parth Gwarchod i gynnwys Latfia, Lithiwania, Slofenia a Slofacia (para. (10), (13), (16)(ch) a (21) o'r Atodlen);

(v) tynnu'r Swistir oddi ar y rhestr o drydydd gwledydd y gwaherddir cyflwyno ohonynt blanhigion a phaill byw ar gyfer peillio planhigion sy'n gallu lledaenu Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al., ac eithrio mewn perthynas â Cotoneaster Ehrh. a Photinia davidiana (Dcne.) Cardot (para. (13) o'r Atodlen);

(o) ychwanegu Iran at y rhestr o wledydd lle gwyddys bod Tilletia indica Mitra yn digwydd a bod rhaid bodloni gofynion arbennig ar ei gyfer er mwyn cyflwyno i Brydain Fawr a symud iddi ac o'i mewn hadau a grawn o'r genera Triticum, Secale ac X Triticosecale (erthygl (14)(c), (18)(a)(i) a (18)(a)(iv) o'r Atodlen);

(p) mewnosod Atodlen 5A newydd sy'n darparu'r rhestri o blanhigion, cynhyrchion planhigion a phethau eraill y caniateir eu masnachu rhwng y Gymuned a'r Swistir gyda phasbort planhigion a'r planhigion, y cynhyrchion planhigion a'r pethau eraill hynny y caniateir eu masnachu felly heb basbort planhigion (para. (19) o'r Atodlen).

Rhoes Gorchymyn Iechyd Planhigion (Diwygio) (Cymru) 2003 ar waith Gyfarwyddeb y Comisiwn 2003/46/EC (OJ Rhif L 138, 5.6.2003, t. 45) a ddiwygiodd rhai parthau gwarchod sy'n agored i risgiau penodol i iechyd planhigion yn y Gymuned yng Nghyfarwyddeb y Comisiwn 2001/32/EC (OJ Rhif L 127, 9.5.01, t. 38); a Chyfarwyddeb y Comisiwn 2003/47/EC (OJ Rhif L 138, 5.6.2003, t. 47) ar fesurau diogelu yn erbyn cyflwyno i'r Gymuned organeddau sy'n niweidiol i blanhigion neu gynhyrchion planhigion ac yn erbyn eu lledaenu o fewn y Gymuned;

Mae arfarniad rheoliadol wedi'i baratoi ac mae ar gael oddi wrth yr Is-adran Iechyd Planhigion, Cynulliad Cenedlaethol Cymru, Parc Cathays, Caerdydd CF10 3NQ.

(1)

O.S. 1993/1320; a ddiwygiwyd gan O.S. 1993/3213, 1995/1358 a 2929, 1996/25, 1165 a 3242, 1997/1145 a 2907, 1998/349, 1121 a 2245 a 1999/2126 a 2726, 2001/2342, 2002/1067 a 2003/1157.