Rhagolygol
NODYN ESBONIADOL
(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Rheoliadau)
Mae’r Rheoliadau hyn yn gwneud darpariaeth ynghylch cynllunio gofal ar gyfer plant sy’n derbyn gofal (h.y. plant sy’n derbyn gofal gan awdurdod lleol (“ALl”), pa un a ydynt yng ngofal yr ALl yn rhinwedd gorchymyn gofal ai peidio), a materion cysylltiedig.
Gwneir y Rheoliadau hyn o dan ddarpariaethau yn Rhan 6 o Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 (“Deddf 2014”), sy’n disodli, o ran Cymru, y ddarpariaeth a wnaed yn flaenorol gan Ran 3 o Ddeddf Plant 1989 ac Atodlen 2 iddi (fel y’i diwygiwyd yn benodol gan Ddeddf Plant a Phobl Ifanc 2008) (“Deddf 1989”), ac o dan ddarpariaethau yn Rhan 4 o Ddeddf 1989.
Yn rhannol hefyd, maent yn Rheoliadau sy’n cydgrynhoi, ac yn dirymu a disodli darpariaethau mewn Rheoliadau blaenorol (nodir eu manylion yn Atodlen 11) a oedd yn ymdrin â chynllunio gofal, penderfyniadau lleoli ac adolygu achos plentyn sy’n derbyn gofal.
Mae Rhan 2 yn ymdrin â threfniadau’r ALl ar gyfer gofalu am y plentyn. Mae’n pennu erbyn pa bryd y mae’n rhaid paratoi cynllun yr ALl ar gyfer gofal a chymorth i’r plentyn (y cynllun gofal a chymorth) (rheoliad 4), yn pennu cynnwys y cynllun (rheoliad 5) ac yn gwneud darpariaeth ar gyfer diwygio’r cynllun a darparu copïau ohono gan yr ALl (rheoliad 6). Mae’n darparu ar gyfer cynnal asesiad o iechyd y plentyn gan ymarferydd meddygol cofrestredig neu nyrs gofrestredig, ac ar gyfer darparu gofal iechyd (rheoliad 7). Mae’n nodi’r camau sydd i’w cymryd pan fo ALl yn gwneud penderfyniad o dan adran 34(6) o Ddeddf 1989 i wrthod caniatáu cyswllt â phlentyn (rheoliadau 8 a 9).
Mae Rhan 3 yn cynnwys darpariaethau cyffredinol ynglŷn â lleoliadau. Mae’n cynnwys darpariaethau ynglŷn â’r cynllun lleoli sydd i’w baratoi gan yr ALl (rheoliad 10), camau sydd i’w cymryd i osgoi amharu ar addysg y plentyn o ganlyniad i newid lleoliad (rheoliad 11), darpariaethau arbennig ynghylch lleoli y tu allan i Gymru a thu allan i Gymru a Lloegr (rheoliadau 12 a 13), y personau y mae’n rhaid eu hysbysu ynghylch lleoliad (rheoliad 14) a’r amgylchiadau pan ganiateir terfynu lleoliad (rheoliad 15).
Mae Rhan 4 yn gwneud darpariaeth ynghylch mathau penodol o leoliadau, sef gyda’r rhieni (rheoliadau 16 i 21), a chyda rhieni maeth awdurdod lleol (rheoliadau 22 i 26). Mae’n gwneud darpariaeth hefyd ynghylch lleoli plant gyda darpar fabwysiadwyr penodol yn unol ag adran 81(11) o Ddeddf 2014, ac ynghylch cymeradwyo personau o’r fath dros dro fel rhieni maeth awdurdod lleol mewn cysylltiad â phlentyn penodol. Mae’n cynnwys darpariaeth hefyd ynglŷn â threfniadau eraill o dan adran 81(6)(d) o Ddeddf 2014 (rheoliad 30).
Mae Rhan 5 yn pennu’r trefniadau sydd i’w gwneud er mwyn i gynrychiolydd yr ALl ymweld â phlentyn, amlder, amgylchiadau a chanlyniadau ymweliadau o’r fath (rheoliadau 31 i 33 a 35), a’r cyngor a’r cymorth arall y mae’n rhaid eu rhoi ar gael i’r plentyn rhwng ymweliadau o’r fath (rheoliad 34). Mae Rhan 5 hefyd yn cynnwys manylion yr ystyriaethau y mae’n rhaid i ALl roi sylw iddynt wrth benderfynu a ddylid penodi ymwelydd annibynnol ar gyfer plentyn sy’n derbyn gofal.
Mae Rhan 6 yn cynnwys darpariaethau ynghylch adolygiadau gan yr ALl o achos y plentyn – y cyfrifoldeb cyffredinol am drefnu adolygiadau (rheoliad 38), amseru a chynnal yr adolygiadau, gan gynnwys rôl y swyddog adolygu annibynnol (rheoliadau 39 i 42) a threfniadau ar gyfer cyflawni penderfyniadau a chadw cofnodion o’r adolygiadau (rheoliadau 43 a 44).
Mae Rhan 7 yn nodi trefniadau sydd i’w gwneud gan yr ALl ar gyfer rhoi’r gorau i ofalu am blentyn. Ailddeddfiad yw’r Rhan hon o ddarpariaethau a gynhwysid gynt yn Rheoliadau Plant (Ymadael â Gofal) (Cymru) 2001, a oedd yn rhagnodi (yn unol â pharagraff 19B o Atodlen 2 i Ddeddf 1989) y meini prawf gofynnol ar gyfer dynodi plentyn yn “eligible child” at ddibenion Deddf 1989. Nid yw Deddf 2014 yn ailddefnyddio’r derminoleg a gynhwysid yn Neddf 1989, ac mae rheoliad 47 o’r Rheoliadau hyn yn pennu’r cyfnod perthnasol a’r oedran yn unol ag adran 104(2) o Ddeddf 2014 er mwyn penderfynu a yw plentyn sy’n derbyn gofal gan ALl yn berson ifanc categori 1 at ddibenion Deddf 2014 ai peidio. Mae’n cynnwys rhwymedigaethau newydd ar ALl i ddarparu gwybodaeth ynglŷn â gwneud trefniant byw ôl-18, a’r cymorth sydd ar gael i bersonau sy’n dymuno gwneud trefniant o’r fath (yn unol ag adran 108 o Ddeddf 2014).
Mae Rhan 8 yn ymdrin â swyddogaethau ychwanegol, cymwysterau a phrofiad swyddogion adolygu annibynnol (rheoliadau 53 a 54) a’r diffiniad o ymwelydd annibynnol a benodir o dan adran 98 o Ddeddf 2014 (rheoliad 55).
Mae Rhan 9 yn ymdrin â chymhwyso’r Rheoliadau yn ddarostyngedig i addasiadau penodedig, i blant sydd ar remánd i lety awdurdod lleol neu lety cadw ieuenctid, ac i blant sydd yng ngofal awdurdod lleol a dan gadwad mewn carchar neu lety cadw ieuenctid ar ôl eu collfarnu am drosedd, neu y gwneir yn ofynnol eu bod yn preswylio mewn mangre a gymeradwywyd neu fangre benodedig arall.
Mae Rhan 10 yn cynnwys darpariaethau amrywiol gan gynnwys cymhwyso’r Rheoliadau (yn ddarostyngedig i addasiadau) i leoliadau seibiant byr. Mae Rhan 10 hefyd yn cynnwys darpariaeth ynghylch cyfrifoldebau ALl mewn perthynas â chadw cofnodion.
Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Rheoliadau hyn. O ganlyniad, lluniwyd asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Rheoliadau hyn. Gellir cael copi oddi wrth yr Adran Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Llywodraeth Cymru, Parc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ.