RHAN 1Rhagarweiniad
Enwi, cymhwyso a chychwynI11
1
Enw’r Rheoliadau hyn yw Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd Amaethyddol) (Cymru) 2021.
2
Mae’r Rheoliadau hyn yn gymwys o ran Cymru.
3
Daw’r Rheoliadau hyn i rym ar 1 Ebrill 2021.
Mesurau trosiannol ar gyfer daliadau nad oeddent gynt mewn parth perygl nitradauI22
Mewn daliad neu ran o ddaliad nad oedd gynt wedi ei leoli neu wedi ei lleoli o fewn parth perygl nitradau fel a ddangosir ar y map perthnasol o’r enw “Parthau Perygl Nitradau Map Mynegai 2013”2F1(y “map mynegai PPN”) —
F2a
nid yw rheoliadau 5 i 11, 15, 23, 27, 33 i 35, na 37 i 43 yn gymwys hyd nes 1 Ionawr 2023,
b
nid yw rheoliadau 4 nac 36 yn gymwys hyd nes F931 Hydref 2023, ac
c
nid yw rheoliadau 17 i 21, 25, 26, nac 28 i 31 yn gymwys hyd nes 1 Awst 2024.
DehongliI33
1
Yn y Rheoliadau hyn—
mae “adeiladu” (“construct”) yn cynnwys gosod;
mae i “amaethyddiaeth” yr ystyr a roddir i “agriculture” yn adran 109(3) o Ddeddf Amaethyddiaeth 19473;
ystyr “ardal amaethyddol” (“agricultural area”) yw unrhyw dir amaethyddol a ddefnyddir at ddibenion amaethyddol;
ystyr “CANC” (“NRBW”) yw Corff Adnoddau Naturiol Cymru;
mae “cnwd â galw mawr am nitrogen” (“crop with high nitrogen demand”) yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig iddynt, porfa, tatws, betys siwgr, indrawn, gwenith, rêp had olew, haidd, bresych, rhyg a rhygwenith;
mae i “cwrs dŵr” yr ystyr a roddir i “watercourse” yn adran 221 o Ddeddf Adnoddau Dŵr 1991;
ystyr “cynllun gwrteithio” (“fertilisation plan”) yw cynllun a gafodd ei baratoi o dan reoliad 6(1)(c);
ystyr “da byw” (“livestock”) yw unrhyw anifail (gan gynnwys dofednod) a bennir yn Atodlen 1;
ystyr “da byw nad ydynt yn pori” (“non-grazing livestock”) yw unrhyw anifail a bennir yn Nhabl 2 yn Atodlen 1;
ystyr “da byw sy’n pori” (“grazing livestock”) yw unrhyw anifail a bennir yn Nhabl 1 yn Atodlen 1;
ystyr “daliad” (“holding”) yw’r holl dir a’i adeiladau cysylltiedig sydd ar gael i’w defnyddio gan y meddiannydd ac a ddefnyddir i dyfu cnydau mewn pridd neu i fagu da byw at ddibenion amaethyddol;
ystyr “dofednod” (“poultry”) yw dofednod a bennir yn Atodlen 1;
mae i “dyfroedd a reolir” yr ystyr a roddir i “controlled waters” yn adran 104 o Ddeddf Adnoddau Dŵr 1991
ystyr “elifiant silwair” (“silage effluent”) yw elifiant o silwair;
ystyr “gwrtaith ffosffad” (“phosphate fertiliser”) yw unrhyw sylwedd sy’n cynnwys un neu ragor o gyfansoddion ffosffad a ddefnyddir ar dir i wella twf y llystyfiant ac mae’n cynnwys tail organig;
ystyr “gwrtaith ffosffad a weithgynhyrchwyd” (“manufactured phosphate fertiliser”) yw unrhyw wrtaith ffosffad (ac eithrio tail organig) sydd wedi ei weithgynhyrchu drwy broses ddiwydiannol;
ystyr “gwrtaith nitrogen” (“nitrogen fertiliser”) yw unrhyw sylwedd sy’n cynnwys un neu ragor o gyfansoddion nitrogen a ddefnyddir ar dir i wella twf y llystyfiant ac mae’n cynnwys tail organig;
ystyr “gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd” (“manufactured nitrogen fertiliser”) yw unrhyw wrtaith nitrogen (ac eithrio tail organig) sydd wedi ei weithgynhyrchu drwy broses ddiwydiannol;
ystyr “hysbysiad” (“notice”) yw hysbysiad ysgrifenedig;
F3mae i “map mynegai PPN” (“NVZ index map”) yr ystyr a roddir gan reoliad 2;
ystyr “porfa” (“grass”) yw—
- a
glaswelltir parhaol neu laswelltir dros dro (ystyr dros dro yw am gyfnod o lai na phedair blynedd),
- b
sy’n bodoli rhwng hau ac aredig y borfa, ac
- c
mae’n cynnwys cnydau yr heuwyd porfa oddi tanynt,
ond nid yw’n cynnwys glaswelltir sydd â 50 % neu ragor o feillion;
- a
ystyr “pridd tenau” (“shallow soil”) yw pridd y mae ei ddyfnder yn llai na 40 cm;
ystyr “pridd tywodlyd” (“sandy soil”) yw unrhyw bridd sy’n gorwedd ar dywodfaen, ac unrhyw bridd arall sy’n cynnwys—
- a
yn yr haen hyd at ddyfnder o 40cm—
- i
mwy na 50 % yn ôl pwysau o ronynnau sydd â diamedr o 0.06 i 2 mm,
- ii
llai na 18 % yn ôl pwysau o ronynnau sydd â’u diamedr yn llai na 0.02 mm, a
- iii
llai na 5 % yn ôl pwysau o garbon organig, a
- i
- b
yn yr haen sydd rhwng 40 a 80 cm o ddyfnder—
- i
mwy na 70 % yn ôl pwysau o ronynnau sydd â diamedr o 0.06 i 2 mm,
- ii
llai na 15 % yn ôl pwysau o ronynnau sydd â’u diamedr yn llai na 0.02 mm, a
- iii
llai na 5 % yn ôl pwysau o garbon organig;
- i
- a
ystyr “pydew derbyn” (“reception pit”) yw pydew a ddefnyddir i gasglu slyri cyn ei drosglwyddo i danc storio slyri neu i gasglu slyri sy’n cael ei ollwng o danc o’r fath;
ystyr “seilo” (“silo”) yw adeiladwaith a ddefnyddir i wneud neu i storio silwair;
mae “silwair” (“silage”) yn cynnwys cnwd sy’n cael ei wneud yn silwair;
ystyr “slyri” (“slurry”) yw mater hylifol neu led hylifol a’i gynnwys yw—
- a
carthion a gynhyrchir gan dda byw (ac eithrio dofednod) tra maent ar fuarth neu mewn adeilad (gan gynnwys da byw sy’n cael eu cadw mewn corlannau sglodion coed), neu
- b
cymysgedd sy’n cynnwys yn gyfan gwbl neu’n bennaf carthion da byw, gwasarn da byw, dŵr glaw a golchion o adeilad neu fuarth a ddefnyddir gan dda byw,
ac o ddwyster sy’n caniatáu iddo gael ei bwmpio neu ei ollwng drwy ddisgyrchiant ar unrhyw gymal yn y broses o’i drin;
- a
mae “taenu” (“spreading”) yn cynnwys dodi ar wyneb y tir, chwistrellu i mewn i’r tir neu gymysgu â haenau arwyneb y tir ond nid yw’n cynnwys dyddodi carthion yn uniongyrchol ar y tir gan anifeiliaid;
ystyr “tail organig” (“organic manure”) yw unrhyw wrtaith nitrogen neu wrtaith ffosffad sy’n deillio o anifeiliaid, planhigion neu fodau dynol, ac mae’n cynnwys tail da byw;
mae “tanc storio slyri” (“slurry storage tank”) yn cynnwys lagŵn, pydew (ac eithrio pydew derbyn) neu dŵr sy’n cael ei ddefnyddio i storio slyri;
ystyr “tir y mae’r risg o oferu drosto yn isel” (“land that has a low run-off risk”) yw tir—
- a
y mae ei oleddf cyfartalog yn llai na 3º (3 gradd),
- b
nad oes ynddo ddraeniau tir (ac eithrio pibell anhydraidd sydd wedi ei selio), ac
- c
sydd o leiaf 50 metr i ffwrdd o gwrs dŵr neu ddyfrffos sy’n arwain at gwrs dŵr.
- a
2
Mae cyfeiriad yn y Rheoliadau hyn at system storio slyri yn cynnwys tanc storio slyri ac—
a
unrhyw bydew derbyn ac unrhyw danc elifiant sy’n cael ei ddefnyddio mewn cysylltiad â’r tanc, a
b
unrhyw sianelau a phibellau sy’n cael eu defnyddio mewn cysylltiad â’r tanc, ag unrhyw bydew derbyn neu ag unrhyw danc elifiant.
3
Bodlonir gofyniad yn y Rheoliadau hyn i seilo neu danc storio slyri gydymffurfio â Safon Brydeinig (yn gyfan gwbl neu’n rhannol) os yw’r seilo neu’r tanc yn cydymffurfio â safon neu â manyleb sy’n darparu lefel gyfatebol o warchodaeth a pherfformiad ac sy’n cael ei chydnabod i’w defnyddio mewn Aelod-wladwriaeth, yn Ynys yr Iâ, Liechtenstein, Norwy neu Dwrci.
RHAN 2Cyfyngu ar ddodi tail organig
Dodi tail da byw – y terfyn o ran cyfanswm y nitrogen ar gyfer yr holl ddaliadI44
1
Rhaid i feddiannydd daliad sicrhau, yn ystod F5y cyfnod perthnasol , na fydd cyfanswm y nitrogen mewn tail da byw a ddodir ar y daliad, boed yn uniongyrchol gan anifail neu drwy daenu, yn fwy na 170 kg wedi ei luosi ag arwynebedd y daliad mewn hectarau.
2
Rhaid cyfrifo maint y nitrogen a gynhyrchir gan dda byw yn unol ag Atodlen 1.
3
Wrth gyfrifo arwynebedd y daliad at ddibenion canfod maint y nitrogen y caniateir ei daenu ar y daliad, diystyrir dyfroedd wyneb, unrhyw loriau caled, adeiladau, ffyrdd neu unrhyw goetir, oni ddefnyddir y coetir hwnnw ar gyfer pori.
F44
Ym mharagraff (1), ystyr “y cyfnod perthnasol” yw—
a
ar gyfer meddiannydd daliad o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN, unrhyw gyfnod o 12 mis sy’n dechrau ar 1 Ionawr;
b
ar gyfer meddiannydd daliad neu ran o ddaliad nad oedd gynt wedi ei leoli neu wedi ei lleoli o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN, unrhyw gyfnod o 12 mis sy’n dechrau ar F1031 Hydref.
Taenu tail organig – terfynau nitrogen fesul hectarI55
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (2), rhaid i feddiannydd daliad sicrhau, mewn unrhyw gyfnod o 12 mis, na fydd cyfanswm y nitrogen mewn tail organig a daenir ar unrhyw hectar penodol ar y daliad yn fwy na 250 kg.
2
Rhaid i feddiannydd daliad sicrhau na fydd cyfanswm y nitrogen mewn tail organig, yn gyfan gwbl ar ffurf compost ardystiedig, a ddodir ar unrhyw hectar penodol o’r daliad, yn fwy nag—
a
1000 kg mewn unrhyw gyfnod o bedair blynedd os dodir ef fel tomwellt ar dir perllan, neu
b
500 kg mewn unrhyw gyfnod o ddwy flynedd os dodir ef ar unrhyw dir arall.
3
At ddibenion paragraffau (1) a (2), rhaid cyfrifo cyfanswm y nitrogen mewn tail organig drwy gyfeirio at y dulliau a ddisgrifir yn rheoliad 9 ar gyfer cadarnhau’r cynnwys nitrogen.
4
Yn y rheoliad hwn—
a
ystyr “tir perllan” yw tir y tyfir arno unrhyw ffrwyth a restrir yn Atodlen 2;
b
ystyr “compost ardystiedig” yw compost gwyrdd neu gompost gwyrdd/bwyd y mae’r cyflenwr yn cadarnhau mewn ysgrifen ei fod yn bodloni’r safonau a bennir yn y cyhoeddiad PAS 100:2011 ar ddeunyddiau a gompostiwyd, dyddiedig Ionawr 2011 ac nad yw’n cynnwys unrhyw dail da byw;
c
rhaid i’r meddiannydd gadw cadarnhad ysgrifenedig fod y tail organig yn cydymffurfio ag is-baragraff (b).
RHAN 3Y gofynion o ran cnydau
Cynllunio’r modd y taenir gwrtaith nitrogenI66
1
Rhaid i feddiannydd daliad sy’n bwriadu taenu gwrtaith nitrogen—
a
cyfrifo faint o nitrogen yn y pridd sy’n debyg o fod ar gael i’r cnwd ei amsugno yn ystod y tymor tyfu (“y cyflenwad nitrogen yn y pridd”),
b
cyfrifo’r maint optimwm o nitrogen y dylid ei daenu ar y cnwd, gan gymryd i ystyriaeth y maint o nitrogen sydd ar gael o’r cyflenwad nitrogen yn y pridd, ac
c
llunio cynllun ar gyfer taenu gwrtaith nitrogen ar gyfer y tymor tyfu hwnnw.
2
Yn achos unrhyw gnwd nad yw’n laswelltir parhaol, rhaid i’r meddiannydd gydymffurfio â pharagraff (1) cyn taenu unrhyw wrtaith nitrogen am y tro cyntaf er mwyn gwrteithio cnwd sydd wedi ei blannu neu y bwriedir ei blannu.
3
Yn achos glaswelltir parhaol, rhaid i’r meddiannydd gydymffurfio â pharagraff (1) bob blwyddyn sy’n dechrau ar 1 Ionawr cyn taenu gwrtaith nitrogen am y tro cyntaf.
4
Rhaid i’r cynllun fod ar ffurf barhaol.
5
Rhaid i’r cynllun gofnodi—
a
cyfeirnod neu enw’r cae perthnasol,
b
y rhan o’r cae a blannwyd neu y bwriedir ei phlannu, ac
c
y math o gnwd.
6
Yn achos y rhan a blannwyd neu y bwriedir ei phlannu, rhaid i’r cynllun gofnodi—
a
y math o bridd,
b
y cnwd blaenorol (ac os porfa oedd y cnwd blaenorol, a reolid y borfa drwy ei thorri ynteu ei phori),
c
y cyflenwad nitrogen yn y pridd wedi ei gyfrifo’n unol â pharagraff (1) a’r dull a ddefnyddiwyd i gyrraedd y ffigur hwn,
d
y mis y rhagwelir y caiff y cnwd ei blannu,
e
maint y cynnyrch a ddisgwylir (os yw’n gnwd âr), ac
f
y maint optimwm o nitrogen y dylid ei daenu ar y cnwd gan gymryd i ystyriaeth y maint o nitrogen sydd ar gael o’r cyflenwad nitrogen yn y pridd.
Yr wybodaeth ychwanegol sydd i’w chofnodi yn ystod y flwyddynI77
1
Cyn taenu tail organig, rhaid i’r meddiannydd, ar bob achlysur, gyfrifo maint y nitrogen o’r tail hwnnw sy’n debygol o fod ar gael i’r cnwd ei amsugno yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo.
2
Rhaid i’r meddiannydd, cyn taenu, gofnodi—
a
y rhan y taenir y tail organig arni,
b
y maint o dail organig sydd i’w daenu,
c
y dyddiad arfaethedig ar gyfer taenu (y mis),
d
y math o dail organig,
e
cyfanswm y nitrogen sydd ynddo, ac
f
cyfanswm y nitrogen sy’n debygol o fod ar gael, o’r tail organig y bwriedir ei daenu, i’r cnwd ei amsugno yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo.
3
Cyn taenu gwrtaith nitrogen, rhaid i’r meddiannydd gofnodi—
a
y maint sydd ei angen, a
b
y dyddiad arfaethedig ar gyfer taenu (y mis).
Cyfanswm y nitrogen sydd i’w daenu ar ddaliadI88
Ni waeth beth fo’r ffigur yn y cynllun, rhaid i feddiannydd sicrhau na fydd cyfanswm—
a
y nitrogen o wrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd, a
b
y nitrogen sydd ar gael i’r cnwd ei amsugno o dail organig yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo, a gyfrifir yn unol â rheoliad 9,
yn fwy yn ystod unrhyw gyfnod o 12 mis na’r terfynau a bennir yn rheoliad 10.
Cyfrifo maint y nitrogen sydd ar gael i’r cnwd ei amsugno o dail organigI99
1
Rhaid i’r meddiannydd gadarnhau cyfanswm y nitrogen mewn tail da byw, at ddibenion rheoliad 8, drwy—
a
defnyddio’r tabl yn Rhan 1 o Atodlen 3, neu
b
samplu a dadansoddi yn unol â Rhan 2 o Atodlen 3.
2
Unwaith y bydd cyfanswm y nitrogen mewn tail da byw wedi ei ganfod, rhagdybir y canrannau canlynol er mwyn cadarnhau maint y nitrogen yn y tail da byw sydd ar gael i’r cnwd ei amsugno yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo.
Math o dail da byw | Maint y nitrogen sydd ar gael i’r cnwd ei amsugno yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo |
---|---|
Slyri gwartheg | 40 % |
Slyri moch | 50 % |
Tail dofednod | 30 % |
Tail da byw eraill | 10 % |
3
Mewn perthynas â phob tail organig arall, rhaid i’r meddiannydd gadarnhau cyfanswm y nitrogen sydd ar gael i’r cnwd ei amsugno yn y tymor tyfu y’i taenir ynddo, at ddibenion rheoliad 8—
a
drwy gyfeirio at ddadansoddiadau technegol a ddarperir gan y cyflenwr,
b
i’r graddau nad oes gwybodaeth o’r fath ar gael, drwy gyfeirio at y gwerthoedd a roddir yn y Canllawiau Rheoli Maethynnau (RB 209)4, neu
c
drwy samplu a dadansoddi yn unol â Rhan 2 o Atodlen 3.
Terfynau nitrogen uchaf fesul cnwdI1010
Cyfanswm y nitrogen y caniateir ei daenu ar unrhyw gnwd a restrir yn y golofn gyntaf isod yw’r ffigur a roddir yn yr ail golofn isod, wedi ei addasu yn unol â’r nodiadau i’r tabl, ac wedi ei luosi â chyfanswm yr arwynebedd, mewn hectarau, o’r cnwd hwnnw a heuwyd ar y daliad.
Cnwd | Maint y nitrogen a ganiateir (kg)(a) | Cynnyrch safonol (tunnell/ha) |
---|---|---|
Merllys | 150 | dd/g |
Gwenith a heuir yn yr hydref neu’r gaeaf cynnar | 8.0 | |
Betys (coch) | 350 | dd/g |
Ysgewyll Brwsel | 350 | dd/g |
Bresych | 350 | dd/g |
Calabrese | 350 | dd/g |
Blodfresych | 350 | dd/g |
Moron | 150 | dd/g |
Seleri | 250 | dd/g |
Courgettes | 250 | dd/g |
Corffa | 250 | dd/g |
Ffa maes | 0 | dd/g |
Indrawn porthi | 150 | dd/g |
Porfa | 300(f) | dd/g |
Cennin | 350 | dd/g |
Letys | 250 | dd/g |
Winwns | 250 | dd/g |
Pannas | 250 | dd/g |
Pys | 0 | dd/g |
Tatws | 270 | dd/g |
Radis | 150 | dd/g |
Ffa dringo | 250 | dd/g |
Gwenith a heuir yn y gwanwyn | 7.0 | |
Haidd y gwanwyn | 150(c) | 5.5 |
Betys siwgrSwêds | 120 | dd/g |
India-corn | 250 | dd/g |
Maip | 250 | dd/g |
Haidd y gaeaf | 6.5 | |
Rêp had olew y gaeaf | 250(e) | 3.5 |
(a) Caniateir 80 kg yr hectar yn ychwanegol ar gyfer pob cnwd a dyfir mewn caeau os dodwyd gwellt neu slwtsh papur ar y cnwd presennol neu’r cnwd blaenorol. | ||
(b) Caniateir 20 kg yr hectar yn ychwanegol ar gaeau sydd â phridd tenau (ac eithrio priddoedd tenau sy’n gorwedd ar dywodfaen). | ||
(c) Caniateir 20 kg yr hectar yn ychwanegol am bob tunnell y mae’r cynnyrch disgwyliedig yn uwch na’r cynnyrch safonol. | ||
(d) Caniateir 40 kg yr hectar yn ychwanegol ar gyfer rhywogaethau o wenith melino. | ||
(e) Mae hyn yn cynnwys unrhyw nitrogen a ddodir fel esemptiad o’r cyfnod gwaharddedig ar gyfer gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd. Ceir cynyddu’r maint a ganiateir hyd at 30 kg yr hectar am bob hanner tunnell y mae’r cynnyrch disgwyliedig yn uwch na’r cynnyrch safonol. | ||
(f) Caniateir 40 kg yr hectar yn ychwanegol ar gyfer porfa a dorrir deirgwaith, o leiaf, bob blwyddyn. |
RHAN 4Rheoli’r broses o daenu gwrtaith nitrogen
Mapiau risgI1111
1
Rhaid i feddiannydd daliad sy’n taenu tail organig ar y daliad hwnnw gynnal map o’r daliad (“map risg”) yn unol â’r rheoliad hwn.
2
Os bydd amgylchiadau’n newid, rhaid i’r meddiannydd ddiweddaru’r map risg o fewn tri mis i’r newid.
3
Rhaid i’r map risg ddangos—
a
pob cae, ynghyd â’i arwynebedd mewn hectarau,
b
yr holl ddyfroedd wyneb,
c
unrhyw dyllau turio, ffynhonnau neu bydewau sydd ar y daliad neu sydd o fewn 50 metr i ffin y daliad,
d
y rhannau â phriddoedd tywodlyd neu denau,
e
tir sydd ar oleddf o fwy na 12°,
f
tir sydd o fewn 10 metr i ddyfroedd wyneb,
g
tir sydd o fewn 50 metr i dwll turio, ffynnon neu bydew,
h
draeniau tir (ac eithrio pibell anhydraidd sydd wedi ei selio);
i
safleoedd sy’n addas ar gyfer tomenni dros dro mewn caeau os bwriedir defnyddio’r dull hwn o storio tail, a
j
tir y mae’r risg o oferu drosto yn isel (mae hyn yn ddewisol i feddiannydd nad yw’n bwriadu taenu tail ar dir y mae’r risg o oferu drosto yn isel yn ystod y cyfnod storio yn unol â rheoliad 29).
4
Os yw meddiannydd yn taenu tail organig drwy ddefnyddio cyfarpar taenu manwl hyd at 6 metr oddi wrth ddŵr wyneb fel y caniateir gan reoliad 14(1), rhaid i’r map risg nodi’r tir sydd o fewn 6 metr i ddyfroedd wyneb.
5
Rhaid i’r meddiannydd gadw copi o’r map risg.
Pryd i daenu gwrtaithI1212
1
Rhaid i feddiannydd sy’n bwriadu taenu gwrtaith nitrogen gynnal arolygiad o’r caeau yn gyntaf, er mwyn ystyried y risg y gallai nitrogen fynd i mewn i ddŵr wyneb.
2
Ni chaiff unrhyw berson daenu gwrtaith nitrogen ar y tir hwnnw os oes risg sylweddol y byddai nitrogen yn mynd i mewn i ddŵr wyneb, gan gymryd i ystyriaeth yn benodol—
a
goleddf y tir, yn enwedig os yw’r goleddf yn fwy na 12°,
b
unrhyw orchudd tir,
c
pa mor agos yw’r tir at ddŵr wyneb,
d
yr amodau tywydd,
e
y math o bridd, ac
f
presenoldeb draeniau tir.
3
Ni chaiff unrhyw berson daenu gwrtaith nitrogen os yw’r pridd yn ddyfrlawn, dan ddŵr, wedi ei orchuddio ag eira, wedi rhewi neu os oedd y pridd wedi rhewi am fwy na 12 awr yn ystod y 24 awr flaenorol.
Taenu gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd ger dŵr wynebI1313
Ni chaiff unrhyw berson daenu gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd o fewn 2 fetr i ddŵr wyneb.
Taenu tail organig ger dŵr wyneb, tyllau turio, ffynhonnau neu bydewauI1414
1
Ni chaiff unrhyw berson daenu tail organig o fewn 10 metr i ddŵr wyneb oni ddefnyddir cyfarpar taenu manwl, ac yn yr achos hwnnw ni chaiff unrhyw berson daenu tail organig o fewn 6 metr i ddŵr wyneb.
2
Ond caniateir taenu tail da byw yno (ac eithrio slyri a thail dofednod)—
a
os taenir ef ar dir a reolir ar gyfer bridio adar hirgoes neu fel glaswelltir lled-naturiol cyfoethog ei rywogaethau ac os yw’r tir—
i
yn dir yr hysbyswyd ei fod yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 19815, neu
ii
yn ddarostyngedig i ymrwymiad amaeth-amgylcheddol a wnaed o dan Reoliad y Cyngor (EC) Rhif 1698/20056, neu Reoliad (EU) 1305/20137,
b
os taenir ef rhwng 1 Mehefin a 31 Hydref yn gynwysedig,
c
os na thaenir ef yn uniongyrchol ar ddŵr wyneb, a
d
os nad yw’r cyfanswm blynyddol yn fwy na 12.5 tunnell yr hectar.
3
Ni chaiff unrhyw berson daenu tail organig o fewn 50 metr i dwll turio, ffynnon neu bydew.
4
At ddibenion y rheoliad hwn diffinnir “cyfarpar taenu manwl” fel system gwadnau llusg, bar diferion neu chwistrellydd.
Rheoli’r modd y taenir gwrtaith nitrogenI1515
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (2), rhaid i unrhyw berson sy’n taenu slyri ddefnyddio cyfarpar taenu sydd â thaflwybr taenu isel, sef is na 4 metr o’r ddaear.
2
Caniateir defnyddio cyfarpar taenu sydd â thaflwybr taenu sy’n fwy na 4 metr o’r ddaear ar dir y mae’r risg o oferu drosto yn isel pan fydd cyfarpar o’r fath yn gallu cyflawni cyfartaledd cyflymder dodi slyri heb fod yn fwy na 2 mm yr awr pan fydd wrthi’n gweithredu’n ddi-dor.
3
Rhaid i unrhyw berson sy’n taenu gwrtaith nitrogen ei daenu mor fanwl gywir ag y bo modd.
Corffori tail organig yn y ddaearI1616
1
Rhaid i unrhyw berson sy’n dodi tail organig ar wyneb pridd moel neu sofl (ac eithrio pridd sydd wedi ei hau) sicrhau y corfforir y tail yn y pridd yn unol â’r rheoliad hwn.
2
Rhaid corffori tail dofednod cyn gynted ag y bo’n ymarferol, ac o fewn 24 awr fan hwyraf.
3
Rhaid corffori slyri a hylif slwtsh carthion treuliedig (hynny yw, hylif sy’n dod o drin slwtsh carthion drwy dreulio anerobig) cyn gynted ag y bo’n ymarferol, ac o fewn 24 awr fan hwyraf, oni ddodwyd y slyri a’r hylif gan ddefnyddio cyfarpar o fath a ddisgrifir yn rheoliad 14(4).
4
Rhaid corffori unrhyw dail organig arall (ac eithrio tail organig a daenir fel tomwellt ar bridd tywodlyd) yn y pridd cyn gynted ag y bo’n ymarferol, ac o fewn 24 awr fan hwyraf, os yw’r tir o fewn 50 metr i ddŵr wyneb ac yn goleddfu mewn modd a allai achosi goferu i’r dŵr hwnnw.
RHAN 5Cyfnodau gwaharddedig ar gyfer taenu gwrtaith nitrogen
Ystyr “tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwydd”I1717
Yn y Rhan hon, ystyr “tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwydd” yw tail organig y mae mwy na 30 % o gyfanswm y nitrogen sydd ynddo ar gael i’r cnwd ar yr adeg y taenir y tail.
Cyfnodau gwaharddedig ar gyfer taenu tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwyddI1818
Yn ddarostyngedig i reoliadau 19 ac 20, ni chaiff unrhyw berson daenu tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwydd ar dir rhwng y dyddiadau canlynol, sydd bob un ohonynt yn ddyddiadau cynwysedig (“y cyfnod gwaharddedig”)—
Math o Bridd | Glaswelltir | Tir tro |
---|---|---|
Pridd tywodlyd neu denau | 1 Medi i 31 Rhagfyr | 1 Awst i 31 Rhagfyr |
Pob math arall o bridd | 15 Hydref i 15 Ionawr | 1 Hydref i 31 Ionawr |
Esemptiadau: cnydau a heuir cyn 15 MediI1919
Caniateir taenu tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwydd ar dir tro lle mae’r pridd yn dywodlyd neu’n denau rhwng 1 Awst a 15 Medi yn gynwysedig, ar yr amod yr heuir y cnwd ar neu cyn 15 Medi.
Esemptiadau ar gyfer daliadau organigI2020
Caiff meddiannydd daliad sydd wedi cyflwyno ei ymgymeriad i’r system reoli y cyfeirir ati yn Erthygl 27 o Reoliad y Cyngor (EC) 834/20078 daenu tail organig sydd â chyfran uchel o nitrogen ar gael yn rhwydd ar unrhyw adeg—
a
ar gnydau a restrir yn y tabl yn Atodlen 4 (cnydau a ganiateir am y cyfnod gwaharddedig), neu
b
ar gnydau eraill yn unol â chyngor ysgrifenedig gan berson sy’n aelod o’r Cynllun Ardystio a Hyfforddi Cynghorwyr am Wrteithiau9,
ar yr amod na fydd pob hectar y mae tail organig yn cael ei daenu arno yn cael mwy na chyfanswm o 150 kg o nitrogen rhwng dechrau’r cyfnod gwaharddedig a diwedd Chwefror.
Cyfyngiadau ar ôl y cyfnod gwaharddedigI2121
O ddiwedd y cyfnod gwaharddedig tan ddiwedd Chwefror—
a
30 metr ciwbig yr hectar yw’r uchafswm o slyri y caniateir ei daenu ar unrhyw un adeg ac 8 tunnell yr hectar yw’r uchafswm o dail dofednod y caniateir ei daenu ar unrhyw un adeg, a
b
rhaid bod o leiaf dair wythnos rhwng pob taeniad.
Adegau pan waherddir taenu gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwydI2222
1
Ni chaiff unrhyw berson daenu gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd ar dir yn ystod y cyfnodau canlynol (mae pob dyddiad yn gynwysedig)—
a
yn achos glaswelltir, o 15 Medi i 15 Ionawr, neu
b
yn achos tir tro, o 1 Medi i 15 Ionawr.
2
Caniateir taenu gwrtaith yn ystod y cyfnodau hyn ar y cnydau a bennir yn y Tabl yn Atodlen 4, ar yr amod nad eir dros ben y gyfradd uchaf yng ngholofn 2.
3
Caniateir taenu yn ystod y cyfnodau hyn ar gnydau nad ydynt yn Atodlen 4 ar sail cyngor ysgrifenedig gan berson sy’n aelod o’r Cynllun Ardystio a Hyfforddi Cynghorwyr am Wrteithiau.
RHAN 6Storio tail organig a silwair
Storio tail organigI2323
Rhaid i feddiannydd daliad sy’n storio unrhyw dail organig (ac eithrio slyri), neu unrhyw sarn sydd wedi ei halogi ag unrhyw dail organig, ei storio—
a
mewn llestr,
b
mewn adeilad dan do,
c
ar wyneb anhydraidd, neu
d
yn achos tail solet y gellir ei bentyrru’n domen ar ei phen ei hun, ac nad oes hylif yn draenio o’r deunydd, ar safle dros dro mewn cae.
Gwneud neu storio silwairI2424
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (3), rhaid i berson sydd â silwair sy’n cael ei wneud neu ei storio dan ei ofal neu ei reolaeth sicrhau—
a
bod y silwair yn cael ei gadw mewn seilo sy’n bodloni gofynion Atodlen 5, neu
b
bod y silwair yn cael ei gywasgu i fyrnau–
i
sydd wedi eu lapio a’u selio mewn pilennau anhydraidd, neu wedi eu cau mewn bagiau anhydraidd, a
ii
sydd wedi eu storio o leiaf 10 metr oddi wrth unrhyw ddyfroedd croyw mewndirol neu ddyfroedd arfordirol y gallai elifiant sy’n dianc o’r byrnau fynd i mewn iddynt, neu
c
os mai cnwd yw’r silwair sy’n cael ei wneud yn silwair maes (hynny yw, silwair sy’n cael ei wneud ar dir agored drwy ddull gwahanol i’r dull byrnau y cyfeirir ato yn is-baragraff (b)), neu os mai silwair sy’n cael ei storio ar dir agored ydyw—
i
bod CANC yn cael ei hysbysu o’r man lle bydd y silwair yn cael ei wneud neu ei storio o leiaf 14 o ddiwrnodau cyn defnyddio’r fan honno at y diben hwnnw am y tro cyntaf, a
ii
bod y fan honno o leiaf 10 metr oddi wrth unrhyw ddyfroedd croyw mewndirol neu ddyfroedd arfordirol, ac o leiaf 50 metr oddi wrth fan tynnu dŵr perthnasol agosaf unrhyw ffynhonnell cyflenwi dŵr warchodedig y gallai elifiant silwair fynd i mewn iddynt pe bai’n dianc.
2
At ddibenion paragraff (1)(c)(ii), mae ffynhonnell cyflenwi dŵr yn ffynhonnell cyflenwi dŵr warchodedig—
a
os oes unrhyw dynnu dŵr perthnasol o’r ffynhonnell wedi ei drwyddedu o dan Ran 2 o Ddeddf Adnoddau Dŵr 199110, neu
b
os yw’r person sy’n gwneud neu’n storio’r silwair yn ymwybodol o leoliad y ffynhonnell—
i
cyn dechrau ar wneud y silwair, neu
ii
os gwnaed y silwair mewn man arall, cyn ei storio ar y tir dan sylw.
3
Nid yw paragraff (1) yn gymwys i silwair tra ei fod yn cael ei storio dros dro mewn cynhwysydd, ôl-gerbyd neu gerbyd mewn cysylltiad â’i gludo o gwmpas y fferm neu fan arall.
4
Ni chaiff person sydd â bwrn silwair dan ei ofal neu ei reolaeth agor na symud ymaith yr hyn sy’n lapio’r bwrn o fewn 10 metr i unrhyw ddyfroedd croyw mewndirol neu ddyfroedd arfordirol y gallai elifiant silwair, o ganlyniad, fynd i mewn iddynt.
5
Yn y rheoliad hwn—
a
ystyr “tynnu dŵr perthnasol” yw tynnu dŵr ar gyfer ei ddefnyddio—
i
i’w yfed gan bobl, neu
ii
at ddibenion domestig (o fewn yr ystyr a roddir i “domestic purposes” gan adran 218 o Ddeddf y Diwydiant Dŵr 199111) heblaw at ei yfed gan bobl, neu
iii
i weithgynhyrchu bwyd neu ddiod i’w fwyta neu i’w yfed gan bobl, a
b
ystyr “ffynhonnell cyflenwi dŵr” yw dyfroedd croyw mewndirol neu ddyfroedd daear y tynnir dŵr perthnasol ohonynt neu y trwyddedir tynnu dŵr perthnasol ohonynt.
Storio slyriI2525
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (2), rhaid i berson sydd â slyri dan ei ofal neu ei reolaeth feddu ar system storio slyri sy’n bodloni gofynion Atodlen 6, a rhaid storio’r slyri yn y system honno.
2
Nid yw paragraff (1) yn gymwys i slyri tra bo’n cael ei storio dros dro mewn tancer sy’n cael ei ddefnyddio i gludo slyri ar ffyrdd neu o gwmpas fferm.
Esemptiadau i’r gofynion storioI2626
1
Nid yw rheoliadau 24(1) a 25(1) yn gymwys i seilo neu system storio slyri—
a
a ddefnyddid, cyn 1 Mawrth 1991, at y diben o wneud silwair neu storio slyri,
b
onis defnyddid cyn 1 Mawrth 1991 at y diben hwnnw, a adeiladwyd cyn y dyddiad hwnnw ar gyfer y defnydd hwnnw, neu
c
yr oedd, mewn perthynas ag ef neu hi–
i
contract wedi ei wneud cyn 1 Mawrth 1991 i adeiladu, ehangu’n sylweddol neu ailadeiladu’n sylweddol y seilo neu’r system storio slyri, a
ii
gwaith o’r fath wedi cychwyn cyn y dyddiad hwnnw, ac
yn y naill achos neu’r llall fod y gwaith wedi ei gwblhau cyn 1 Medi 1991.
Safleoedd dros dro mewn caeauI2727
1
Ni chaiff safle dros dro mewn cae bod—
a
mewn cae sy’n agored i lifogydd neu fynd yn ddyfrlawn,
b
o fewn 50 metr i dwll turio, ffynnon neu bydew neu o fewn 10 metr i ddŵr wyneb neu ddraen tir (ac eithrio pibell anhydraidd sydd wedi ei selio),
c
mewn unrhyw un lleoliad am fwy na 12 mis yn olynol, neu
d
yn yr un man ag un cynharach a adeiladwyd o fewn y ddwy flynedd diwethaf.
2
Rhaid i unrhyw dail dofednod solet, nad oes sarn yn gymysg ag ef ac sy’n cael ei storio ar safle dros dro mewn cae, gael ei orchuddio â deunydd anhydraidd.
3
Yn ychwanegol—
a
ni chaniateir symud uwchbridd o’r tir lle y bwriedir adeiladu safle dros dro mewn cae,
b
ni chaiff safle dros dro mewn cae bod o fewn 30 metr i gwrs dŵr ar dir y nodir ar y map risg fod ei oleddf yn fwy na 12°, ac
c
rhaid cadw arwyneb unrhyw safle dros dro mewn cae mor fach ag y bo’n rhesymol ymarferol, er mwyn lleihau effeithiau trwytholchi gan ddŵr glaw.
Gwahanu slyriI2828
Rhaid i’r broses o wahanu slyri i’w ffracsiynau solet a hylifol gael ei chyflawni’n fecanyddol neu ar wyneb anhydraidd lle mae’r ffracsiwn hylifol yn draenio i mewn i gynhwysydd addas.
Gofod ar gyfer storioI2929
1
Rhaid i feddiannydd daliad sy’n cadw unrhyw un o’r anifeiliaid a bennir yn Atodlen 1 ddarparu digon o ofod i storio’r holl slyri a gynhyrchir ar y daliad yn ystod y cyfnod storio, a’r holl dail dofednod a gynhyrchir mewn buarth neu adeilad ar y daliad yn ystod y cyfnod storio.
2
Rhaid cyfrifo cyfaint y tail a gynhyrchir gan yr anifeiliaid ar y daliad yn unol ag Atodlen 1.
3
Rhaid bod gan storfa slyri y gofod i storio, yn ychwanegol at y tail, unrhyw ddŵr glaw, golchion neu hylif arall sy’n dod i mewn i’r llestr (naill ai’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol) yn ystod y cyfnod storio.
4
Nid yw cyfleusterau storio’n angenrheidiol ar gyfer slyri na thail dofednod—
a
a anfonir oddi ar y daliad, neu
b
a daenir ar dir y mae’r risg o oferu drosto yn isel (ar yr amod bod hyn yn cael ei wneud yn unol â’r cyfyngiadau ar daenu yn y Rheoliadau hyn); ond yn yr achos hwn rhaid darparu cyfleusterau storio ar gyfer gwerth wythnos ychwanegol o dail fel mesur wrth gefn pe na bai’n bosibl taenu ar rai dyddiadau.
5
At ddibenion y rheoliad hwn y “cyfnod storio” (mae pob dyddiad yn gynwysedig) yw—
a
y cyfnod rhwng 1 Hydref ac 1 Ebrill ar gyfer moch a dofednod;
b
y cyfnod rhwng 1 Hydref ac 1 Mawrth ym mhob achos arall.
Hysbysiad yn gwneud gwaith etc. yn ofynnolI3030
1
Caiff CANC, o dan amgylchiadau y mae’r Rheoliadau hyn yn gymwys iddynt, gyflwyno hysbysiad (“hysbysiad rheoliad 30”) i berson sydd â silwair neu slyri dan ei ofal neu ei reolaeth, neu sydd yn gyfrifol am y seilo, neu’r system storio slyri, yn ei gwneud yn ofynnol i’r person hwnnw wneud gwaith, neu gymryd rhagofalon neu gamau eraill, a bennir yn yr hysbysiad.
2
Rhaid i’r gwaith, y rhagofalon neu’r camau eraill fod, ym marn CANC, yn briodol, o ystyried gofynion y Rheoliadau hyn, er mwyn lleihau i’r eithaf unrhyw risg sylweddol o lygru dyfroedd a reolir.
3
Rhaid i’r hysbysiad—
a
pennu neu ddisgrifio’r gwaith y mae’n ofynnol i’r person ei wneud neu’r rhagofalon neu’r camau eraill y mae’n ofynnol iddo eu cymryd,
b
datgan y cyfnod y mae rhaid cydymffurfio ag unrhyw ofyniad o’r fath o’i fewn, ac
c
hysbysu’r person am effaith rheoliad 31.
4
Y cyfnod i gydymffurfio a ddatgenir yn yr hysbysiad yw—
a
28 niwrnod, neu
b
unrhyw gyfnod hwy sy’n rhesymol o dan yr amgylchiadau.
5
Rhaid i berson y cyflwynwyd iddo hysbysiad rheoliad 30 gydymffurfio â gofynion yr hysbysiad hwnnw.
6
Caiff CANC ar unrhyw adeg (gan gynnwys adeg ar ôl i’r cyfnod i gydymffurfio ddod i ben)—
a
tynnu’r hysbysiad yn ei ôl,
b
estyn y cyfnod i gydymffurfio ag unrhyw ofyniad yn yr hysbysiad, neu
c
gyda chydsyniad y person y cyflwynir yr hysbysiad iddo, addasu gofynion yr hysbysiad.
7
Rhaid i CANC dynnu’r hysbysiad yn ei ôl, estyn y cyfnod i gydymffurfio, neu addasu gofynion yr hysbysiad os cyfarwyddir ef i wneud hynny gan Weinidogion Cymru o dan reoliad 31(5).
Apelau yn erbyn hysbysiadau rheoliad 30I3131
1
Caiff person y cyflwynwyd iddo hysbysiad rheoliad 30, o fewn cyfnod o 28 niwrnod sy’n dechrau drannoeth y dyddiad y cyflwynwyd yr hysbysiad iddo (neu unrhyw gyfnod hwy a ganiateir gan Weinidogion Cymru), apelio i Weinidogion Cymru yn erbyn yr hysbysiad.
2
Rhaid i apêl o dan y rheoliad hwn gael ei gwneud drwy i’r apelydd gyflwyno hysbysiad i Weinidogion Cymru.
3
Rhaid i’r hysbysiad gynnwys datganiad o sail yr apêl neu rhaid i ddatganiad o’r fath ddod gydag ef.
4
Cyn penderfynu ar apêl o dan y rheoliad hwn, rhaid i Weinidogion Cymru, os gofyn yr apelydd neu CANC iddynt wneud hynny, roi cyfle i’r apelydd neu CANC ymddangos ger eu bron a chael gwrandawiad gan berson a benodwyd gan Weinidogion Cymru at y diben hwnnw.
5
Wrth benderfynu ar apêl o dan y rheoliad hwn, caiff Gweinidogion Cymru gyfarwyddo CANC—
a
i dynnu’r hysbysiad rheoliad 30 yn ei ôl,
b
i addasu unrhyw un neu ragor o’i ofynion,
c
i estyn y cyfnod i gydymffurfio ag unrhyw ofyniad, neu
d
i wrthod yr apêl.
6
Estynnir y cyfnod i gydymffurfio â hysbysiad rheoliad 30 y gwnaed apêl yn ei erbyn, yn ddarostyngedig i unrhyw gyfarwyddyd o dan baragraff (5), fel ei fod yn dod i ben ar y dyddiad pan fydd Gweinidogion Cymru’n penderfynu’n derfynol ar yr apêl neu, os tynnir yr apêl yn ei hôl, ar ddyddiad ei thynnu’n ôl.
Hysbysiad o adeiladu etc.I3232
1
Mae’r rheoliad hwn yn gymwys i unrhyw seilo neu system storio slyri y mae ei adeiladu neu ei hadeiladu i ddechrau ar neu ar ôl 28 Ebrill 2021 (“storfa newydd neu storfa wedi ei gwella”).
2
Rhaid i berson sy’n bwriadu cael silwair neu slyri dan ei ofal neu ei reolaeth, a hwnnw i gael ei gadw mewn storfa newydd neu storfa wedi ei gwella, roi i CANC hysbysiad yn pennu’r math o seilo neu system storio a’i leoliad neu ei lleoliad, o leiaf 14 o ddiwrnodau cyn y mae gwaith adeiladu’r storfa newydd neu storfa wedi ei gwella, i ddechrau.
3
Yn y rheoliad hwn, mae “adeiladu” yn cynnwys ehangu’n sylweddol ac ailadeiladu’n sylweddol.
RHAN 7Cyfrifiadau a chofnodion
Cofnodi maint y daliadI3333
1
Rhaid i feddiannydd daliad gynnal cofnod o faint cyfan y daliad wedi ei gyfrifo’n unol â rheoliad 4(3).
2
Os bydd maint y daliad yn newid, rhaid diweddaru’r cofnod hwn o fewn un mis.
Cofnodion ynglŷn â storio tail yn ystod y cyfnod storioI3434
1
Rhaid i feddiannydd daliad sydd â da byw gynnal cofnod o’r canlynol—
a
maint y tail y bydd y nifer disgwyliedig o anifeiliaid yn ei gynhyrchu, a gedwir mewn adeilad neu ar lawr caled yn ystod y cyfnod storio y cyfeiriwyd ato yn rheoliad 29, gan ddefnyddio’r ffigurau yn Atodlen 1;
b
maint y gofod storio (llestri slyri a lloriau caled) y mae ei angen i’w gwneud yn bosibl cydymffurfio â rheoliad 29, gan gymryd i ystyriaeth—
i
maint y tail y bwriedir ei allforio o’r daliad,
ii
maint y tail y bwriedir ei daenu ar dir y mae’r risg o oferu drosto yn isel, a
iii
yn achos llestr i ddal slyri, maint yr hylif ac eithrio slyri sy’n debygol o fynd i mewn i’r llestr;
c
maint cyfredol y gofod storio ar y daliad.
2
Rhaid i feddiannydd sy’n dod ag anifeiliaid i ddaliad am y tro cyntaf gydymffurfio â pharagraff (1) o fewn mis ar ôl dod â’r anifeiliaid yno.
3
Os yw maint y gofod storio yn newid, rhaid i’r meddiannydd gofnodi’r newid o fewn wythnos.
Cofnodion blynyddol ynglŷn â storioI3535
1
Cyn 30 Ebrill bob blwyddyn rhaid i feddiannydd daliad sydd â da byw gofnodi, am y cyfnod storio blaenorol y cyfeirir ato yn rheoliad 29, nifer a chategori’r anifeiliaid mewn adeilad neu ar lawr caled yn ystod y cyfnod storio.
2
Rhaid i’r meddiannydd gofnodi hefyd y safleoedd a ddefnyddiwyd ar gyfer tomenni mewn caeau a dyddiadau eu defnyddio.
Cofnod o’r nitrogen a gynhyrchwyd gan anifeiliaid ar y daliadI3636
1
Cyn F7y dyddiad perthnasol bob blwyddyn rhaid i’r meddiannydd wneud cofnod o’r canlynol—
a
nifer a chategori (yn unol â’r categorïau yn Atodlen 1) yr anifeiliaid ar y daliad yn ystod y F8cyfnod o 12 mis blaenorol , a
b
nifer y diwrnodau a dreuliodd pob anifail ar y daliad.
2
Rhaid i’r meddiannydd gyfrifo wedyn faint y nitrogen sydd yn y tail a gynhyrchwyd gan yr anifeiliaid ar y daliad yn ystod y flwyddyn honno gan ddefnyddio’r Tabl yn Atodlen 1.
3
Fel arall, yn achos moch neu ddofednod a letyir yn barhaol, caiff y meddiannydd ddefnyddio—
a
meddalwedd a gymeradwywyd gan Weinidogion Cymru, neu
b
yn achos system cadw da byw sy’n cynhyrchu tail solet yn unig, dulliau samplu a dadansoddi yn unol â Rhan 2 o Atodlen 3.
4
Rhaid i’r meddiannydd wneud cofnod o’r cyfrifiadau a’r modd y cyrhaeddwyd at y ffigurau terfynol.
5
Rhaid i feddiannydd a ddefnyddiodd feddalwedd a gymeradwywyd gan Weinidogion Cymru gadw allbrint o’r canlyniad.
F66
Yn y rheoliad hwn—
ystyr “cyfnod o 12 mis blaenorol” (“previous 12 month period”) yw—
- a
ar gyfer meddiannydd daliad o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN, y cyfnod o 12 mis sy’n dechrau ar 1 Ionawr ac sy’n gorffen ar 31 Rhagfyr cyn y dyddiad perthnasol;
- b
ar gyfer meddiannydd daliad neu ran o ddaliad nad oedd gynt wedi ei leoli neu wedi ei lleoli o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN—
ystyr “dyddiad perthnasol” (“relevant date”) yw—
- a
ar gyfer meddiannydd daliad o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN, 30 Ebrill;
- b
ar gyfer meddiannydd daliad neu ran o ddaliad nad oedd gynt wedi ei leoli neu wedi ei lleoli o fewn parth perygl nitradau fel y’i dangosir ar y map mynegai PPN, F13rhodder “28 Chwefror 2025 ac ar gyfer pob blwyddyn ddilynol 28 Chwefror.
- a
Tail da byw a ddygwyd i’r daliad neu a anfonwyd ohonoI3737
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (3), rhaid i feddiannydd sy’n dod â thail da byw i’r daliad gofnodi, o fewn un wythnos—
a
math a maint y tail da byw,
b
y dyddiad y daethpwyd â’r tail da byw i’r daliad,
c
maint y nitrogen sydd ynddo, a
d
os yw’n hysbys, enw a chyfeiriad y cyflenwr.
2
Rhaid i feddiannydd sy’n anfon tail da byw o ddaliad gofnodi o fewn un wythnos—
a
math a maint y tail da byw,
b
y dyddiad y’i hanfonwyd o’r daliad,
c
maint y nitrogen sydd ynddo,
d
enw a chyfeiriad y derbynnydd, ac
e
manylion cynllun wrth gefn sydd i’w ddefnyddio pe bai cytundeb i berson dderbyn y tail da byw yn methu.
3
Os nad yw maint y nitrogen sydd yn y tail da byw a ddygir i’r daliad yn hysbys, rhaid i’r meddiannydd ganfod y maint hwnnw cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol wedi i’r tail gyrraedd, a’i gofnodi o fewn un wythnos o’i ganfod.
4
Rhaid canfod maint cyfan y nitrogen sydd yn y tail da byw drwy ddefnyddio naill ai’r ffigurau safonol yn Rhan 1 o Atodlen 3 neu drwy samplu a dadansoddi yn y modd a nodir yn Rhan 2 o’r Atodlen honno.
Samplu a dadansoddiI3838
Rhaid i unrhyw berson sy’n defnyddio samplu a dadansoddi i ganfod maint y nitrogen mewn tail organig gadw’r adroddiad gwreiddiol gan y labordy.
Cofnodion o’r cnydau a heuwydI3939
Rhaid i feddiannydd sy’n bwriadu taenu gwrtaith nitrogen gofnodi, o fewn wythnos i hau cnwd—
a
y cnwd a heuir, a
b
dyddiad ei hau.
Cofnodion o daenu gwrtaith nitrogenI4040
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (3), o fewn un wythnos i daenu tail organig rhaid i’r meddiannydd gofnodi—
a
y rhan y taenwyd y tail organig arni;
b
faint o dail organig a daenwyd;
c
y dyddiad neu’r dyddiadau;
d
y dulliau o’i daenu;
e
y math o dail organig;
f
cyfanswm y nitrogen sydd ynddo;
g
maint y nitrogen oedd ar gael i’r cnwd.
2
Yn ddarostyngedig i baragraff (3), o fewn un wythnos i daenu gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd rhaid i’r meddiannydd gofnodi—
a
dyddiad ei daenu, a
b
maint y nitrogen a daenwyd.
3
Nid yw paragraffau (1) a (2) yn gymwys i feddiannydd daliad mewn unrhyw flwyddyn galendr pan fo 80 % o arwynebedd amaethyddol y daliad wedi ei hau â phorfa, ac—
a
nad yw cyfanswm y nitrogen mewn tail organig a ddodir ar y daliad, boed yn uniongyrchol gan anifeiliaid neu o ganlyniad i daenu, yn fwy na 100 kg yr hectar,
b
nad yw cyfanswm y nitrogen mewn gwrtaith nitrogen a weithgynhyrchwyd a ddodir ar y daliad yn fwy na 90 kg yr hectar, ac
c
nad yw’r meddiannydd yn dod ag unrhyw dail organig i’r daliad.
Cofnodion dilynolI4141
1
Rhaid i feddiannydd sydd wedi defnyddio gwrtaith nitrogen gofnodi’r cynnyrch a gafwyd o gnwd âr o fewn wythnos i ganfod y cynnyrch hwnnw.
2
Cyn 30 Ebrill bob blwyddyn rhaid i feddiannydd gofnodi sut y cafodd unrhyw laswelltir ei reoli yn y flwyddyn galendr flaenorol.
Cadw cyngorI4242
Rhaid i feddiannydd gadw copi o unrhyw gyngor gan berson sy’n aelod o’r Cynllun Ardystio a Hyfforddi Cynghorwyr am Wrteithiau, ac y dibynnwyd arno at unrhyw ddiben o dan y Rheoliadau hyn, am bum mlynedd.
Dal gafael ar gofnodionI4343
Rhaid i unrhyw berson y mae’n ofynnol iddo wneud cofnod o dan y Rheoliadau hyn gadw’r cofnod hwnnw am bum mlynedd.
RHAN 8Monitro ac adolygu
Monitro ac adolyguI4444
1
Rhaid i Weinidogion Cymru sefydlu rhaglen fonitro i asesu effeithiolrwydd y mesurau a osodir gan y Rheoliadau hyn fel modd i leihau neu atal llygredd dŵr o ffynonellau amaethyddol.
2
O leiaf bob pedair blynedd, rhaid i Weinidogion Cymru adolygu effeithiolrwydd y mesurau a osodir gan y Rheoliadau hyn fel modd i leihau neu atal llygredd dŵr o ffynonellau amaethyddol ac, os yw’n angenrheidiol, eu diwygio.
3
Wrth gynnal adolygiad o dan baragraff (2), rhaid i Weinidogion Cymru ystyried—
a
y data gwyddonol a thechnegol sydd ar gael, gan gyfeirio’n benodol at y priod gyfraniadau nitrogen sy’n dod o ffynonellau amaethyddol a ffynonellau eraill, a
b
amodau amgylcheddol rhanbarthol.
Mesurau amgenI4545
1
Os ceir cynigion ar gyfer cyfres amgen o fesurau i sicrhau’r canlyniadau yn rheoliad 44(1) o fewn 18 mis i ddyfodiad i rym y Rheoliadau hyn, rhaid i Weinidogion Cymru ystyried a fyddai’r mesurau hynny’n sicrhau’r canlyniadau yn fwy effeithiol na’r mesurau a gynhwysir yn y Rheoliadau hyn.
2
Os yw Gweinidogion Cymru wedi eu bodloni y byddai cynigion a gyflwynwyd o dan baragraff (1) yn fwy effeithiol i sicrhau’r canlyniadau yn rheoliad 44(1), rhaid iddynt gyhoeddi datganiad o fewn dwy flynedd i ddyfodiad i rym y Rheoliadau hyn, gan esbonio pa gamau a gymerir.
RHAN 9Gorfodi
Troseddau a chosbauI4646
1
Yn ddarostyngedig i baragraff (2), mae unrhyw berson sy’n torri unrhyw ddarpariaeth yn y Rheoliadau hyn yn euog o drosedd ac yn agored o’i euogfarnu’n ddiannod, neu o’i euogfarnu ar dditiad, i ddirwy.
2
Mae person sy’n torri rheoliad 32 yn euog o drosedd a bydd yn agored o’i euogfarnu’n ddiannod i ddirwy nad yw’n fwy na lefel 2 ar y raddfa safonol.
3
Yn ddarostyngedig i baragraff (4), pan fo corff corfforedig yn euog o drosedd o dan y Rheoliadau hyn, ac os profir bod y drosedd honno wedi ei chyflawni drwy gydsyniad neu ymoddefiad, neu i’w phriodoli i unrhyw esgeulustod ar ran—
a
unrhyw gyfarwyddwr, rheolwr, ysgrifennydd neu berson arall tebyg yn y corff corfforedig, neu
b
unrhyw berson a oedd yn honni ei fod yn gweithredu yn rhinwedd unrhyw swyddogaeth o’r fath,
bydd y person hwnnw, yn ogystal â’r corff corfforedig, yn euog o’r drosedd a bydd yn agored i’w erlyn a’i gosbi yn unol â hynny.
4
Nid yw paragraff (3) yn gymwys i unrhyw doriadau o dan reoliadau 24(1), 24(4), 25(1), 30(5) neu 32.
5
At ddibenion y rheoliad hwn, ystyr “cyfarwyddwr”, mewn perthynas â chorff corfforedig y rheolir ei faterion gan ei aelodau, yw aelod o’r corff corfforedig.
GorfodiI4747
Gorfodir y Rheoliadau hyn gan CANC.
RHAN 10Amrywiol
DirymuI4848
1
Mae Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair a Slyri) (Cymru) 201012 wedi eu dirymu fel a ganlyn—
a
mewn perthynas â daliad neu ran o ddaliad a oedd wedi ei leoli neu wedi ei lleoli mewn parth perygl nitradau fel a ddangosir ar y map perthnasol o’r enw “Parthau Perygl Nitradau Map Mynegai 2013”13, ar 1 Ebrill 2021;
b
mewn perthynas â phob daliad arall—
i
rheoliadau 3 a 9 ar 1 Ebrill 2021;
ii
pob darpariaeth sy’n weddill ar 1 Awst 2024.
Diwygiadau canlyniadolI4949
1
Yn Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 201616, yn Atodlen 2, ym mharagraff 17(b), yn lle “the Nitrate Pollution Prevention (Wales) Regulations 2013” rhodder “the Water Resources (Control of Agricultural Pollution) (Wales) Regulations 2021”.
2
Yn Rheoliadau’r Amgylchedd Dŵr (Y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr) (Cymru a Lloegr) 201717, yn Rhan 2 o Atodlen 2—
a
yn lle paragraff 21 rhodder—
21
The Water Resources (Control of Agricultural Pollution) (Wales) Regulations 2021.
b
yn lle paragraff 24 rhodder—
24
The Water Resources (Control of Agricultural Pollution) (Wales) Regulations 2021.
3
Yn Rheoliadau Cadwraeth Cynefinoedd a Rhywogaethau (Cymru a Lloegr) 201718, yn rheoliad 104, hepgorer paragraff (1)(b) a’r “neu” o’i flaen.