Deddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017

Valid from 01/02/2018

Gorfodi LL+C

97 Camau gorfodi gan awdurdodau lleol LL+C

(1) Caiff awdurdod lleol—

(a) dwyn erlyniadau mewn cysylltiad â throseddau yn ei ardal o dan adran 95;

(b) ymchwilio i gwynion mewn cysylltiad â throseddau honedig yn ei ardal o dan adran 95;

(c) cymryd unrhyw gamau eraill gyda golwg ar ostwng nifer y troseddau sy’n digwydd o dan adran 95 yn ei ardal.

(2) Rhaid i awdurdod lleol—

(a) ystyried, o leiaf unwaith ym mhob cyfnod o ddeuddeng mis, i ba raddau y mae’n briodol i’r awdurdod gynnal yn ei ardal raglen o gamau gorfodi mewn perthynas ag adran 95, a

(b) i’r graddau y mae’n ystyried ei bod yn briodol gwneud hynny, gynnal rhaglen o’r fath.

(3) At ddibenion is-adran (2), mae rhaglen o gamau gorfodi mewn perthynas ag adran 95 yn rhaglen sy’n golygu cymryd pob un neu unrhyw un neu ragor o’r camau y cyfeirir atynt yn is-adran (1).

(4) At ddiben arfer ei swyddogaethau o dan is-adran (2), rhaid i awdurdod lleol gynnal unrhyw ymgynghoriad y mae’n ystyried ei fod yn briodol â phrif swyddog yr heddlu ar gyfer ardal heddlu y mae unrhyw ran ohoni yn dod o fewn ardal yr awdurdod lleol.

Gwybodaeth Cychwyn

I1 A. 97 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

98 Swyddogion awdurdodedig LL+C

Mae cyfeiriadau yn y Rhan hon at swyddog awdurdodedig yn gyfeiriadau at unrhyw berson (pa un a yw’n swyddog i’r awdurdod lleol ai peidio) sydd wedi ei awdurdodi gan awdurdod lleol at ddibenion y Rhan hon.

Gwybodaeth Cychwyn

I2 A. 98 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

99 Pwerau mynediad LL+C

(1) Caiff cwnstabl neu swyddog awdurdodedig fynd i mewn i fangre ar unrhyw adeg resymol—

(a) os oes gan y cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig seiliau rhesymol dros gredu bod trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni, a

(b) os yw’r cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig yn ystyried ei bod yn angenrheidiol mynd i mewn i’r fangre at ddiben canfod a yw trosedd o’r fath wedi ei chyflawni.

(2) Ond nid yw hyn yn gymwys mewn perthynas â mangre a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel annedd.

(3) Ni chaiff person y cyfeirir ato yn is-adran (1) fynd i mewn i fangre drwy rym o dan yr adran hon.

(4) Rhaid i swyddog awdurdodedig, os gofynnir iddo wneud hynny, ddangos tystiolaeth o’r awdurdodiad y cyfeirir ato yn adran 98 cyn mynd i mewn i fangre o dan yr adran hon.

(5) Yn yr adran hon ac yn adrannau 100 i 103, mae “mangre” yn cynnwys unrhyw fan ac unrhyw gerbyd (ac eithrio awyren neu hofrenfad), stondin neu strwythur symudol.

Gwybodaeth Cychwyn

I3 A. 99 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

100 Gwarant i fynd i mewn i annedd LL+C

(1) Caiff ynad heddwch arfer y pŵer yn is-adran (2) mewn perthynas â mangre yng Nghymru a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel annedd os yw wedi ei fodloni ar sail gwybodaeth ysgrifenedig ar lw—

(a) bod seiliau rhesymol dros gredu bod trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni, a

(b) ei bod yn angenrheidiol mynd i mewn i’r fangre at ddiben canfod a yw trosedd o’r fath wedi ei chyflawni.

(2) Caiff yr ynad ddyroddi gwarant sy’n awdurdodi cwnstabl neu swyddog awdurdodedig i fynd i mewn i’r fangre, drwy rym os oes angen.

(3) Mae’r warant yn parhau mewn grym tan ddiwedd y cyfnod o 28 o ddiwrnodau sy’n dechrau â’r dyddiad y’i dyroddwyd.

Gwybodaeth Cychwyn

I4 A. 100 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

101 Gwarant i fynd i mewn i fangreoedd eraill LL+C

(1) Caiff ynad heddwch arfer y pŵer yn is-adran (2) mewn perthynas â mangre yng Nghymru ac eithrio mangre a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel annedd os yw wedi ei fodloni ar sail gwybodaeth ysgrifenedig ar lw—

(a) bod seiliau rhesymol dros gredu bod trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni,

(b) ei bod yn angenrheidiol mynd i mewn i’r fangre at ddiben canfod a yw trosedd o’r fath wedi ei chyflawni, ac

(c) bod gofyniad a nodir yn un neu ragor o is-adrannau (3) i (6) wedi ei fodloni.

(2) Caiff yr ynad ddyroddi gwarant sy’n awdurdodi cwnstabl neu swyddog awdurdodedig i fynd i mewn i’r fangre, drwy rym os oes angen.

(3) Y gofyniad yw—

(a) bod gofyn am fynd i mewn i’r fangre wedi ei wrthod neu’n debygol o gael ei wrthod, a

(b) bod hysbysiad o fwriad i wneud cais am warant o dan yr adran hon wedi ei roi i’r meddiannydd neu berson yr ymddengys yn rhesymol i’r ynad heddwch ei fod yn ymwneud â rheoli’r fangre.

(4) Y gofyniad yw bod gofyn am fynd i mewn i’r fangre, neu roi hysbysiad o fwriad i wneud cais am warant o dan yr adran hon, yn debygol o danseilio diben y mynediad.

(5) Y gofyniad yw nad yw’r fangre wedi ei meddiannu.

(6) Y gofyniad yw—

(a) bod meddiannydd y fangre yn absennol dros dro, a

(b) bod aros i’r meddiannydd ddychwelyd yn debygol o danseilio diben y mynediad.

(7) Mae’r warant yn parhau mewn grym tan ddiwedd y cyfnod o 28 o ddiwrnodau sy’n dechrau â’r dyddiad y’i dyroddwyd.

Gwybodaeth Cychwyn

I5 A. 101 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

102 Darpariaeth atodol ynghylch pwerau mynediad LL+C

(1) Caiff person sy’n mynd i mewn i fangre yn rhinwedd adran 99, neu yn rhinwedd gwarant o dan adran 100 neu 101, fynd ag unrhyw bersonau eraill ac unrhyw gyfarpar y mae’r person yn ystyried eu bod yn briodol.

(2) Os yw meddiannydd mangre y mae person wedi ei awdurdodi i fynd i mewn iddi drwy warant o dan adran 100 neu 101 yn bresennol ar yr adeg y mae’r person yn ceisio gweithredu’r warant—

(a) rhaid rhoi enw’r person i’r meddiannydd;

(b) os nad yw’n gwnstabl mewn lifrai, rhaid i’r person gyflwyno i’r meddiannydd dystiolaeth ddogfennol bod y person yn gwnstabl neu’n swyddog awdurdodedig;

(c) rhaid i’r person gyflwyno’r warant i’r meddiannydd;

(d) rhaid i’r person gyflenwi copi ohoni i’r meddiannydd.

(3) Os nad yw mangre y mae person wedi ei awdurdodi i fynd i mewn iddi drwy warant o dan adran 100 neu 101 wedi ei meddiannu, neu os yw’r meddiannydd yn absennol dros dro, yna wrth adael y fangre rhaid i’r person ei gadael wedi ei diogelu yr un mor effeithiol rhag mynediad anawdurdodedig ag yr oedd pan aeth y person iddi.

Gwybodaeth Cychwyn

I6 A. 102 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

103 Pwerau arolygu etc. LL+C

(1) Caiff cwnstabl neu swyddog awdurdodedig sy’n mynd i mewn i fangre o dan adran 99, neu yn rhinwedd gwarant o dan adran 100 neu 101, wneud unrhyw un neu ragor o’r canlynol os yw’r cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig yn ystyried ei bod yn angenrheidiol at ddiben canfod a yw trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni—

(a) cynnal arolygiadau ac archwiliadau yn y fangre;

(b) ei gwneud yn ofynnol cyflwyno unrhyw beth yn y fangre, ei arolygu, a chymryd a chadw samplau ohono neu echdynion ohono;

(c) cymryd meddiant o unrhyw beth yn y fangre, a’i gadw am gyhyd ag y mae’r cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig yn ystyried ei bod yn angenrheidiol at y diben hwnnw;

(d) ei gwneud yn ofynnol i unrhyw berson roi gwybodaeth, neu ddarparu cyfleusterau a chymorth mewn cysylltiad â materion sydd o fewn rheolaeth y person.

(2) Os yw cwnstabl neu swyddog awdurdodedig, yn rhinwedd is-adran (1)(c), yn cymryd u unrhyw beth o’r fangre, rhaid i’r cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig adael yn y fangre y cafodd ei gymryd ohoni ddatganiad—

(a) sy’n rhoi manylion yr hyn sydd wedi ei gymryd ac sy’n datgan bod y cwnstabl neu’r swyddog wedi cymryd meddiant ohono, a

(b) sy’n nodi’r person y caniateir gofyn iddo i’r eiddo gael ei ddychwelyd.

(3) Mae’r pwerau a roddir gan yr adran hon yn cynnwys y pŵer—

(a) i gopïo dogfennau y deuir o hyd iddynt yn y fangre;

(b) i osod gofynion o ran sut y darperir dogfennau (a gaiff gynnwys gofynion i ddarparu copïau darllenadwy o ddogfennau y deuir o hyd iddynt yn y fangre ac a gedwir yn electronig).

(4) At y diben hwn, mae “dogfennau” yn cynnwys gwybodaeth sydd wedi ei chofnodi ar unrhyw ffurf; ac mae cyfeiriadau at ddogfennau y deuir o hyd iddynt yn y fangre yn cynnwys—

(a) dogfennau a gedwir ar gyfrifiaduron neu ddyfeisiau electronig eraill yn y fangre, a

(b) dogfennau a gedwir yn rhywle arall ac y gellir cael mynediad iddynt drwy gyfrifiaduron neu ddyfeisiau electronig eraill yn y fangre.

(5) Nid yw’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i berson ateb unrhyw gwestiwn neu gyflwyno unrhyw ddogfen y byddai hawl gan y person i wrthod ei ateb neu wrthod ei chyflwyno mewn achos mewn llys yng Nghymru a Lloegr neu at ddibenion achos o’r fath.

Gwybodaeth Cychwyn

I7 A. 103 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

104 Rhwystro etc. cwnstabl neu swyddog LL+C

(1) Mae unrhyw berson sy’n rhwystro’n fwriadol gwnstabl neu swyddog awdurdodedig sy’n arfer swyddogaethau o dan adrannau 99 i 103 yn cyflawni trosedd.

(2) Mae unrhyw berson sydd, heb achos rhesymol, yn methu—

(a) â darparu i gwnstabl neu swyddog awdurdodedig gyfleusterau y mae’n rhesymol i’r cwnstabl neu’r swyddog awdurdodedig ei gwneud yn ofynnol iddynt gael eu darparu at ddiben gofyniad o dan adran 103(1), neu

(b) â chydymffurfio â gofyniad o dan adran 103(1)(b) neu (d),

yn cyflawni trosedd.

(3) Mae person sy’n euog o drosedd o dan yr adran hon yn agored ar euogfarn ddiannod i ddirwy nad yw’n uwch na lefel 3 ar y raddfa safonol.

(4) Mae’r adran hon yn ddarostyngedig i adran 103(5).

Gwybodaeth Cychwyn

I8 A. 104 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

105 Pŵer i wneud pryniannau prawf LL+C

Caiff swyddog awdurdodedig wneud unrhyw bryniannau a threfniadau, a sicrhau y darperir unrhyw wasanaethau, y mae’r swyddog yn ystyried eu bod yn angenrheidiol at ddiben arfer swyddogaethau’r awdurdod lleol o dan y Rhan hon neu yn rhinwedd y Rhan hon.

Gwybodaeth Cychwyn

I9 A. 105 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

106 Eiddo a gedwir: apelau LL+C

(1) Caiff person (“P”) a chanddo fuddiant mewn unrhyw beth yr eir ymaith ag ef o dan adran 103(1)(c) (“eiddo a gedwir”) wneud cais drwy gŵyn i unrhyw lys ynadon am orchymyn sy’n ei gwneud yn ofynnol iddo gael ei ryddhau, naill ai i P neu i berson arall.

(2) Os yw’r llys, ar gais o dan yr adran hon, wedi ei fodloni nad yw’n angenrheidiol parhau i gadw’r eiddo a gedwir at ddiben canfod a yw trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni, caiff wneud gorchymyn sy’n ei gwneud yn ofynnol i’r eiddo a gedwir gael ei ryddhau.

(3) Caiff gorchymyn o dan yr adran hon gynnwys pa ddarpariaeth bynnag y mae’r llys yn meddwl ei bod yn briodol er mwyn gohirio ei ddwyn i rym wrth aros i apêl (gan gynnwys cais o dan adran 111 o Ddeddf Llysoedd Ynadon 1980 (p.43)) gael ei gwneud a dyfarnu arni.

(4) Os yw’r llys yn gohirio gwrandawiad cais o dan yr adran hon, caiff wneud gorchymyn mewn cysylltiad â’r eiddo a gedwir sy’n para tan wrandawiad terfynol y cais neu hyd nes y gwneir unrhyw orchymyn pellach, os yw’n ystyried ei bod yn briodol gwneud hynny.

(5) Nid oes dim byd yn yr adran hon sy’n effeithio ar unrhyw bŵer arall sydd gan y llys i wneud gorchymyn mewn cysylltiad â’r eiddo a gedwir, gan gynnwys unrhyw bŵer i wneud gorchymyn o dan adran 1 o Ddeddf yr Heddlu (Eiddo) 1897 (p.30) (pŵer i wneud gorchmynion mewn cysylltiad ag eiddo sydd ym meddiant yr heddlu).

Gwybodaeth Cychwyn

I10 A. 106 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)

107 Eiddo a gyfeddir: digolledu LL+C

(1) Caiff person (“P”) a chanddo fuddiant mewn unrhyw beth y mae swyddog awdurdodedig neu gwnstabl (“swyddog gorfodi”) wedi cymryd meddiant ohono o dan adran 103(1)(c) (“eiddo a gyfeddir”) wneud cais drwy gŵyn i unrhyw lys ynadon i gael ei ddigolledu.

(2) Mae is-adran (3) yn gymwys os yw’r llys, ar gais o dan yr adran hon, wedi ei fodloni—

(a) bod P wedi dioddef colled neu ddifrod oherwydd bod y swyddog gorfodi wedi cymryd meddiant o’r eiddo a gyfeddir, neu ei gadw, o dan amgylchiadau pan nad oedd yn angenrheidiol gwneud hynny at ddiben canfod a oedd trosedd o dan adran 95 wedi ei chyflawni, a

(b) na ellir priodoli’r golled neu’r difrod i esgeulustod neu ddiffyg P.

(3) Caiff y llys orchymyn i P gael ei ddigolledu—

(a) pan fo’r swyddog gorfodi yn swyddog awdurdodedig i awdurdod lleol, gan yr awdurdod lleol, neu

(b) pan fo’r swyddog gorfodi yn gwnstabl, gan brif gwnstabl yr heddlu y mae’r cwnstabl yn aelod ohono.

(4) Mae’r cyfeiriad yn is-adran (3) at “heddlu” yn gyfeiriad at heddlu ar gyfer ardal sy’n ardal heddlu at ddibenion adran 1 o Ddeddf yr Heddlu 1996 (p.16).

Gwybodaeth Cychwyn

I11 A. 107 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 126(2)