Pennod 5: Adrannau 43-55 - Troseddau a chosbau
94.Y troseddau yn y Ddeddf a ddosberthir yn droseddau diannod yw:
gwneud datganiad anwir mewn dogfen (adran 47)
methiant i gyflwyno datganiad blynyddol (adran 48)
methiant i ddarparu gwybodaeth (adran 49).
95.Gellid darparu datganiad anwir ar lafar neu’n ysgrifenedig ac, yn yr un modd, gall methu â darparu gwybodaeth ddigwydd drwy fethu â darparu’r wybodaeth ar lafar neu’n ysgrifenedig.
96.Y troseddau yn y Ddeddf a ddosberthir yn droseddau neillffordd yw:
darparu gwasanaeth rheoleiddiedig heb fod wedi ei gofrestru (adran 5)
methiant i gydymffurfio ag amod (adran 43)
disgrifiad anwir gyda’r bwriad o dwyllo (adran 44)
rhwystro arolygydd neu fethu â chydymffurfio â gofyniad a osodir gan arolygydd (adran 50).
97.Mae gwahaniaeth rhwng y drosedd yn adran 5 o ddarparu gwasanaeth rheoleiddiedig heb fod wedi ei gofrestru a’r drosedd yn adran 44 o esgus bod yn ddarparwr gwasanaeth neu esgus bod man yn un y mae gwasanaeth rheoleiddiedig yn cael ei ddarparu ynddo, ohono neu mewn perthynas ag ef. Byddai adran 5 yn cael ei defnyddio pe bai person yn cynnal gwasanaeth rheoleiddiedig heb fod wedi ei gofrestru â Gweinidogion Cymru. Fodd bynnag, efallai y byddai trosedd o dan adran 44(1)(a) yn cael ei chyflawni pe bai person yn esgus ei fod wedi ei gofrestru er mwyn cael contract awdurdod lleol, er enghraifft. O ran adran 44(1)(b) mae’r drosedd yn gymwys yn achos person sy’n honni bod man yn fan lle y mae’r person hwnnw wedi ei gofrestru i ddarparu gwasanaeth pan nad yw wedi ei gofrestru felly mewn gwirionedd. Er enghraifft, efallai fod person yn berchen ar ddau gartref gofal, y naill yng Nghaerdydd a’r llall ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Efallai fod y person hwnnw wedi ei gofrestru i ddarparu gwasanaeth cartref gofal mewn man yng Nghaerdydd ond nid mewn man ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Ni fyddai’r person hwnnw yn cyflawni trosedd o dan adran 5 oherwydd byddai wedi ei gofrestru i ddarparu gwasanaeth cartref gofal mewn man yng Nghaerdydd ond byddai’n cyflawni trosedd o dan adran 44(1)(b) oherwydd byddai’r person hwnnw yn esgus ei fod wedi ei gofrestru i ddarparu gwasanaeth cartref gofal ym Mhen-y-bont ar Ogwr pan nad oedd wedi ei gofrestru i ddarparu’r gwasanaeth hwnnw yno.
98.Caiff y troseddau neillffordd gario dedfryd o garchar o hyd at 2 flynedd os yw’r drosedd yn ddigon difrifol i’w rhoi ar brawf ar dditiad. Mae dirwy ddiderfyn ar gael i’r Llys sy’n dedfrydu ym mhob achos.
99.Mae adrannau 45 a 46 yn darparu pwerau i Weinidogion Cymru i sefydlu troseddau pellach mewn perthynas ag unrhyw un neu ragor o’r gofynion rheoleiddiol a sefydlir yn y rheoliadau a wneir mewn cysylltiad â’r darparwr a’r unigolion cyfrifol yn adrannau 27 ac 28.
100.Mae adran 52 yn darparu pŵer i Weinidogion Cymru i roi hysbysiad cosb yn lle dwyn achos am drosedd, ond dim ond mewn perthynas â’r troseddau hynny a ragnodir mewn rheoliadau. Mae is-adran (2) yn cyfyngu ar arfer y pŵer hwnnw i wneud rheoliadau i droseddau penodol yn unig, sef datganiadau anwir mewn dogfennau, methiant i gyflwyno datganiad blynyddol neu fethiant i ddarparu gwybodaeth.
101.Mae adran 55 yn ei gwneud yn glir mai Gweinidogion Cymru neu’r Cwnsler Cyffredinol yw’r awdurdod erlyn at ddiben troseddau Rhan 1 o dan y Ddeddf. Os yw unrhyw berson arall yn ceisio dwyn achos am droseddau o dan y Ddeddf yna rhaid iddo geisio cydsyniad ysgrifenedig Cwnsler Cyffredinol Llywodraeth Cymru.
