Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023

71 Trin a diogelu darganfyddiadau

(1) Mae’r adran hon yn gymwys pan fo person yn mynd ar dir wrth arfer pŵer mynediad o dan y Rhan hon—

(a) i gynnal cloddiadau yn y tir neu i gyflawni gwaith sy’n effeithio ar heneb o ddiddordeb hanesyddol arbennig sydd yn y tir, arno neu odano,

(b) i asesu neu arsylwi ar waith ar y tir o dan adran 65(3) neu (4)(b), neu

(c) i gynnal archwiliad archaeolegol o’r tir.

(2) Caiff y person—

(a) cymryd gwarchodaeth dros dro o unrhyw wrthrych o ddiddordeb archaeolegol neu hanesyddol a ddarganfyddir yng nghwrs y cloddiadau, y gwaith neu’r archwiliad, a

(b) symud y gwrthrych ymaith o’i safle at ddiben ei archwilio, ei brofi, ei drin, ei gofnodi neu ei ddiogelu.

(3) Ni chaiff yr awdurdod priodol, heb gytundeb pob perchennog, gadw’r gwrthrych am gyfnod sy’n hwy nag y bo angen yn rhesymol—

(a) i’w archwilio a’i gofnodi, a

(b) i gynnal unrhyw brawf neu gyflawni unrhyw driniaeth y mae’n ymddangos i’r awdurdod ei fod neu ei bod yn ddymunol—

(i) at ddiben ymchwiliad neu ddadansoddiad archaeolegol, neu

(ii) i adfer neu ddiogelu’r gwrthrych.

(4) Yn is-adran (3) ystyr “awdurdod priodol” yw—

(a) mewn achos pan gafodd y pŵer mynediad ei arfer gan Weinidogion Cymru neu ar eu rhan, Gweinidogion Cymru, a

(b) mewn achos pan gafodd y pŵer mynediad ei arfer gan awdurdod lleol neu ar ei ran, yr awdurdod hwnnw.

(5) Nid yw’r adran hon yn effeithio ar unrhyw hawl sydd gan y Goron o dan Ddeddf Trysor 1996 (p. 24).