Deddf Seilwaith (Cymru) 2024

Troseddau

103 Datblygu heb gydsyniad seilwaith

(1) Mae person yn cyflawni trosedd os yw’r person yn cynnal, neu’n peri cynnal, datblygiad y mae cydsyniad seilwaith yn ofynnol ar ei gyfer ar adeg pan na fo cydsyniad seilwaith mewn grym mewn cysylltiad â’r datblygiad.

(2) Mae person sy’n euog o drosedd o dan yr adran hon yn agored ar euogfarn ddiannod, neu ar euogfarn ar dditiad, i ddirwy.

104 Torri telerau gorchymyn cydsyniad seilwaith

(1) Mae person yn cyflawni trosedd os yw’r person, heb esgus rhesymol—

(a) yn cynnal, neu’n peri cynnal, datblygiad gan dorri telerau gorchymyn cydsyniad seilwaith, neu

(b) yn methu fel arall â chydymffurfio â thelerau gorchymyn cydsyniad seilwaith.

(2) Mae is-adran (1) yn ddarostyngedig i adran 83(3).

(3) Mewn achos yn erbyn person am drosedd o dan yr adran hon mae’n amddiffyniad i’r person brofi—

(a) y digwyddodd y toriad neu’r methiant i gydymffurfio oherwydd gwall yn y gorchymyn yn unig, a

(b) bod y gwall wedi ei gywiro o dan adran 87.

(4) Mae person sy’n euog o drosedd o dan yr adran hon yn agored ar euogfarn ddiannod, neu ar euogfarn ar dditiad, i ddirwy.

105 Terfynau amser

(1) Ni chaniateir i berson gael ei gyhuddo o drosedd o dan adran 103 na 104 ar ôl diwedd—

(a) y cyfnod o 4 blynedd perthnasol, neu

(b) os yw is-adran (3) yn gymwys, y cyfnod estynedig.

(2) Ystyr “y cyfnod o 4 blynedd perthnasol” yw—

(a) yn achos trosedd o dan adran 103, y cyfnod o 4 blynedd sy’n dechrau â’r diwrnod y cwblhawyd y datblygiad i raddau helaeth;

(b) yn achos trosedd o dan adran 104, y cyfnod o 4 blynedd sy’n dechrau â’r diweddaraf o’r canlynol—

(i) y diwrnod y cwblhawyd y datblygiad i raddau helaeth, a

(ii) y dyddiad y digwyddodd y toriad neu’r methiant i gydymffurfio.

(3) Mae’r is-adran hon yn gymwys os yw, yn ystod y cyfnod o 4 blynedd perthnasol—

(a) hysbysiad gwybodaeth wedi ei roi o dan adran 111, neu

(b) cais am waharddeb wedi ei wneud o dan adran 122.

(4) Ystyr “y cyfnod estynedig” yw’r cyfnod o 4 blynedd sy’n dechrau ag—

(a) y dyddiad y rhoddwyd yr hysbysiad gwybodaeth, os yw is-adran (3)(a) yn gymwys;

(b) dyddiad y cais am y waharddeb, os yw is-adran (3)(b) yn gymwys;

(c) y diweddarach (neu’r diweddaraf) o’r dyddiadau hynny, os yw paragraffau (a) a (b) o is-adran (3) yn gymwys.

106 Pwerau i fynd ar dir at ddibenion gorfodi

(1) Caiff person sydd wedi ei awdurdodi’n ysgrifenedig gan awdurdod cynllunio fynd ar dir yn ardal yr awdurdod i asesu a yw trosedd o dan adran 103 neu 104 yn cael ei chyflawni, neu wedi ei chyflawni, ar y tir neu mewn cysylltiad â’r tir.

(2) Caiff person sydd wedi ei awdurdodi’n ysgrifenedig gan Weinidogion Cymru fynd ar dir yng Nghymru i asesu a yw trosedd o dan adran 103 neu 104 yn cael ei chyflawni, neu wedi ei chyflawni, ar y tir neu mewn cysylltiad â’r tir.

(3) Caniateir i bŵer i fynd ar dir o dan yr adran hon gael ei arfer—

(a) ar unrhyw adeg resymol, a

(b) dim ond os oes sail resymol dros fynd ar y tir at y diben o dan sylw.

(4) Ni chaiff person sydd wedi ei awdurdodi i fynd ar dir o dan yr adran hon fynnu mynediad fel hawl i adeilad a ddefnyddir fel annedd oni roddwyd 24 o oriau o rybudd o’r mynediad bwriadedig i holl feddianwyr yr adeilad.

(5) Os yw person wedi ei awdurdodi i fynd ar dir o dan yr adran hon—

(a) rhaid iddo, os yw’n ofynnol iddo wneud hynny gan neu ar ran unrhyw un sy’n berchen ar y tir neu’n ei feddiannu, ddangos tystiolaeth o awdurdodiad y person a datgan diben mynd ar y tir cyn mynd arno,

(b) caiff fynd ag unrhyw bersonau eraill sy’n angenrheidiol ar y tir, ac

(c) rhaid iddo, os yw’n ymadael â’r tir ar adeg pan nad oes perchennog neu feddiannydd yn bresennol, ei adael wedi ei ddiogelu yr un mor effeithiol rhag tresmaswyr ag yr oedd pan aeth y person arno.

107 Gwarant i fynd ar dir

(1) Mae’r adran hon yn gymwys os yw ynad heddwch wedi ei fodloni ar sail gwybodaeth ysgrifenedig ar lw—

(a) bod sail resymol dros fynd ar dir‍ i asesu a yw trosedd o dan adran 103 neu 104 yn cael ei chyflawni, neu wedi ei chyflawni, ar y tir neu mewn cysylltiad â’r tir, a

(b) bod—

(i) mynediad i’r tir wedi ei wrthod neu fod gwrthodiad yn cael ei ddisgwyl yn rhesymol, neu

(ii) yr achos yn un brys.

(2) Caiff yr ynad heddwch ddyroddi gwarant sy’n rhoi pŵer i fynd ar y tir i unrhyw berson sydd wedi ei awdurdodi’n ysgrifenedig gan berson a gaiff awdurdodi mynediad o dan adran 106 at y diben o dan sylw.

(3) At ddibenion is-adran (1)(b) mae mynediad i dir i’w drin fel pe bai wedi ei wrthod os na cheir ateb i gais am fynediad o fewn cyfnod rhesymol.

(4) Mae gwarant o dan yr adran hon yn rhoi pŵer i fynd ar dir—

(a) ar un achlysur yn unig, a

(b) ar adeg resymol yn unig, oni fo’r achos yn un brys.

(5) Os yw person wedi ei awdurdodi i fynd ar dir o dan yr adran hon—

(a) rhaid iddo, os yw’n ofynnol iddo wneud hynny gan neu ar ran unrhyw berchennog neu unrhyw feddiannydd ar y tir, ddangos tystiolaeth o awdurdodiad y person a datgan diben mynd ar y tir cyn mynd arno,

(b) caiff fynd ag unrhyw bersonau eraill sy’n angenrheidiol ar y tir, ac

(c) rhaid iddo, os yw’n ymadael â’r tir ar adeg pan nad oes perchennog neu feddiannydd yn bresennol, ei adael wedi ei ddiogelu yr un mor effeithiol rhag tresmaswyr ag yr oedd pan aeth y person arno.

(6) Mae gwarant o dan yr adran hon yn peidio â chael effaith ar ddiwedd 1 mis sy’n dechrau â’r diwrnod y’i dyroddir.

108 Hawliau mynediad: darpariaethau atodol

(1) Mae’r adran hon yn gymwys pan fo gan berson bŵer i fynd ar dir a roddir gan adran 106 neu drwy warant o dan adran 107.

(2) Mae person sy’n rhwystro’n fwriadol berson sy’n arfer y pŵer mynediad yn cyflawni trosedd.

(3) Mae person sy’n euog o drosedd o dan is-adran (2) yn agored ar euogfarn ddiannod i ddirwy.

(4) Os difrodir tir neu eiddo arall wrth arfer y pŵer mynediad, caiff person sy’n dioddef y difrod adennill digollediad oddi wrth yr awdurdod cynllunio a awdurdododd y mynediad neu (yn ôl y digwydd) Weinidogion Cymru os hwy a awdurdododd y mynediad.

(5) Rhaid gwneud hawliad am ddigollediad o dan is-adran (4) yn ysgrifenedig o fewn 12 mis sy’n dechrau â’r diwrnod yr achoswyd y difrod (neu os achoswyd y difrod dros fwy nag un diwrnod, y diwrnod olaf y’i hachoswyd).

(6) Mae unrhyw gwestiwn o ran anghydfod ynghylch digollediad o dan is-adran (4) i’w atgyfeirio i’r Uwch Dribiwnlys ac i’w benderfynu ganddo.

(7) Mae adran 4 o Ddeddf Digollediad Tir 1961 (p. 33) (costau) yn gymwys i benderfynu cwestiwn a atgyfeirir o dan is-adran (6) fel y mae’n gymwys i benderfynu cwestiwn o dan adran 1 o’r Ddeddf honno, ond fel pe bai cyfeiriadau at yr awdurdod caffael yn gyfeiriadau at y person y gwneir hawliad am ddigollediad oddi wrtho.

109 Hawliau mynediad: tir y Goron

Nid yw adrannau 106 na 107 yn gymwys i dir y Goron.

110 Pwerau gorfodi morol

Ar ôl adran 243 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir 2009 (p. 23) mewnosoder—

“243A Infrastructure planning: enforcement in the Welsh inshore region

(1) The Welsh Ministers may appoint persons for the purposes of enforcing the Infrastructure (Wales) Act 2024.

(2) For the purposes referred to in subsection (1), a person appointed under this section has—

(a) the common enforcement powers conferred by this Act;

(b) the power conferred by section 263.

(3) The powers that a person appointed under this section has for the purposes referred to in subsection (1) may be exercised—

(a) in the Welsh inshore region (and in relation to any vessel, aircraft or marine structure in that region);

(b) in Wales.

(4) But the powers which a person appointed under this section has for the purposes referred to in subsection (1) may not be exercised in relation to any British warship.”