Adran 51 - Adolygiadau cymuned a gweithredu
125.Mae adran 51 yn diwygio adran 22 o Ddeddf 2013 i’w gwneud yn ofynnol i gyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol gyhoeddi adroddiad blynyddol heb fod yn hwyrach na 1 Gorffennaf bob blwyddyn ar y modd y cyflawnodd ei swyddogaethau o dan Ran 3 o Ddeddf 2013 ac adran 76 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972. Dylai’r adroddiad hwn egluro’r modd y cyflawnodd ei swyddogaethau i’r graddau y mae’r swyddogaethau’n ymwneud ag enwau cymunedau, newidiadau i ffiniau cymunedau, newidiadau i gynghorau cymuned a threfniadau etholiadol cymunedau yn ystod y flwyddyn. Rhaid anfon copi o’r adroddiad i’r Comisiwn ac at Weinidogion Cymru.
126.Mae’r adran hon hefyd yn diwygio adran 31 o Ddeddf 2013 i egluro dyletswydd cyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol i gynnal adolygiad o’r trefniadau etholiadol ar gyfer pob cymuned yn ei ardal o leiaf unwaith ym mhob cyfnod adolygu (12 mlynedd). Caiff Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau i ddiwygio hyd y cyfnod adolygu, a’i ddyddiad dechrau.
127.Mae’r adran hon hefyd yn diwygio adran 33(3) o Ddeddf 2013 i’w gwneud yn ofynnol i gynghorau sir neu gynghorau bwrdeistref sirol roi sylw i ystyriaethau daearyddol arbennig, yn benodol maint, siâp a hygyrchedd ward gymunedol, ynghyd ag unrhyw gwlwm lleol sy’n gysylltiedig â defnyddio’r Gymraeg, wrth gynnal adolygiad o drefniadau etholiadol cymuned.
