Deddf Etholiadau a Chyrff Etholedig (Cymru) 2024

5 Rheoliadau peilot: pwerau LL+C

(1) Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau wneud darpariaeth peilota etholiadau Cymreig (“rheoliadau peilot”).

(2) Mae darpariaeth peilota etholiadau Cymreig yn ddarpariaeth—

(a) sy’n ymwneud ag un neu ragor o faterion etholiadol perthnasol,

(b) sy’n cael effaith am gyfnod penodedig neu ar gyfer etholiad Cymreig penodedig,

(c) sy’n gymwys mewn perthynas ag ardal etholiadol neu ddwy neu ragor o ardaloedd etholiadol, a

(d) naill ai—

(i) nad yw mewn deddfwriaeth etholiadau,

(ii) sy’n wahanol i ddarpariaeth mewn deddfwriaeth etholiadau, neu

(iii) sy’n gysylltiedig â darpariaeth o’r math a bennir yn is-baragraff (i) neu (ii).

(3) Y materion etholiadol perthnasol yw—

(a) cofrestru personau sy’n gymwys i bleidleisio mewn etholiad Cymreig, gan gynnwys (ymhlith pethau eraill)—

(i) hawliau a dyletswyddau unigolion o ran cofrestru,

(ii) gweinyddu’r broses gofrestru a’r gofrestr etholwyr,

(iii) mynediad at y gofrestr etholwyr a chyhoeddi’r gofrestr honno,

ond nid yw’n cynnwys unrhyw amod cymhwystra ar gyfer cofrestru y darperir ar ei gyfer mewn deddfwriaeth sylfaenol;

(b) pryd, ble a sut y mae pleidleisio mewn etholiad Cymreig i ddigwydd;

(c) sut y mae’r pleidleisiau a fwrir mewn etholiad Cymreig i’w cyfrif;

(d) cyfathrebu â phleidleiswyr ynghylch etholiad Cymreig;

(e) y prosesau a’r gweithdrefnau cyn pleidleisio, wrth bleidleisio neu ar ôl pleidleisio mewn etholiad Cymreig.

(4) Mae darpariaeth peilota etholiadau Cymreig hefyd yn cynnwys darpariaeth a wneir at ddiben profi sut y mae’r newidiadau a wneir gan‍ adrannau 3 a 4yn gweithio yn ymarferol—

(a) sy’n cael effaith am gyfnod penodedig neu ar gyfer etholiad Cymreig penodedig,

(b) sy’n gymwys mewn perthynas ag ardal etholiadol neu ddwy neu ragor o ardaloedd etholiadol, ac

(c) y mae ei heffaith yn cyfateb i effaith y diwygiadau a wneir gan‍ adrannau 3 a 4 (neu’r is-ddeddfwriaeth y caniateir ei gwneud yn rhinwedd yr adrannau hynny).

(5) Caiff rheoliadau peilot roi ar waith gynigion ar gyfer rheoliadau peilot a wneir o dan y Ddeddf hon gydag addasiadau i’r cynnig neu hebddynt.

(6) Caiff rheoliadau peilot greu, dileu neu addasu troseddau.

(7) Ni chaiff rheoliadau peilot greu trosedd y caniateir ei chosbi (nac addasu trosedd fel y daw’n drosedd y caniateir ei chosbi)—

(a) ar euogfarn ar dditiad, drwy garcharu am gyfnod sy’n hwy nag un flwyddyn;

(b) ar euogfarn ddiannod, drwy garcharu am gyfnod sy’n hwy na’r terfyn cymwys ar gyfer trosedd ddiannod neu drosedd neillffordd (yn ôl y digwydd) o dan adran 224(1A) o’r Cod Dedfrydu (fel y mae’n cael effaith o bryd i’w gilydd).

(8) Yn yr adran hon—

• ystyr “ardal etholiadol” (“electoral area”) yw—

  (a)

  mewn perthynas â dychwelyd aelod o Senedd Cymru, un o etholaethau’r Senedd;

  (b)

  mewn perthynas ag etholiad llywodraeth leol, ardal cyngor y mae’r etholiad yn gymwys iddo neu unrhyw ran o ardal cyngor o’r fath;

• ystyr “deddfwriaeth etholiadau” (“elections legislation”) yw deddfiad (pryd bynnag y caiff ei basio neu ei wneud) sy’n gymwys mewn perthynas—

  (a)

  ag etholiad Cymreig, neu

  (b)

  â chofrestru personau sy’n gymwys i bleidleisio mewn etholiad Cymreig;

• ystyr “deddfwriaeth sylfaenol” (“primary legislation”) yw darpariaeth sydd wedi ei chynnwys mewn Deddf gan Senedd Cymru neu mewn Deddf gan Senedd y Deyrnas Unedig;

• ystyr “etholiad Cymreig” (“Welsh election”) yw etholiad ar gyfer dychwelyd aelod o—

  (a)

  Senedd Cymru;

  (b)

  cyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol yng Nghymru;

  (c)

  cyngor cymuned yng Nghymru;

• ystyr “penodedig” ac “a bennir” (“specified”) yw wedi ei bennu mewn rheoliadau peilot.

Gwybodaeth Cychwyn

I1 A. 5 mewn grym ar 10.9.2024, gweler a. 72(1)(a)