Please note:
All reference to 'Parts' and 'sections' are from the Nodiadau Esboniadol i Deddf Yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023. For other versions of these Explanatory Notes, see More Resources.
Rhan 2 — Henebion o ddiddordeb hanesyddol arbennig
Pennod 2 — Cofrestr o henebion o bwysigrwydd cenedlaethol
Adran 3 — Dyletswydd i gynnal a chyhoeddi cofrestr o henebion
Adran 4 — Hysbysu perchennog etc. pan fo’r gofrestr wedi ei diwygio
Adran 5 — Ymgynghori cyn ychwanegu heneb at y gofrestr neu ddileu heneb o’r gofrestr
Adran 8 — Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan warchodaeth interim
Adran 9 — Adolygu penderfyniad i ychwanegu heneb at y gofrestr etc.
Adran 10 — Darpariaeth atodol ynghylch adolygiadau
Atodlen 2 — Penderfyniad ar adolygiad gan berson a benodir gan Weinidogion Cymru
Pennod 3 — Rheolaethu gwaith sy’n effeithio ar henebion cofrestredig
Adran 13 — Awdurdodi gwaith drwy gydsyniad heneb gofrestredig
Adran 15 — Declarasiynau o berchnogaeth mewn cysylltiad â heneb
Adran 17 — Y weithdrefn ar gyfer penderfynu ceisiadau ac effaith rhoi cydsyniad
Adran 18 — Pŵer i roi cydsyniad yn ddarostyngedig i amodau
Adran 19 — Amod ynghylch y cyfnod y mae rhaid i’r gwaith ddechrau ynddo
Adran 20 — Addasu a dirymu cydsyniad
Atodlen 4 — Y weithdrefn ar gyfer gorchmynion sy’n addasu neu’n dirymu cydsyniad heneb gofrestredig
Adran 22 — Adennill digollediad a dalwyd o dan adran 21 ar ôl rhoi cydsyniad dilynol
Pennod 5 Gorfodi rheolaethau sy’n ymwneud â henebion cofrestredig
Adran 30 — Y drosedd o gyflawni gwaith anawdurdodedig neu dorri amod mewn cydsyniad
Adran 31 — Pŵer Gweinidogion Cymru i ddyroddi hysbysiad stop dros dro
Adran 34 — Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan hysbysiad stop dros dro
Adran 35 — Pŵer Gweinidogion Cymru i ddyroddi hysbysiad gorfodi
Adran 36 — Cyflwyno hysbysiad gorfodi a’r hysbysiad yn cymryd effaith
Adran 38 — Effaith rhoi cydsyniad heneb gofrestredig ar hysbysiad gorfodi
Adran 40 — Pwerau i fynd ar dir a chymryd camau sy’n ofynnol gan hysbysiad gorfodi
Adran 41 — Y drosedd o fethu â chydymffurfio â hysbysiad gorfodi
Pennod 6 — Caffael, gwarcheidiaeth a mynediad y cyhoedd
Adran 43 — Caffael yn orfodol henebion o ddiddordeb hanesyddol arbennig
Adran 44 — Caffael drwy gytundeb neu rodd henebion o ddiddordeb hanesyddol arbennig
Adran 45 — Pŵer i osod heneb o ddiddordeb hanesyddol arbennig o dan warcheidiaeth
Adran 46 — Darpariaeth atodol ynghylch gweithredoedd gwarcheidiaeth
Adran 49 — Caffael a gwarcheidiaeth tir yng nghyffiniau heneb
Adran 50 — Caffael hawddfreintiau a hawliau tebyg eraill dros dir yng nghyffiniau heneb
Adran 52 —Pwerau perchnogion cyfyngedig at ddibenion adrannau 45, 50 a 51
Adran 55 — Mynediad y cyhoedd i henebion sydd o dan reolaeth gyhoeddus
Adran 58 — Y drosedd o ddifrodi henebion penodol o ddiddordeb hanesyddol arbennig
Adran 61 — Gwaith ar gyfer diogelu heneb gofrestredig mewn achosion brys
Adran 62 — Gwariant ar gaffael a diogelu henebion o ddiddordeb hanesyddol arbennig etc.
Adran 63 —Cyngor gan Weinidogion Cymru a goruchwylio gwaith ganddynt
Adran 64 — Gwariant gan awdurdodau lleol ar ymchwiliad archaeolegol
Adran 65 — Pwerau mynediad i arolygu henebion cofrestredig etc.
Adran 66 — Pwerau mynediad sy’n ymwneud â gorfodi rheolaethau ar waith
Adran 67 — Pŵer mynediad i dir y credir ei fod yn cynnwys heneb o ddiddordeb hanesyddol arbennig
Adran 69 — Darpariaeth atodol ynghylch pwerau mynediad o dan y Rhan hon
Adran 72 — Dilysrwydd penderfyniadau a gorchmynion penodol o dan y Rhan hon
Adran 73 — Cais i’r Uchel Lys am adolygiad statudol o benderfyniad neu orchymyn
Rhan 3 — Adeiladau o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig
Pennod 1 — Rhestru adeiladau o ddiddordeb arbennig
Adran 76 — Dyletswydd i gynnal a chyhoeddi rhestr o adeiladau
Adran 78 — Ymgynghori cyn rhestru neu ddadrestru adeilad
Adran 79 — Gwarchodaeth interim wrth aros am benderfyniad o ran pa un ai i restru adeilad
Atodlen 7 — Diwedd gwarchodaeth interim neu restru dros dro ar gyfer adeiladau
Adran 80 — Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan warchodaeth interim
Adran 81 — Adolygu penderfyniad i restru adeilad
Adran 82 — Darpariaeth atodol ynghylch adolygiadau
Atodlen 2 — Penderfyniad ar adolygiad gan berson a benodir gan Weinidogion Cymru
Adran 85 — Diwedd rhestru dros dro
Atodlen 7 — Diwedd gwarchodaeth interim neu restru dros dro ar gyfer adeiladau
Adran 86 — Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan restru dros dro
Adran 87 — Tystysgrif nad yw Gweinidogion Cymru yn bwriadu rhestru adeilad
Pennod 2 — Rheolaethu gwaith sy’n effeithio ar adeiladau rhestredig
Adran 89 — Awdurdodiad gwaith drwy gydsyniad adeilad rhestredig
Adran 98 — Amod ynghylch y cyfnod y mae rhaid i’r gwaith ddechrau ynddo
Adran 103 — Penderfyniad ar gais ar ôl cyflwyno hysbysiad o apêl
Adran 106 — Ceisiadau sy’n ymwneud â gwaith brys ar dir y Goron
Adran 107 — Addasu a dirymu cydsyniad
Atodlen 8 — Y weithdrefn ar gyfer gorchmynion sy’n addasu neu’n dirymu cydsyniad adeilad rhestredig
Adran 108 — Digollediad pan fo cydsyniad yn cael ei addasu neu ei ddirymu
Adran 112 — Camau gweithredu yn dilyn cyflwyno hysbysiad prynu
Atodlen 9 — Camau gweithredu yn dilyn cyflwyno hysbysiad prynu
Pennod 4 — Gorfodi rheolaethau sy’n ymwneud ag adeiladau rhestredig
Adran 117 — Y drosedd o gyflawni gwaith anawdurdodedig neu dorri amod mewn cydsyniad
Adran 118 — Y drosedd o ddifrodi adeilad rhestredig yn fwriadol
Adran 119 — Pŵer awdurdod cynllunio i ddyroddi hysbysiad stop dros dro
Adran 122 — Digollediad am golled neu ddifrod a achosir gan hysbysiad stop dros dro
Adran 123 — Pŵer awdurdod cynllunio i ddyroddi hysbysiad gorfodi
Adran 124 — Cyflwyno hysbysiad gorfodi a’r hysbysiad yn cymryd effaith
Adran 126 — Effaith rhoi cydsyniad adeilad rhestredig ar hysbysiad gorfodi
Adran 130 — Gorchymyn i ganiatáu camau sy’n ofynnol gan hysbysiad gorfodi
Adran 131 — Pŵer i fynd ar dir a chymryd camau sy’n ofynnol gan hysbysiad gorfodi
Adran 132 — Adennill costau cydymffurfio â hysbysiad gorfodi
Adran 133 — Y drosedd o fethu â chydymffurfio â hysbysiad gorfodi
Pennod 5 — Caffael a diogelu adeiladau o ddiddordeb arbennig
Adran 136 — Pŵer awdurdod cynllunio i gaffael adeilad drwy gytundeb
Adran 137 — Pwerau i gaffael adeilad rhestredig yn orfodol at ddiben ei ddiogelu
Adran 138 — Gofyniad i gyflwyno hysbysiad atgyweirio cyn dechrau caffael yn orfodol
Adran 141 — Cais i ddileu cyfarwyddyd ar gyfer digollediad isafol
Adran 142 — Dod â hawliau dros dir a gaffaelwyd yn orfodol i ben
Adran 143 — Rheoli, defnyddio a gwaredu adeilad a gaffaelir o dan y Bennod hon
Adran 145 — Pŵer i’w gwneud yn ofynnol i berchennog dalu costau gwaith diogelu
Adran 146 — Darpariaeth bellach ynghylch adennill costau gwaith diogelu
Adran 147 — Camau ar gyfer diogelu adeiladau rhestredig sydd mewn cyflwr gwael
Adran 148 — Grant neu fenthyciad gan awdurdod lleol ar gyfer atgyweirio neu gynnal a chadw adeilad
Adran 150 — Grant gan Weinidogion Cymru ar gyfer atgyweirio neu gynnal a chadw adeilad, gardd etc.
Adran 151 — Gweinidogion Cymru yn derbyn gwaddol ar gyfer cynnal adeilad
Adran 158 — Dynodi ardaloedd o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig yn ardaloedd cadwraeth
Adran 159 — Dyletswydd i lunio a chyhoeddi cynigion ar gyfer diogelu a gwella ardaloedd cadwraeth
Adran 161 — Gofyniad i ddymchweliad gael ei awdurdodi
Atodlen 11 — Effaith adran 161 yn peidio â bod yn gymwys i adeilad
Adran 162 — Awdurdodi dymchweliad drwy gydsyniad ardal gadwraeth
Adran 164 — Gwaith brys i ddiogelu adeiladau mewn ardaloedd cadwraeth
Adran 165 — Grant gan Weinidogion Cymru ar gyfer diogelu neu wella ardaloedd cadwraeth
Rhan 5 — Darpariaeth atodol ynghylch adeiladau o ddiddordeb arbennig ac ardaloedd cadwraeth
Pennod 1 —Arfer swyddogaethau gan awdurdodau cynllunio ac awdurdodau lleol eraill
Pennod 2 — Achosion gerbron Gweinidogion Cymru
Adran 173 — Penderfynu apêl gan berson a benodir
Atodlen 12 — Penderfynu apelau gan bersonau a benodir neu Weinidogion Cymru
Adran 174 — Dewis o ymchwiliad, gwrandawiad neu weithdrefn ysgrifenedig
Adran 176 — Pŵer Gweinidogion Cymru i gynnal ymchwiliad lleol
Adran 177 — Pŵer person sy’n cynnal ymchwiliad i wneud tystiolaeth yn ofynnol
Adran 178 — Mynediad at dystiolaeth mewn ymchwiliad
Adran 179 — Talu cynrychiolydd a benodir pan fo mynediad i dystiolaeth wedi ei gyfyngu
Pennod 3 — Dilysrwydd penderfyniadau a’u cywiro
Adran 182 — Dilysrwydd penderfyniadau a gorchmynion penodol sy’n ymwneud ag adeiladau
Adran 183 — Cais i’r Uchel Lys am adolygiad statudol o benderfyniad neu orchymyn
Adran 184 — Apelio i’r Uchel Lys yn erbyn penderfyniad sy’n ymwneud â hysbysiad gorfodi
Adran 185 — Ystyr “dogfen penderfyniad” a “gwall cywiradwy”
Adran 186 — Pŵer i gywiro gwallau cywiradwy mewn dogfennau penderfyniad
Rhan 6 — Asedau treftadaeth eraill a chofnodion
Adran 192 — Dyletswydd i gynnal a chyhoeddi cofrestr o barciau a gerddi hanesyddol
Adran 193 — Dyletswydd i gynnal a chyhoeddi rhestr o enwau lleoedd hanesyddol
Adran 194 — Dyletswydd i gynnal cofnodion amgylchedd hanesyddol
Adran 196 — Canllawiau i gyrff cyhoeddus penodol ynghylch cofnodion amgylchedd hanesyddol
Adran 197 — Pŵer i wneud gwybodaeth yn ofynnol drwy hysbysiad
Adran 202 — Gwneud hawliadau am ddigollediad
Adran 203 — Penderfynu hawliadau digollediad gan yr Uwch Dribiwnlys
Adran 205 — Cyflwyno hysbysiadau a dogfennau eraill: cyffredinol
Adran 211 — Darpariaeth ganlyniadol a darpariaeth drosiannol etc.
Atodlen 13 — Mân ddiwygiadau, diwygiadau canlyniadol a diddymiadau
- Previous
- Explanatory Notes Table of contents
- Next