Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Wrecsam (Trefniadau Etholiadol) 2021

Offerynnau Statudol Cymru

2021 Rhif 1113 (Cy. 268)

Llywodraeth Leol, Cymru

Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Wrecsam (Trefniadau Etholiadol) 2021

Gwnaed

4 Hydref 2021

Yn dod i rym yn unol ag erthygl 1(2) a (3)

Mae Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru(1), yn unol ag adran 36(5) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013(2) (“Deddf 2013”), wedi cyflwyno i Weinidogion Cymru adroddiad dyddiedig Tachwedd 2020 yn cynnwys ei argymhellion ar gyfer newid a manylion ei adolygiad o’r trefniadau etholiadol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Mae Gweinidogion Cymru, ar ôl ystyried y materion y cyfeirir atynt ac a nodir yn adran 37(2)(a) ac (c) o Ddeddf 2013, wedi penderfynu rhoi effaith i’r argymhellion hynny gydag addasiadau.

Yn unol ag adran 37(3) o Ddeddf 2013, mae mwy na 6 wythnos wedi mynd heibio ers i’r argymhellion hynny gael eu cyflwyno i Weinidogion Cymru.

Mae Gweinidogion Cymru yn gwneud y Gorchymyn a ganlyn drwy arfer eu pwerau a roddir gan adran 37(1) o Ddeddf 2013.

Enwi a chychwyn

1.—( 1) Enw’r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Wrecsam (Trefniadau Etholiadol) 2021.

(2) At unrhyw ddiben a nodir yn rheoliad 4(1) o’r Rheoliadau, daw’r Gorchymyn hwn i rym drennydd y diwrnod y’i gwneir.

(3) At bob diben arall, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022(3).

Dehongli

2.   Yn y Gorchymyn hwn—

ystyr “y Rheoliadau” (“the Regulations”) yw Rheoliadau Newidiadau i Ardaloedd Llywodraeth Leol 1976(4);

ystyr “ward etholiadol” (“electoral ward”) yw unrhyw ardal yr etholir aelodau drosti i Gyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam;

mae unrhyw gyfeiriad at fap yn golygu un o’r 12 o fapiau a farciwyd “Map ar gyfer Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Wrecsam (Trefniadau Etholiadol) 2021” a adneuwyd yn unol â rheoliad 5 o’r Rheoliadau ac a labelwyd “1” i “12”, ac mae cyfeiriad at fap â rhif yn gyfeiriad at y map sy’n dwyn y rhif hwnnw;

os dangosir ar fap bod ffin yn rhedeg ar hyd ffordd, rheilffordd, troetffordd, cwrs dŵr neu nodwedd ddaearyddol debyg, mae i’w thrin fel un sy’n rhedeg ar hyd llinell ganol y nodwedd;

mae i eiriau ac ymadroddion a ddefnyddir yn y Gorchymyn hwn yr un ystyr ag a roddir iddynt yn Rhan 3 o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013, ac eithrio i’r graddau yr ymddengys bwriad i’r gwrthwyneb.

Trefniadau etholiadol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Wrecsam

3.—( 1) Mae wardiau etholiadol Bwrdeistref Sirol Wrecsam, fel y maent yn bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi eu diddymu.

(2) Mae Bwrdeistref Sirol Wrecsam wedi ei rhannu’n 49 o wardiau etholiadol a phob un ohonynt yn dwyn yr enw Saesneg a restrir yng ngholofn 1 a’r enw Cymraeg a restrir yng ngholofn 2 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(3) Mae pob ward etholiadol yn cynnwys yr ardaloedd a bennir mewn perthynas â’r ward etholiadol honno yng ngholofn 3 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(4) Nifer aelodau’r cyngor sydd i’w hethol dros bob ward etholiadol yw’r nifer a bennir yng ngholofn 4 y Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(5) Mae’r darpariaethau yn y Gorchymyn hwn yn cymryd blaenoriaeth dros unrhyw ddarpariaeth wrthdrawiadol mewn unrhyw offeryn statudol blaenorol a wnaed o dan adran 58(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972(5).

Cymuned Cefn: newidiadau i wardiau cymunedol

4.   Yng nghymuned Cefn—

(a) mae’r rhan o ward Acre-fair a Phen-y-bryn a ddangosir â llinellau ar Fap 1 wedi ei throsglwyddo i ward Plas Madog;

(b) mae’r rhan o ward Cefn a ddangosir â llinellau ar Fap 2 wedi ei throsglwyddo i ward Acre-fair a Phen-y-bryn;

(c) mae’r rhan o ward Rhosymedre a Chefn Bychan a ddangosir â chroeslinellau ar Fap 2 wedi ei throsglwyddo i ward Acre-fair a Phen-y-bryn.

Cymuned Cefn: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

5.   Yng nghymuned Cefn—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Acre-fair a Phen-y-bryn yw 5;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Cefn yw 5;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Rhosymedre a Chefn Bychan yw 1.

Cymuned Rhosllannerchrugog: newidiadau i wardiau cymunedol

6.   Yng nghymuned Rhosllannerchrugog—

(a) mae’r rhan o ward Gogledd Ponciau a ddangosir â llinellau ar Fap 3 wedi ei throsglwyddo i ward Rhos;

(b) mae’r rhan o ward De Ponciau a ddangosir â chroeslinellau ar Fap 3 wedi ei throsglwyddo i ward Rhos.

Cymuned Rhosllannerchrugog: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

7.   Yng nghymuned Rhosllannerchrugog—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Johnstown yw 6;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward De Ponciau yw 2;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Rhos yw 4.

Cymuned Broughton: newidiadau i wardiau cymunedol

8.   Yng nghymuned Broughton—

(a) mae’r rhan o ward Bryn-teg a ddangosir â llinellau ar Fap 4 wedi ei throsglwyddo i ward Bryn Cefn;

(b) mae’r rhan o ward Bryn-teg a ddangosir â llinellau ar Fap 5 wedi ei throsglwyddo i ward Gwenfro;

(c) mae’r rhan o ward New Broughton a ddangosir â chroeslinellau ar Fap 5 wedi ei throsglwyddo i ward Gwenfro.

Cymuned Broughton: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

9.   Yng nghymuned Broughton—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Bryn Cefn yw 5;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Bryn-teg yw 2;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gwenfro yw 5.

Cymuned Gwersyllt: newidiadau i wardiau cymunedol

10.   Mae’r rhan o ward De Gwersyllt o gymuned Gwersyllt a ddangosir â llinellau ar Fap 6 wedi ei throsglwyddo i ward Dwyrain Gwersyllt o gymuned Gwersyllt.

Cymuned Gwersyllt: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

11.   Yng nghymuned Gwersyllt—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Dwyrain Gwersyllt yw 4;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward De Gwersyllt yw 4;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gorllewin Gwersyllt yw 5.

Cymuned Parc Caia: newidiadau i wardiau cymunedol

12.   Yng nghymuned Parc Caia—

(a) mae’r rhan o ward Whitegate a ddangosir â llinellau ar Fap 7 wedi ei throsglwyddo i ward Smithfield;

(b) mae’r rhan o ward Smithfield a ddangosir â llinellau ar Fap 8 wedi ei throsglwyddo i ward Wynnstay.

Cymunedau Abenbury a Pharc Caia: newidiadau i ffiniau cymunedol

13.   Mae’r rhan honno o gymuned Abenbury a ddangosir â llinellau ar Fap 9 wedi ei throsglwyddo i gymuned Parc Caia, ac mae’n ffurfio rhan o ward Whitegate o gymuned Parc Caia.

Cymuned Parc Caia: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

14.   Nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Wynnstay o gymuned Parc Caia yw 3.

Cymuned Offa: newidiadau i wardiau cymunedol

15.   Yng nghymuned Offa—

(a) mae’r rhannau o ward Offa a ddangosir â llinellau ar Fap 10 wedi eu trosglwyddo i ward Erddig;

(b) mae’r rhan o ward Brynyffynnon a ddangosir â llinellau ar Fap 11 wedi ei throsglwyddo i ward Offa;

(c) mae’r rhan o ward Offa a ddangosir â llinellau ar Fap 12 wedi ei throsglwyddo i ward Brynyffynnon.

Cymuned Offa: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol

16.   Yng nghymuned Offa—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Hermitage yw 4;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Offa yw 5.

Rebecca Evans

Y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol, un o Weinidogion Cymru

4 Hydref 2021

Erthygl 3

YR ATODLEN ENWAU AC ARDALOEDD WARDIAU ETHOLIADOL A NIFER AELODAU’R CYNGOR

Tabl

Colofn (1)	Colofn (2)	Colofn (3)	Colofn (4)
Enw Saesneg y ward etholiadol	Enw Cymraeg y ward etholiadol	Ardal y ward etholiadol	Nifer aelodau’r cyngor
Acrefair North	Gogledd Acre-fair	Ward Plas Madog o gymuned Cefn	1
Acton and Maesydre	Gwaunyterfyn a Maes-y-dre	Wardiau Parc Gwaunyterfyn, Canol Gwaunyterfyn, a Maes-y-dre o gymuned Gwaunyterfyn	2
Bangor Is-y-Coed	Bangor-is-y-coed	Cymunedau Bangor-is-y-coed a Willington Worthenbury	1
Borras Park	Parc Borras	Ward Parc Borras o gymuned Gwaunyterfyn	1
Bronington and Hanmer	Bronington a Hanmer	Cymunedau Bronington a Hanmer	1
Brymbo	Brymbo	Wardiau Brymbo a Fron o gymuned Brymbo	2
Bryn Cefn	Bryn Cefn	Ward Bryn Cefn o gymuned Broughton	1
Brynyffynnon	Brynyffynnon	Ward Brynyffynnon o gymuned Offa	1
Cartrefle	Cartrefle	Ward Cartrefle o gymuned Parc Caia	1
Cefn East	Dwyrain Cefn	Wardiau Cefn, a Rhosymedre a Chefn Bychan o gymuned Cefn	1
Cefn West	Gorllewin Cefn	Ward Acre-fair a Phen-y-bryn o gymuned Cefn	1
Chirk North	Gogledd y Waun	Ward Gogledd y Waun o gymuned y Waun	1
Chirk South	De’r Waun	Ward De’r Waun o gymuned y Waun	1
Coedpoeth	Coed-poeth	Cymuned Coed-poeth	2
Dyffryn Ceiriog	Dyffryn Ceiriog	Cymunedau Ceiriog Uchaf, Glyntraean a Llansanffraid Glyn Ceiriog	1
Erddig	Erddig	Ward Erddig o gymuned Offa	1
Esclusham	Esclusham	Wardiau Bers a Rhostyllen o gymuned Esclusham	1
Garden Village	Garden Village	Ward Garden Village o gymuned Rhos-ddu	1
Gresford East and West	Dwyrain a Gorllewin Gresffordd	Wardiau Dwyrain Gresffordd a Gorllewin Gresffordd o gymuned Gresffordd	1
Grosvenor	Grosvenor	Ward Grosvenor o gymuned Rhos-ddu	1
Gwenfro	Gwenfro	Ward Gwenfro o gymuned Broughton	1
Gwersyllt East	Dwyrain Gwersyllt	Ward Dwyrain Gwersyllt o gymuned Gwersyllt	1
Gwersyllt North	Gogledd Gwersyllt	Ward Gogledd Gwersyllt o gymuned Gwersyllt	1
Gwersyllt South	De Gwersyllt	Ward De Gwersyllt o gymuned Gwersyllt	1
Gwersyllt West	Gorllewin Gwersyllt	Ward Gorllewin Gwersyllt o gymuned Gwersyllt	1
Hermitage	Hermitage	Ward Hermitage o gymuned Offa	1
Holt	Holt	Cymunedau Abenbury, Holt ac Is-y-coed	1
Little Acton	Acton Fechan	Ward Acton Fechan o gymuned Gwaunyterfyn	1
Llangollen Rural	Llangollen Wledig	Cymuned Llangollen Wledig	1
Llay	Llai	Cymuned Llai	2
Marchwiel	Marchwiel	Cymuned Marchwiel	1
Marford and Hoseley	Marford a Hoseley	Ward Marford a Hoseley o gymuned Gresffordd	1
Minera	Mwynglawdd	Ward Bwlch-gwyn o gymuned Brymbo, a chymuned Mwynglawdd	1
New Broughton	New Broughton	Wardiau Bryn-teg a New Broughton o gymuned Broughton	1
Offa	Offa	Ward Offa o gymuned Offa	1
Overton and Maelor South	Owrtyn a De Maelor	Cymunedau De Maelor ac Owrtyn	1
Pant and Johnstown	Pant a Johnstown	Wardiau Johnstown a Phant o gymuned Rhosllannerchrugog	2
Penycae	Pen-y-cae	Ward Eitha o gymuned Pen-y-cae	1
Penycae and Ruabon South	Pen-y-cae a De Rhiwabon	Ward y Groes o gymuned Pen-y-cae a ward De Rhiwabon o gymuned Rhiwabon	1
Ponciau	Ponciau	Ward Pentrebychan o gymuned Esclusham a wardiau Gogledd Ponciau a De Ponciau o gymuned Rhosllannerchrugog	1
Queensway	Queensway	Ward Queensway o gymuned Parc Caia	1
Rhos	Rhos	Ward Rhos o gymuned Rhosllannerchrugog a ward Aber-oer o gymuned Esclusham	1
Rhosnesni	Rhosnesni	Ward Rhosnesni o gymuned Gwaunyterfyn	2
Rossett	Yr Orsedd	Cymuned yr Orsedd	2
Ruabon	Rhiwabon	Ward Gogledd Rhiwabon o gymuned Rhiwabon	1
Smithfield	Smithfield	Ward Smithfield o gymuned Parc Caia	1
Stansty	Stansty	Ward Stansty o gymuned Rhos-ddu	1
Whitegate	Whitegate	Ward Whitegate o gymuned Parc Caia	1
Wynnstay	Wynnstay	Ward Wynnstay o gymuned Parc Caia	1

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (ׅ“y Comisiwn”), a roddodd adroddiad ym mis Tachwedd 2020 ar ei adolygiad o drefniadau etholiadol Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Roedd Adroddiad y Comisiwn yn cynnig cynyddu nifer y wardiau etholiadol, o 47 i 49, a chynyddu nifer y cynghorwyr o 52 i 56.

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion y Comisiwn, gydag addasiadau.

Mae erthygl 3 o’r Gorchymyn hwn yn diddymu’r trefniadau etholiadol presennol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Wrecsam ac yn cyflwyno’r Atodlen, sy’n nodi’r trefniadau etholiadol newydd ar gyfer Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Mae’r Gorchymyn hwn hefyd yn gweithredu argymhellion ynghylch newidiadau i ffiniau cymunedol a newidiadau i drefniadau etholiadol ar gyfer rhai cymunedau ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam.

Mae erthygl 4 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Acre-fair a Phen-y-bryn, Cefn, Plas Madog, a Rhosymedre a Chefn Bychan yng nghymuned Cefn. Mae erthygl 5 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros wardiau Acre-fair a Phen-y-bryn, Cefn, a Rhosymedre a Chefn Bychan o gymuned Cefn.

Mae erthygl 6 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Gogledd Ponciau, De Ponciau a Rhos yng nghymuned Rhosllannerchrugog. Mae erthygl 7 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros wardiau Johnstown, De Ponciau a Rhos o gymuned Rhosllannerchrugog.

Mae erthygl 8 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Bryn-teg, Bryn Cefn, New Broughton a Gwenfro yng nghymuned Broughton. Mae erthygl 9 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros wardiau Bryn Cefn, Bryn-teg a Gwenfro o gymuned Broughton.

Mae erthygl 10 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol De Gwersyllt a Dwyrain Gwersyllt yng nghymuned Gwersyllt. Mae erthygl 11 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros wardiau Dwyrain Gwersyllt, De Gwersyllt a Gorllewin Gwersyllt o gymuned Gwersyllt.

Mae erthygl 12 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Whitegate, Smithfield a Wynnstay yng nghymuned Parc Caia. Mae erthygl 13 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng cymunedau Abenbury a Pharc Caia. Mae erthygl 14 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Wynnstay o gymuned Parc Caia.

Mae erthygl 15 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Erddig, Offa, a Brynffynnon yng nghymuned Offa. Mae erthygl 16 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros wardiau Hermitage ac Offa o gymuned Offa.

Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Gorchymyn hwn. O ganlyniad, ystyriwyd nad oedd yn angenrheidiol cynnal asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Gorchymyn hwn.

Mae printiau o’r mapiau a labelwyd “1” i “12” y mae’r Gorchymyn hwn yn ymwneud â hwy wedi eu hadneuo yn swyddfeydd Llywodraeth Cymru ym Mharc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ (yr Is-adran Democratiaeth Llywodraeth Leol) a chyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae’r printiau sydd wedi eu hadneuo gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn agored i gael eu harchwilio gan unrhyw un y bydd darpariaethau’r Gorchymyn hwn yn effeithio arnynt.

(1)

Sefydlwyd y Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru gan adran 53 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (p. 70) (“Deddf 1972”) ac Atodlen 8 iddi. Diddymwyd adran 53 ac Atodlen 8 gan adran 73(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013 (dccc 4) (“Deddf 2013”) ac Atodlen 2 iddi. Mae Deddf 2013 yn ailenwi’r Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru yn Gomisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (gweler adran 2).

(2)

2013 dccc 4.

(3)

Mae Gorchymyn Awdurdodau Lleol (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) (Cymru) 2019 (O.S. 2019/1269 (Cy. 220)) yn diwygio adran 26(1) o Ddeddf 1972 i ddarparu y bydd etholiadau cyffredin cynghorwyr awdurdodau lleol yn cael eu cynnal yn y flwyddyn 2022 yn hytrach na 2021.

(4)

O.S. 1976/246. Mae adran 74(3) o Ddeddf 2013 yn darparu bod y Rheoliadau yn parhau i gael effaith mewn perthynas â gorchmynion a wnaed o dan Ran 3 o Ddeddf 2013, fel pe bai’r gorchmynion hynny wedi eu gwneud o dan Ran 4 o Ddeddf 1972.

(5)

1972 p. 70; diddymwyd adran 58 o Ddeddf 1972 gan adran 73(2) o Ddeddf 2013 ac Atodlen 2 iddi, yn ddarostyngedig i ddarpariaethau arbed a bennir yn adran 74 o Ddeddf 2013.