Rheoliadau Cydnabod Cymwysterau Proffesiynol a Gweithredu Cytundebau Cydnabod Rhyngwladol (Cymru) (Diwygio etc.) 2023

Enwi a dod i rym

1.   Enw’r Rheoliadau hyn yw Rheoliadau Cydnabod Cymwysterau Proffesiynol a Gweithredu Cytundebau Cydnabod Rhyngwladol (Cymru) (Diwygio etc.) 2023 a deuant i rym ar 1 Rhagfyr 2023.

Dehongli

2.   Yn y Rheoliadau hyn—

ystyr “cais” (“application”) yw cais gan geisydd i reoleiddiwr Cymreig am gydnabyddiaeth o’i gymwysterau proffesiynol yng Nghymru;

ystyr “ceisydd” (“applicant”) yw proffesiynolyn gwladwriaeth benodedig—

(a)

sy’n dymuno cael mynediad i broffesiwn rheoleiddiedig Cymreig y mae’n ofynnol meddu ar gymwysterau proffesiynol ar ei gyfer, ac sy’n dymuno dilyn proffesiwn o’r fath,

(b)

sy’n meddu ar gymwysterau proffesiynol ar gyfer yr un proffesiwn mewn gwladwriaeth benodedig, ac

(c)

sy’n gwneud cais;

ystyr “cyfnod ymaddasu” (“adaptation period”) yw cyfnod o ymarfer o dan oruchwyliaeth, yn ddarostyngedig i asesiad ac y gall hyfforddiant pellach ddod gydag ef, mewn proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig o dan gyfrifoldeb aelod cymwysedig o’r proffesiwn hwnnw;

mae i “cymhwyster” yr ystyr a roddir i “qualification” yn adran 19 o Ddeddf 2022;

mae “cymwysterau proffesiynol” (“professional qualifications”) yn cynnwys cymwysterau neu brofiad proffesiynol;

ystyr “cytundeb masnach rydd yr AEE EFTA” (“EEA EFTA free trade agreement”) yw’r cytundeb masnach rydd rhwng Gwlad yr Iâ, Tywysogaeth Liechtenstein a Theyrnas Norwy a Theyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon a wnaed yn Llundain ar 8 Gorffennaf 2021(1);

ystyr “Deddf 2022” (“the 2022 Act”) yw Deddf Cymwysterau Proffesiynol 2022;

ystyr “gweithgaredd proffesiynol” (“professional activity”) yw gweithgaredd sy’n ffurfio rhan o broffesiwn rheoleiddiedig Cymreig;

ystyr “gwladwriaeth benodedig” (“specified state”) yw gwladwriaeth a bennir yn Atodlen 2;

ystyr “penodedig” (“specified”) yw wedi ei bennu mewn rheoliadau;

ystyr “prawf gallu” (“aptitude test”) yw prawf sydd wedi ei gyfyngu i’r wybodaeth broffesiynol sydd gan broffesiynolyn gwladwriaeth benodedig, a wneir gan y rheoleiddiwr Cymreig gyda’r nod o asesu gallu’r proffesiynolyn i ddilyn proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig;

ystyr “profiad proffesiynol” (“professional experience”) yw ymarfer cyfreithlon ac effeithiol o’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig perthnasol;

mae i “proffesiwn” yr ystyr a roddir i “profession” yn adran 19 o Ddeddf 2022;

ystyr “proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig” (“Welsh regulated profession”) yw unrhyw un neu ragor o’r proffesiynau a restrir yn Atodlen 1;

ystyr “proffesiynolyn gwladwriaeth benodedig” (“specified state professional”) yw person naturiol sydd wedi cael cymwysterau proffesiynol mewn gwladwriaeth benodedig;

ystyr “rheoleiddiwr Cymreig” (“Welsh regulator”), mewn perthynas â phroffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, yw person a chanddo swyddogaethau, o dan ddeddfwriaeth, sy’n ymwneud â rheoleiddio’r proffesiwn yng Nghymru;

ystyr “Rheoliadau 2023 y DU” (“the 2023 UK Regulations”) yw Rheoliadau Cydnabod Cymwysterau Proffesiynol a Gweithredu Cytundebau Cydnabod Rhyngwladol (Diwygio) 2023(2);

ystyr “unrhyw ran arall o’r Deyrnas Unedig” (“any other part of the United Kingdom”) yw Lloegr, Gogledd Iwerddon neu’r Alban.

Diwygiadau i ddeddfwriaeth at ddiben cytundeb masnach rydd yr AEE EFTA, ac mewn cysylltiad â’r cytundeb hwnnw

3.   Mae Atodlen 3 yn cynnwys diwygiadau i ddeddfwriaeth at ddiben gweithredu Pennod 12 o gytundeb masnach rydd yr AEE EFTA (cydnabod cymwysterau proffesiynol), ac mewn cysylltiad â gweithredu’r Bennod honno.

Diwygiadau i ddeddfwriaeth sy’n ganlyniadol ar adran 5(1) o Ddeddf Cymwysterau Proffesiynol 2022 yn dod i rym

4.   Mae Atodlen 4 yn cynnwys diwygiadau i ddeddfwriaeth sy’n ganlyniadol ar adran 5(1) o Ddeddf Cymwysterau Proffesiynol 2022 (dirymu system gyffredinol yr UE o gydnabod cymwysterau tramor) yn dod i rym.

Cydnabod cymwysterau proffesiynol

5.—( 1) Yn ddarostyngedig i reoliad 6, pan fo rheoleiddiwr Cymreig yn cael cais, rhaid i’r rheoleiddiwr Cymreig gydnabod cymwysterau proffesiynol y ceisydd yng Nghymru pan fo’r cymwysterau proffesiynol hynny yn gymaradwy â’r cymwysterau proffesiynol sy’n ofynnol i gael mynediad i’r un proffesiwn, ac i’w ddilyn, yng Nghymru.

(2) Rhaid i reoleiddiwr Cymreig sy’n cydnabod cymwysterau proffesiynol ceisydd o dan y rheoliad hwn—

(a) galluogi’r person hwnnw i gael mynediad i’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig ac i ddilyn y proffesiwn hwnnw;

(b) at ddiben mynediad i’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig a’i ddilyn, trin y ceisydd fel pe bai wedi cael ei gymwysterau proffesiynol yng Nghymru neu mewn unrhyw ran arall o’r Deyrnas Unedig y rheoleiddir y proffesiwn ynddi.

Gwrthod cydnabod cymwysterau proffesiynol

6.—( 1) Caiff rheoleiddiwr Cymreig wrthod cydnabod cymwysterau proffesiynol ceisydd os bodlonir un neu ragor o Amodau 1, 2, 3 neu 4.

(2) Mae Amod 1 wedi ei fodloni—

(a) pan fo gwahaniaeth sylweddol rhwng cymwysterau proffesiynol y ceisydd a’r wybodaeth neu’r sgiliau hanfodol sy’n ofynnol er mwyn ymarfer y proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, a

(b) pan fo’r ceisydd yn methu â phasio prawf gallu neu’n gwrthod ei sefyll, neu’n methu â chwblhau neu’n gwrthod cwblhau cyfnod ymaddasu a osodwyd yn unol â rheoliad 7 (profion gallu a chyfnodau ymaddasu).

(3) Mae Amod 2 wedi ei fodloni—

(a) pan fo’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig yn cynnwys un neu ragor o weithgareddau proffesiynol sy’n cwmpasu materion sy’n sylweddol wahanol i’r rhai a gwmpesir gan gymwysterau proffesiynol y ceisydd, a

(b) pan fo’r ceisydd yn methu â phasio prawf gallu neu’n gwrthod ei sefyll, neu’n methu â chwblhau neu’n gwrthod cwblhau cyfnod ymaddasu a osodwyd yn unol â rheoliad 7 (profion gallu a chyfnodau ymaddasu).

(4) Mae Amod 3 wedi ei fodloni pan fyddai ei gwneud yn ofynnol i’r ceisydd sefyll prawf gallu neu gwblhau cyfnod ymaddasu yn unol â rheoliad 7 (profion gallu a chyfnodau ymaddasu) yn gyfystyr â’i gwneud yn ofynnol i’r ceisydd gaffael y cymwysterau proffesiynol sy’n ofynnol er mwyn ymarfer y proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig.

(5) Mae Amod 4 wedi ei fodloni pan fo person a gafodd ei gymwysterau proffesiynol yng Nghymru neu mewn unrhyw ran arall o’r Deyrnas Unedig yn cael mynediad i broffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, ac yn cael dilyn proffesiwn o’r fath, yn ddarostyngedig i amodau heblaw meddu ar gymwysterau proffesiynol penodol, a bo’r ceisydd yn methu â bodloni’r amodau hynny.

Profion gallu a chyfnodau ymaddasu

7.—( 1) Caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol i geisydd sefyll prawf gallu, wedi ei safoni neu fel arall, neu gwblhau cyfnod ymaddasu—

(a) pan fo gwahaniaeth sylweddol rhwng cymwysterau proffesiynol y ceisydd a’r wybodaeth neu’r sgiliau hanfodol sy’n ofynnol er mwyn ymarfer y proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, neu

(b) pan fo’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig yn cynnwys un neu ragor o weithgareddau proffesiynol sy’n cwmpasu materion sy’n sylweddol wahanol i’r rhai a gwmpesir gan gymwysterau proffesiynol y ceisydd.

(2) Rhaid i reoleiddiwr Cymreig ystyried a yw unrhyw ofyniad i sefyll prawf gallu neu i gwblhau cyfnod ymaddasu yn gymesur â’r gwahaniaeth y ceisir ei ddatrys.

(3) Os yw ceisydd yn gofyn iddo wneud hynny, rhaid i reoleiddiwr Cymreig, i’r graddau y bo’n bosibl, ddarparu ei resymau yn ysgrifenedig dros ei gwneud yn ofynnol i’r ceisydd sefyll prawf gallu neu i gwblhau cyfnod ymaddasu.

(4) Pan fo rheoleiddiwr Cymreig yn ei gwneud yn ofynnol i geiswyr ymgymryd â phrawf gallu, rhaid i’r rheoleiddiwr Cymreig amserlennu profion ag amlder rhesymol ac o leiaf unwaith y flwyddyn, pan fo’n gymwys.

Y weithdrefn sydd i’w dilyn wrth wneud cais am gydnabyddiaeth

8.—( 1) Rhaid i reoleiddiwr Cymreig—

(a) cydnabod ei fod wedi cael y cais o fewn un mis i’w gael a rhoi gwybod i’r ceisydd os oes unrhyw ddogfen ar goll o’r cais;

(b) rhoi digon o amser i’r ceisydd i gwblhau gofynion a gweithdrefnau’r broses o wneud cais;

(c) ymdrin â’r cais yn brydlon a hysbysu’r ceisydd am ei benderfyniad yn ysgrifenedig cyn diwedd y cyfnod o bedwar mis sy’n dechrau â thrannoeth y diwrnod y cyflwynwyd y cais cyflawn.

(2) Caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol i geisydd ddarparu tystiolaeth o’i gymwysterau proffesiynol.

(3) Ni chaiff y dystiolaeth y caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol ei darparu o dan baragraff (2) fod yn ddim mwy nag sy’n angenrheidiol i ddangos bod y ceisydd yn dal cymwysterau proffesiynol sy’n gymaradwy â’r cymwysterau proffesiynol sy’n ofynnol i gael mynediad i’r proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig a’i ddilyn.

(4) Pan fo person a gafodd ei gymwysterau proffesiynol yng Nghymru neu mewn unrhyw ran arall o’r Deyrnas Unedig yn cael mynediad i broffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, ac yn cael dilyn proffesiwn o’r fath, yn ddarostyngedig i amodau heblaw meddu ar gymwysterau proffesiynol penodol, caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol i’r ceisydd ddarparu tystiolaeth i ddangos ei fod yn bodloni’r amodau hynny.

(5) Ni chaiff y dystiolaeth y caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol ei darparu o dan baragraff (4) fod yn ddim mwy nag sy’n angenrheidiol i ddangos bod y ceisydd yn bodloni’r amodau hynny.

(6) Rhaid i reoleiddiwr Cymreig dderbyn copïau o ddogfennau a ddilyswyd yn unol â chyfraith y Deyrnas Unedig yn lle’r rhai gwreiddiol oni bai bod dogfennau gwreiddiol yn ofynnol ganddo i ddiogelu uniondeb y broses gydnabod.

Gwybodaeth am iaith

9.—( 1) Caiff rheoleiddiwr Cymreig ei gwneud yn ofynnol i geisydd ddangos ei fod yn meddu ar y sgiliau iaith sy’n angenrheidiol ar gyfer ymarfer proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig.

(2) Os yw rheoleiddiwr Cymreig yn ei gwneud yn ofynnol i geisydd ymgymryd â phrawf iaith, rhaid i’r prawf fod yn gymesur â’r gweithgaredd sydd i’w ddilyn.

Apelau

10.   Rhaid i reoleiddiwr Cymreig ddarparu hawl i geisydd apelio yn erbyn—

(a) ei benderfyniad i wrthod cydnabod cymwysterau proffesiynol ceisydd, a

(b) ei fethiant i hysbysu’r ceisydd am ei benderfyniad mewn cysylltiad â chais o fewn y cyfnod amser y cyfeirir ato yn rheoliad 8(1)(c).

Ffioedd

11.—( 1) Caiff rheoleiddiwr Cymreig godi’r ffioedd hynny y mae’n ystyried eu bod yn briodol mewn cysylltiad â chais.

(2) Rhaid i unrhyw ffioedd a godir gan reoleiddiwr Cymreig mewn cysylltiad â chais—

(a) bod yn rhesymol ac yn gymesur â chost y cais,

(b) bod yn dryloyw, ac wedi eu cyhoeddi ymlaen llaw, ac

(c) bod yn daladwy drwy ddulliau electronig drwy wefan y rheoleiddiwr Cymreig.

Darparu gwybodaeth

12.   Rhaid i reoleiddiwr Cymreig roi ar gael i broffesiynolion gwladwriaeth benodedig wybodaeth ynghylch—

(a) y cymwysterau proffesiynol sy’n ofynnol ac unrhyw amodau eraill sy’n gymwys er mwyn ymarfer proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig,

(b) y deddfau perthnasol sydd i’w cymhwyso ynghylch camau disgyblu, cyfrifoldeb neu atebolrwydd ariannol ac unrhyw faterion perthnasol eraill,

(c) egwyddorion disgyblaeth a gorfodi safonau proffesiynol, gan gynnwys awdurdodaeth ddisgyblu ac effeithiau canlyniadol ar ymarfer proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig,

(d) y prosesau a’r gweithdrefnau ar gyfer gwirhau cymhwysedd yn barhaus,

(e) y meini prawf ar gyfer dirymu cofrestriad a’r gweithdrefnau sy’n ymwneud â’i ddirymu,

(f) y ddogfennaeth sy’n ofynnol oddi wrth broffesiynolion ac ar ba ffurf y dylid ei chyflwyno, ac

(g) derbyn dogfennau a thystysgrifau a ddyroddwyd mewn perthynas â chymwysterau proffesiynol ac amodau eraill sy’n gymwys i ymarfer proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig.

Ymholiadau sy’n ymwneud â chymwysterau proffesiynol ac amodau ymarfer eraill

13.   Rhaid i reoleiddiwr Cymreig ymdrin yn brydlon ag ymholiadau gan broffesiynolion gwladwriaeth benodedig ynghylch—

(a) y cymwysterau proffesiynol sy’n ofynnol er mwyn ymarfer y proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig, a

(b) yr amodau sy’n gymwys i ymarfer y proffesiwn rheoleiddiedig Cymreig.

Diwygiadau i Reoliadau 2023 y DU

14.—( 1) Mae Rheoliadau 2023 y DU wedi eu diwygio fel a ganlyn.

(2) Yn rheoliad 2 (rhychwant a chymhwyso)—

(a) ym mharagraff (1), ar ôl “paragraph (2)”, mewnosoder “and (3)”;

(b) ar ôl paragraff (2) mewnosoder—

“(3) Paragraphs 1, 2, 6 and 7 of Schedule 3 do not apply in relation to Wales.”

(3) Yn rheoliad 3(2) (dehongli), ar ôl “Schedule 2” mewnosoder—

“or a “Welsh regulator” as defined by the Recognition of Professional Qualifications and Implementation of International Recognition Agreements (Wales) (Amendment etc.) Regulations 2023”.

Jeremy Miles

Gweinidog y Gymraeg ac Addysg, un o Weinidogion Cymru

Am 2.10 p.m. ar 30 Tachwedd 2023