Rheoliadau Ffedereiddio Ysgolion a Gynhelir (Cymru) 2014

1. Testun rhagarweiniol

2. RHAN 1 CYFLWYNIAD

   1. 1. Enwi, cychwyn a chymhwyso

   2. 2. Dirymu, darpariaethau trosiannol ac arbedion

   3. 3. Dehongli

3. RHAN 2 SEFYDLU NEU YMUNO Â FFEDERASIWN

   1. 4. Cyffredinol

   2. 5. Gweithdrefn ar gyfer ffedereiddio – a gynigir gan gorff llywodraethu

   3. 6. Cyhoeddi cynigion – a gynigir gan gorff llywodraethu

   4. 7. Ystyried ymatebion i gynigion a phenderfynu a ddylid mynd ymlaen â hwy – a gynigir gan gorff llywodraethu

   5. 8. Ysgolion newydd sy’n dymuno ffedereiddio

   6. 9. Gweithdrefn ar gyfer ffedereiddio – a gynigir gan awdurdod lleol

   7. 10. Ystyried ymatebion i gynigion a phenderfynu a ddylid mynd ymlaen â hwy – a gynigir gan awdurdod lleol

   8. 11. Y weithdrefn ar gyfer ffedereiddio – ysgolion bach

   9. 12. Ystyried ymatebion i gynigion a phenderfynu a ddylid mynd ymlaen â hwy – ysgolion bach

   10. 13. Ymgorffori cyrff llywodraethu ffederasiynau a diddymu cyrff llywodraethu blaenorol

4. RHAN 3 CATEGORÏAU O LYWODRAETHWYR

   1. 14. Rhiant-lywodraethwyr

   2. 15. Athro-lywodraethwyr

   3. 16. Staff-lywodraethwyr

   4. 17. Llywodraethwyr awdurdod lleol

   5. 18. Llywodraethwyr cymunedol

   6. 19. Llywodraethwyr cymunedol ychwanegol

   7. 20. Llywodraethwyr sefydledig

   8. 21. Llywodraethwyr partneriaeth

   9. 22. Noddwr-lywodraethwyr

   10. 23. Llywodraethwyr cynrychiadol

   11. 24. Disgybl-lywodraethwyr cyswllt

5. RHAN 4 CYFANSODDIAD CYRFF LLYWODRAETHU FFEDERASIWN

   1. 25. Egwyddorion cyffredinol

   2. 26. Ffederasiwn sy’n cynnwys ysgolion cymunedol, ysgolion arbennig cymunedol ac ysgolion meithrin a gynhelir yn unig

   3. 27. Ffederasiwn sy’n cynnwys ysgolion sefydledig yn unig

   4. 28. Ffederasiwn sy’n cynnwys ysgolion gwirfoddol a reolir yn unig

   5. 29. Ffederasiwn sy’n cynnwys ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir yn unig

   6. 30. Ffederasiwn sy’n cynnwys ysgolion gwirfoddol a reolir ac ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir

   7. 31. Llywodraethwyr cymunedol ychwanegol

   8. 32. Hysbysu swyddi gwag a phenodiadau

   9. 33. Cyd-benodiadau

   10. 34. Llywodraethwyr gormodol

6. RHAN 5 CYMWYSIADAU A CHYFNOD SWYDD

   1. 35. Cymwysiadau ac anghymwysiadau

   2. 36. Cyfnod swydd

   3. 37. Ymddiswyddo

   4. 38. Diswyddo llywodraethwyr awdurdod lleol, llywodraethwyr sefydledig, llywodraethwyr cynrychiadol, llywodraethwyr cymunedol ychwanegol a noddwr-lywodraethwyr

   5. 39. Diswyddo llywodraethwyr cymunedol

   6. 40. Diswyddo rhiant-lywodraethwyr a benodwyd, llywodraethwyr partneriaeth a disgybl-lywodraethwyr cyswllt

   7. 41. Y weithdrefn ar gyfer diswyddo llywodraethwyr gan y corff llywodraethu

7. RHAN 6 OFFERYN LLYWODRAETHU, STAFFIO, CYNGHORAU YSGOL A STATWS ELUSENNOL

   1. 42. Y ddyletswydd i ystyried canllawiau

   2. 43. Cynnwys a ffurf yr offeryn llywodraethu

   3. 44. Y weithdrefn ar gyfer gwneud offeryn

   4. 45. Adolygu offerynnau llywodraethu

   5. 46. Gofynion eraill mewn perthynas ag offerynnau llywodraethu

   6. 47. Staffio ffederasiynau

   7. 48. Rheoliadau Cynghorau Ysgol

   8. 49. Statws elusennol ffederasiynau

8. RHAN 7 PENODI SWYDDOGION, EU SWYDDOGAETHAU A’U DISWYDDO

   1. 50. Ethol y cadeirydd a’r is-gadeirydd

   2. 51. Dirprwyo swyddogaethau i’r cadeirydd neu’r is-gadeirydd mewn achosion brys

   3. 52. Diswyddo’r cadeirydd neu’r is-gadeirydd

   4. 53. Penodi a diswyddo clerc y corff llywodraethu

   5. 54. Swyddogaethau clerc y corff llywodraethu

9. RHAN 8 CYFARFODYDD A THRAFODION CYRFF LLYWODRAETHU

   1. 55. Hawl personau i fod yn bresennol yng nghyfarfodydd y corff llywodraethu

   2. 56. Allgáu disgybl-lywodraethwyr cyswllt o gyfarfodydd

   3. 57. Cynnull cyfarfodydd y corff llywodraethu

   4. 58. Cworwm a thrafodion y corff llywodraethu

   5. 59. Cofnodion a phapurau

   6. 60. Cyhoeddi cofnodion a phapurau

   7. 61. Atal llywodraethwyr

   8. 62. Dirprwyo swyddogaethau

   9. 63. Cyfyngiadau ar ddirprwyo a phwyllgorau penodedig

   10. 64. Adrodd wrth y corff llywodraethu ar ôl arfer swyddogaethau dirprwyedig

10. RHAN 9 PWYLLGORAU CYRFF LLYWODRAETHU

    1. 65. Cymhwyso’r Rhan hon

    2. 66. Sefydlu pwyllgorau y corff llywodraethu

    3. 67. Y pwyllgor disgyblu a diswyddo staff a’r pwyllgor apelau disgyblu a diswyddo

    4. 68. Y pwyllgor disgyblu a gwahardd disgyblion

    5. 69. Y pwyllgor derbyniadau

    6. 70. Clercod pwyllgorau

    7. 71. Hawl personau i fod yn bresennol yng nghyfarfodydd pwyllgorau

    8. 72. Cyfarfodydd pwyllgorau

    9. 73. Cofnodion cyfarfodydd pwyllgorau

    10. 74. Cyhoeddi cofnodion a phapurau

11. RHAN 10 CYFYNGIADAU AR BERSONAU RHAG CYMRYD RHAN YN NHRAFODION Y CORFF LLYWODRAETHU NEU EI BWYLLGORAU

    1. 75. Cyfyngiadau ar bersonau rhag cymryd rhan mewn trafodion

12. RHAN 11 GWYBODAETH A CHYLLIDO

    1. 76. Gwybodaeth ar gyfer corff llywodraethu ffederasiwn

    2. 77. Ariannu ffederasiynau

    3. 78. Addasu Pennod 4 o Ran 2 o Ddeddf 1998

13. RHAN 12 YSGOLION FFEDERAL SY’N GADAEL FFEDERASIYNAU

    1. 79. Y weithdrefn i ysgol adael ffederasiwn nad yw’n un awdurdod lleol

    2. 80. Y weithdrefn i ysgol adael ffederasiwn awdurdod lleol

    3. 81. Penderfyniad i ganiatáu i ysgol ffederal adael ffederasiwn

    4. 82. Argaeledd symiau sy’n cynrychioli cyfran o gyllideb

    5. 83. Ymgorffori corff llywodraethu ysgol sy’n gadael ffederasiwn

    6. 84. Trosglwyddo eiddo

14. RHAN 13 DIDDYMU FFEDERASIYNAU

    1. 85. Diddymu ffederasiynau nad ydynt yn rhai awdurdodau lleol gan gorff llywodraethu

    2. 86. Diddymu ffederasiynau awdurdodau lleol gan gorff llywodraethu

    3. 87. Diddymu ffederasiynau awdurdodau lleol gan awdurdod lleol

    4. 88. Sefydlu corff llywodraethu dros dro

    5. 89. Argaeledd symiau sy’n cynrychioli cyfran o gyllideb

    6. 90. Ymgorffori corff llywodraethu ysgol sy’n gadael ffederasiwn

    7. 91. Trosglwyddo eiddo

15. RHAN 14 DIWYGIADAU I REOLIADAU

    1. 92. Diwygiadau i Reoliadau Cydlafurio Rhwng Cyrff Addysg (Cymru) 2012

    2. 93. Diwygiadau i Reoliadau Llywodraethu Ysgolion a Gynhelir (Gofynion Hyfforddi ar gyfer Llywodraethwyr) (Cymru) 2013

    3. 94. Diwygiadau i Reoliadau Llywodraethu Ysgolion a Gynhelir (Clerc i Gorff Llywodraethu) (Cymru) 2013

16. Llofnod

17. 1. ATODLEN 1

       Cyrff llywodraethu dros dro ar gyfer ysgolion newydd sy’n bwriadu ffedereiddio

       1. 1. Egwyddorion cyffredinol

       2. 2. Wrth benderfynu maint aelodaeth y corff llywodraethu dros dro, rhaid...

       3. 3. Wrth benderfynu maint aelodaeth y corff llywodraethu dros dro, rhaid...

       4. 4. Pan fo cymhwyso paragraffau 5 i 10 yn cynhyrchu rhif...

       5. 5. Corff llywodraethu dros dro ar gyfer ysgolion cymunedol, ysgolion arbennig cymunedol ac ysgolion meithrin a gynhelir newydd

       6. 6. Corff llywodraethu dros dro ar gyfer ysgolion gwirfoddol a reolir newydd

       7. 7. Corff llywodraethu dros dro ar gyfer ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir newydd

       8. 8. Corff llywodraethu dros dro ar gyfer ysgolion gwirfoddol a reolir ac ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir newydd

       9. 9. Noddwr-lywodraethwyr dros dro

       10. 10. Disgybl-lywodraethwyr cyswllt dros dro

       11. 11. Llywodraethwyr cymunedol ychwanegol dros dro

    2. ATODLEN 2

       Ethol a phenodi rhiant-lywodraethwyr

       1. 1. Yn ddarostyngedig i baragraff 2(2), yn yr Atodlen hon ystyr...

       2. 2. (1) Os yr awdurdod lleol yw’r corff priodol mewn perthynas...

       3. 3. Yn ddarostyngedig i baragraffau 4 i 8 rhaid i’r corff...

       4. 4. Rhaid i’r corff priodol benderfynu, at ddibenion ethol rhiant-lywodraethwyr, unrhyw...

       5. 5. Yn achos y ddyletswydd a osodir gan baragraff 3—

       6. 6. Rhaid cynnal unrhyw etholiad a ymleddir drwy bleidlais gudd.

       7. 7. (1) Rhaid i’r trefniadau a wneir o dan baragraff 3...

       8. 8. Pan ddaw lle’n wag i riant-lywodraethwr, rhaid i’r corff priodol...

       9. 9. Rhaid sicrhau’r nifer o riant-lywodraethwyr sy’n ofynnol drwy ychwanegu rhiant-lywodraethwyr...

       10. 10. (1) Ac eithrio pan fo paragraff 11 yn gymwys, wrth...

       11. 11. (1) Pan fo’r ysgol yn ysgol arbennig gymunedol, wrth benodi...

    3. ATODLEN 3

       Ethol athro-lywodraethwyr a staff-lywodraethwyr

       1. 1. Yn ddarostyngedig i baragraffau 2 i 4, rhaid i gorff...

       2. 2. At y dibenion o ethol athro-lywodraethwyr a staff-lywodraethwyr, corff llywodraethu’r...

       3. 3. Yn achos y ddyletswydd a osodir gan baragraff 1—

       4. 4. Rhaid cynnal unrhyw etholiad a ymleddir drwy bleidlais gudd.

    4. ATODLEN 4

       Penodi llywodraethwyr partneriaeth

       1. 1. Pan fo’n ofynnol penodi llywodraethwr partneriaeth— (a) rhaid i gorff...

       2. 2. Ni chaiff unrhyw berson enwebu i’w benodi, na phenodi, person...

       3. 3. Yn ddarostyngedig i baragraff 4(2), ni chaiff unrhyw lywodraethwr enwebu...

       4. 4. (1) Rhaid i’r corff llywodraethu benodi pa bynnag nifer o...

       5. 5. (1) Pan fo corff llywodraethu ffederasiwn yn gwneud penodiad o...

       6. 6. Rhaid i gorff llywodraethu ffederasiwn wneud pob trefniant angenrheidiol ar...

    5. ATODLEN 5

       Penodi noddwr-lywodraethwyr

       1. 1. Yn yr Atodlen hon, ystyr “noddwr” (“sponsor”) mewn perthynas â...

       2. 2. Pan fo gan y ffederasiwn un neu ragor o noddwyr,...

       3. 3. Rhaid i gorff llywodraethu ffederasiwn geisio enwebiadau ar gyfer penodiadau...

    6. ATODLEN 6

       Penodi llywodraethwyr cynrychiadol

       1. 1. (1) Mewn perthynas ag ysgol arbennig gymunedol a sefydlir mewn...

       2. 2. Pan nad yw ysgol arbennig gymunedol wedi ei sefydlu mewn...

    7. ATODLEN 7

       Cymwysiadau ac anghymwysiadau

       1. 1. Cyffredinol

       2. 2. Ni chaiff unrhyw berson ar unrhyw adeg ddal mwy nag...

       3. 3. Ac eithrio fel y darperir fel arall yn y Rheoliadau...

       4. 4. Anhwylder meddyliol

       5. 5. Methiant i fod yn bresennol mewn cyfarfodydd

       6. 6. Methdaliad

       7. 7. Anghymhwyso cyfarwyddwyr cwmnïau

       8. 8. Anghymhwyso ymddiriedolwyr elusennau

       9. 9. Personau y gwaherddir eu cyflogi neu y cyfyngir ar eu cyflogi

       10. 10. Collfarnau troseddol

       11. 11. Llywodraethwyr mwy na dwy ysgol

       12. 12. Methiant i gwblhau hyfforddiant gofynnol

       13. 13. Gwrthod gwneud cais am dystysgrif cofnodion troseddol

       14. 14. Hysbysu’r clerc

    8. ATODLEN 8

       Addasu’r Rheoliadau Staffio

       1. 1. Yn rheoliad 3, ar ôl paragraff (7) mewnosoder y paragraff...

       2. 2. Yn rheoliad 4 yn lle paragraff (1), rhodder y canlynol—...

       3. 3. Yn rheoliad 6(1)(a) ar ôl “pennaeth” gosoder “perthnasol”.

       4. 4. Yn rheoliadau 7(1), (2)(a) i (c) a (4)(c), 24A(2) a...

       5. 5. Yn rheoliad 7(3), yn lle “staff yr ysgol” rhodder “staff...

       6. 6. Yn rheoliad 7(4)(a), yn lle “yr ysgol” rhodder “y ffederasiwn”....

       7. 7. Yn rheoliad 7(4)(b) ac (ch), yn lle “ysgol” rhodder “ysgol...

       8. 8. Yn rheoliadau 9 ac 20 ar ôl “Mae’r Rhan hon...

       9. 9. Yn rheoliadau 9A(3), 9B a 20A(3) yn lle “ysgol” ym...

       10. 10. Yn rheoliad 10(11) yn lle “weithio yn yr ysgol” rhodder...

       11. 11. Yn rheoliadau 12(1), 12(4), 12(9)(b), 12(15), 15A(1), (2) a (5),...

       12. 12. Yn rheoliadau 15A(4), 18(3) a 24A(4) yn lle “gweithio yn...

       13. 13. Yn rheoliad 16 yn lle paragraff (1) rhodder—

       14. 14. Yn rheoliad 17(4) yn lle “yr ysgol” rhodder “yr ysgol...

       15. 15. Yn rheoliad 18(1) yn lle “weithio mewn ysgol” rhodder “weithio...

       16. 16. Yn rheoliad 18(3) yn lle “ysgol” yn y lle cyntaf...

       17. 17. Yn rheoliadau 18A a 26A yn lle “ysgol” rhodder “ffederasiwn...

       18. 18. Yn rheoliad 19(1) ar ôl “gynorthwyir” mewnosoder “ffederal”.

       19. 19. Yn rheoliad 19(2)(a) ar ôl “ysgol” mewnosoder “ffederal”.

       20. 20. Yn rheoliad 19(4) ar ôl “gynorthwyir” mewnosoder “ffederal”.

       21. 21. Yn rheoliad 23(1) ar ôl “sy’n” mewnosoder “ysgol ffederal ac...

       22. 22. Yn rheoliad 23(5) yn lle “ysgol” rhodder “ysgol ffederal”.

       23. 23. Yn rheoliad 24, ar ôl paragraff (8) mewnosoder—

       24. 24. Yn rheoliad 24A yn lle paragraff (1) rhodder—

       25. 25. Yn rheoliad 28 yn lle paragraff (1) rhodder—

       26. 26. Yn rheoliad 32 yn lle paragraff (2), rhodder—

       27. 27. Yn rheoliad 32(3) yn lle “yr ysgol” rhodder “yr ysgol...

       28. 28. Yn rheoliadau 33(1) a 34(1) ar ôl “gynorthwyir” mewnosoder “sy’n...

       29. 29. Yn rheoliad 35 ar ôl “arfaethedig” mewnosoder “sydd i fod...

    9. ATODLEN 9

       Addasu’r Rheoliadau Cynghorau Ysgol

       1. 1. Yn rheoliad 2, yn y diffiniad o “ysgol”, yn lle...

       2. 2. Yn rheoliad 2, yn y diffiniad o “ysgol fabanod”, yn...

       3. 3. Yn rheoliad 2, yn y diffiniad o “canolfan adnoddau anghenion...

       4. 4. Yn rheoliad 3 yn lle paragraff (1) rhodder—

       5. 5. Yn rheoliad 3(2) yn lle “bennaeth ysgol” rhodder “bennaeth y...

       6. 6. Yn rheoliad 3(3) yn lle “phennaeth ysgol” rhodder “phennaeth y...

       7. 7. Yn rheoliad 3(4) yn lle “phennaeth yr ysgol” rhodder “phennaeth...

       8. 8. Yn rheoliad 4(2) yn lle “pennaeth” rhodder “pennaeth y ffederasiwn...

       9. 9. Yn rheoliad 4(4) yn lle “ysgol a phennaeth unrhyw ysgol”...

       10. 10. Yn lle rheoliad 7 rhodder— (1) Rhaid i bennaeth y...

    10. ATODLEN 10

        Cyfyngiadau ar bersonau rhag cymryd rhan yn nhrafodion y corff llywodraethu neu ei bwyllgorau

        1. 1. Buddiannau ariannol

        2. 2. Swydd llywodraethwr, cadeirydd, is-gadeirydd neu glerc

        3. 3. Talu neu arfarnu personau sy’n gweithio yn yr ysgol

        4. 4. Penodi staff

        5. 5. Personau sy’n aelodau o fwy nag un corff llywodraethu

18. Nodyn Esboniadol